Με τον συγγραφέα Νικόλα Σμυρνάκη συνομιλεί ο Ευριπίδης Κουτσίνας σε μία εφ όλης της ύλης συνέντευξη με αφορμή την παρουσίαση στη Λάρισα του βιβλίου του «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες».

Η παρουσίαση θα γίνει στον Πολυχώρο Τέχνης των Εκδόσεων Πρεβέντη, πάροδος Φιλελλήνων 3-5, Λόφος Φρούριο, στη Λάρισα, την Πέμπτη στις 6.30 μ.μ..

Ο Νικόλας Σμυρνάκης είναι συγγραφέας, δημιουργός της φιλοσοφίας του Ανθρώπου στο ΝηΣί (IslandofMan Philosophy), ιδρυτής του IslandofMan Academy και της IslandofMan Children Academy. Σπούδασε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και είναι κάτοχος τίτλου MBA (International MBA – ΑΣΟΕΕ). Για σειρά ετών δίδασκε το μάθημα «Στρατηγική και Καινοτομία» σε ιδιωτικό κολέγιο.

Έχει διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς (ποίησης, μυθιστορήματος, διηγήματος) και έχει λάβει δύο βραβεία διαδικτύου e-awards (καλύτερο άρθρο και συλλογικό συγγραφικό έργο). To 2024 έλαβε το βραβείο Public στην κατηγορία Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση για το έργο Τα Γράμματα της Αγάπης (εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ).

Έχει υπάρξει δύο φορές ομιλητής στο TEDx και με τις ομιλίες του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχει απευθυνθεί σε χιλιάδες ανθρώπους.

Από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ κυκλοφορούν τα βιβλία του: Η επιτυχία κρυβόταν στο κομοδίνο μου και Να ευτυχήσω για να πετύχω ή να πετύχω για να ευτυχήσω;, Γράψε τη δική σου Ιστορία, Τυρίνος: ο κλέφτης φόβων (παραμύθι), Η ΑΛΗ8ΕΙΑ, Τα Γράμματα της Αγάπης και Ψέματα που μας έμαθαν για Αλήθειες. Επίσης έργα του κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο.

Όραμά του είναι να βοηθήσει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να βρουν τον σκοπό τους και να τους εξοπλίσει με τα μέσα που είναι απαραίτητα για να τον πραγματοποιήσουν

Δείτε την ενδιαφέρουσα συνέντευξη:

Στο βιβλίο σας αναφέρετε 23 «αλήθειες» που πρέπει να καταρρίψουμε. Ποια ήταν η αφετηρία για να επιλέξετε αυτές τις συγκεκριμένες ιδέες και ποια θεωρείτε ότι είναι η πιο βαθιά ριζωμένη;

Αφετηρία ήταν οι δικές μου αναζητήσεις (πέρα από τις προσωπικές εμπειρίες γίνονται αναφορές σε δεκάδες στοχαστές και στο έργο τους). Οι παγίδες στις οποίες έπεσα εγώ από νωρίς. Πολλά από τα ψέματα που λέμε στον εαυτό μας ξεκινούν από τους πιο δικούς μας ανθρώπους. Κάποιος γονιός, δάσκαλος μας είπε κάτι που εκείνος πίστευε και το κάναμε δικό μας.

Δεν ξέρω ποια είναι η πιο βαθιά ριζωμένη αλλά νομίζω οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τον εγωισμό κάτι μόνο κακό. Είναι ένα από τα 23 ψέματα που προσπαθώ να καταρρίψω.

Θα μου πείτε «Εσύ πού το ξέρεις;». Μην πιστέψετε ούτε στιγμή ότι εγώ έχω πρόσβαση στην απόλυτα αντικειμενική γνώση, στη μία και μοναδική πανανθρώπινη αλήθεια. Προτείνω στον αναγνώστη να κηρύξει επανάσταση στα αυτονόητα. Να ξεκινήσει μια δημιουργική αμφισβήτηση. Η διαδικασία αυτή μπορεί να ξεκινήσει από όσα θα διαβάσει μέσα στο βιβλίο.

Ποια είναι η φιλοσοφία σας γύρω από τον εγωισμό; Πιστεύετε ότι μπορεί να έχει θετικά στοιχεία και αν ναι, ποια είναι αυτά;

Με βάση τα λεξικά, ο εγωισμός είναι κάτι κακό: «Η τάση του ανθρώπου να ευνοεί το προσωπικό του συμφέρον». Όλη η ζωή μας, όμως, δεν περνά μέσα από το φίλτρο του «εγώ»;

Θεωρώντας τον εγωισμό κάτι κακό, δεν ενοχοποιούμε μόνο αυτόν, αλλά το ίδιο το «εγώ», άρα την ανθρώπινη φύση. Το «εγώ» είναι εγώ-ιστικό από τη φύση του. Ως γνήσιο «εγώ». Πρέπει πρώτα να το αποδεχτούμε, ώστε έπειτα να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Εμείς, όμως, συνειδητά το δαιμονοποιούμε.

Εγωιστικό, για εμένα, είναι ό,τι πηγάζει από μέσα μας, που πρωταρχικό σκοπό έχει την ικανοποίηση των αναγκών μας. Πίσω από κάθε πράξη ή απραξία μας, άλλωστε, κρύβεται μια αιτία. Η αιτία είναι είτε η ικανοποίηση μιας ανάγκης μας είτε η αποφυγή μιας δυσάρεστης κατάστασης που αναστέλλει την ικανοποίηση μιας ανάγκης μας. Η ικανοποίηση του «εγώ» είναι η μόνιμη επιδίωξη του ανθρώπου. Ακόμα και όταν βρίσκεται στο «εμείς», να ικανοποιήσει το «εγώ» του επιδιώκει. Δεν κάνουμε τίποτε αν, με κάποιον τρόπο, δεν ικανοποιούνται κάποιες από τις 8 Ανθρώπινες Ανάγκες μας.

Στο βιβλίο λοιπόν κάνω διάκριση ανάμεσα στον καλό και στον κακό εγωισμό.

Η φράση «τα ομώνυμα έλκονται» φέρνει μια αντιστροφή στη συνήθη αντίληψη για τις σχέσεις. Τι σας οδήγησε σε αυτή τη σκέψη και πώς την εξηγείτε;

Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι «23 ιδέες για να δούμε τον κόσμο… ανάποδα». Κι αυτό γιατί πολλά τα μάθαμε ανάποδα. Μπορεί να κάνει χωριό ένας ρατσιστής με μια φιλειρηνίστρια; Μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα μαζί κάποιος που θέλει οικογένεια με κάποιον που απεχθάνεται και μόνο την ιδέα;

Δύο άνθρωποι, λοιπόν, πρέπει να έχουν θεμέλια από το ίδιο υλικό. Κοινές ρίζες. Κοινό κορμό. Μιλώ για το βασικό αξιακό σύστημα. Στα παρακλάδια, η διαφορετικότητα είναι επιθυμητή. Συμπληρώνει ο ένας τον άλλο. Στον ένα αρέσει το τένις και στον άλλο η γιόγκα. Στον ένα η τζαζ και στον άλλο η κλασική μουσική. Στον ένα η κηπουρική και στον άλλο η δημιουργία κώδικα. Αυτά είναι παρακλάδια.

Πώς θα περιγράφατε τη σχέση λύπης και χαράς; Πιστεύετε ότι η λύπη είναι προϋπόθεση για την κατανόηση της χαράς, ή είναι μια πεποίθηση που μας εμποδίζει από το να βιώσουμε αυθεντική ευτυχία;

Δεν αντιλαμβανόμαστε τον Παράδεισο χωρίς μια Κόλαση να τον απειλεί. Χωρίς το κακό, δεν υπάρχει το καλό. Χωρίς το παλιό, πώς να διακρίνεις το νέο; Δεν έχεις με τι να το συγκρίνεις. Χωρίς τη λύπη, πώς να αναγνωρίσεις την αξία της χαράς; Χωρίς τη δυστυχία, πώς να προσδιορίσεις την ευτυχία; Χωρίς τον ένα πόλο, ο άλλος είναι ανύπαρκτος.

Ο λόγος ύπαρξης των άκρων είναι για να φτάσουμε κάπου στη μέση. Όπως η λύπη είναι προϋπόθεση της χαράς, έτσι το κακό αποτελεί προϋπόθεση για το καλό και η δυστυχία προϋπόθεση της ευτυχίας.

Με βάση αυτή τη συλλογιστική, η λύπη, η δυσκολία, το κακό, το λάθος, το πρόβλημα, ακόμα και η δυστυχία, είναι συστατικά της ευτυχίας. O αρνητικός πόλος είναι απαραίτητος για να προσδιορίσουμε τον θετικό. Ο Πυθαγόρας είχε πει: «Το κύπελλο της ζωής θα ήταν πολύ γλυκανάλατο αν δεν έπεφταν μέσα μερικά πικρά δάκρυα». Αφού, δηλαδή, η ευτυχία δεν νοείται χωρίς τη δυστυχία, μήπως ευτυχισμένοι μπορούμε να είμαστε και στο χτύπημα και στην αναποδιά και στο παραστράτημα, ακόμα και στον πόνο;

Στο βιβλίο σας προτείνετε ότι η ευτυχία δεν είναι απλώς στιγμές. Τι σημαίνει για εσάς η έννοια της ευτυχίας και πώς μπορούμε να την κάνουμε βιωματική εμπειρία;

Η ευτυχία είναι κάτι πολύ περισσότερο από μερικά χαρούμενα συμβάντα. Ξέρετε γιατί ακούτε συνέχεια ότι η ευτυχία είναι στιγμές; Επειδή κάποιοι τη συγχέουν με τη χαρά. Ενώ η χαρά συνήθως έχει να κάνει με ένα εξωτερικό γεγονός, η ευτυχία είναι εσωτερική υπόθεση.

Αν η χαρά προέρχεται από την κατάκτηση διαδοχικών κορυφών, η ευτυχία πηγάζει από το σύνολο της διαδρομής. Μιας διαδρομής που εμπεριέχει όλα τα συναισθήματα. Μπορεί να νιώσεις ευτυχία και στη λύπη. Αρκεί να την αντιμετωπίσεις «σωστά». Γι’ αυτό και η ευτυχία ίσως κρατήσει παραπάνω από μερικές στιγμές.

Η ευτυχία δεν προέρχεται από αυτό που συμβαίνει εκεί έξω, αλλά από αυτό που φτιάχνεις μέσα σου κάθε στιγμή. Για μένα ευτυχία σημαίνει ορθή διαχείριση της λύπης (πόνου), με απώτερο σκοπό να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στα δύο άκρα.

Στην εποχή μας, η θετική σκέψη έχει γίνει συχνό μοτίβο. Εσείς πιστεύετε ότι δεν είναι απαραίτητο να βλέπουμε τα πράγματα πάντα θετικά. Πώς αντιλαμβάνεστε την ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και αισιοδοξίας;

Όσο πρόβλημα είναι η υπερβολική αρνητικότητα, άλλο τόσο είναι και
η υπερβολική θετικότητα. Αν βλέπεις τα πάντα μόνο θετικά σημαίνει ότι δεν αντιλαμβάνεσαι την πραγματικότητα. Σημαίνει πως κρύβεις τα προβλήματα κάτω από το χαλί, πως στρουθοκαμηλίζεις.

Αισιοδοξία δεν είναι να λες «όλα θα πάνε καλά», αλλά όταν δεν πάνε καλά να το συνειδητοποιείς και να αντιδράς. Τα «αρνητικά» συναισθήματα δεν είναι μιάσματα που μας κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη. Όπως ακριβώς ο πόνος μάς οδηγεί στον γιατρό, έτσι κι αυτά αποτελούν ενδείξεις ότι χρειάζεται να κάνουμε αλλαγές, να προβούμε σε πράξεις. Το θέμα είναι αν θα λάβουμε το μήνυμα και, σε δεύτερο επίπεδο, αν θα το ερμηνεύσουμε σωστά.

Ποιο ήταν το πιο παράδοξο ή αμφιλεγόμενο «μάθημα» που εσείς προσωπικά έχετε αμφισβητήσει ή απορρίψει και πώς αυτό επηρέασε την κοσμοθεωρία σας;

Έπρεπε να αμφισβητήσω πολλά και διάφορα μέχρι τώρα. Ιδέες, πεποιθήσεις που για χρόνια με καθόριζαν βαθιά. «Οι κοντυλοφόροι πεινάνε» (που ως ένα βαθμό ισχύει, εντάξει), «κάνε μια δουλίτσα της προκοπής και άσε τα παιδικά όνειρα», «μην κλαις, μη φοβάσαι», «όταν κάνεις επάγγελμα αυτό που αγαπάς χάνει τη μαγεία του» και πολλά άλλα που αναφέρω στο βιβλίο.