Ένας 17χρονος από την Καλιφόρνια εντυπωσιάζει τη NASA: με AI αποκάλυψε 1,5 εκατομμύριο χαμένα ουράνια αντικείμενα, αλλάζοντας την αστρονομία.

Ένας έφηβος από την Καλιφόρνια, ο Matteo Paz, κατάφερε κάτι που μέχρι πριν λίγο καιρό φαινόταν απίθανο: ανακάλυψε πάνω από 1,5 εκατομμύριο άγνωστα ουράνια αντικείμενα, χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη και παλιά δεδομένα της NASA.

Από καλοκαιρινό project σε επιστημονική ανακάλυψη

Ο Matteo ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2022 να συμμετέχει σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Caltech, όπου μαθητές λυκείου μαθαίνουν πώς να λύνουν πραγματικά αστρονομικά προβλήματα. Εκεί του έδωσαν πρόσβαση σε δεδομένα του τηλεσκοπίου NEOWISE, που είχε συλλέξει δεκαετίες εικόνων στο υπέρυθρο φάσμα (δηλαδή «φως» που δεν βλέπει το ανθρώπινο μάτι).

Το πρόβλημα; Τα δεδομένα ήταν τεράστια — περίπου 200 δισεκατομμύρια μετρήσεις. Δεν ήταν δυνατόν να τα εξετάσουν χειροκίνητα.

Η ιδέα που έκανε τη διαφορά

Ο Matteo, έχοντας γνώσεις μαθηματικών και προγραμματισμού, σκέφτηκε να φτιάξει ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης. Μέσα σε μόλις έξι εβδομάδες έστησε έναν «αγωγό» ανάλυσης (pipeline) που μπορούσε να εντοπίζει ασθενείς και μεταβαλλόμενες πηγές φωτός – δηλαδή αντικείμενα που αλλάζουν λαμπρότητα με την πάροδο του χρόνου.

Αυτό είναι σημαντικό γιατί τέτοιες αλλαγές μπορεί να σημαίνουν:

κβάζαρ (μακρινοί, πανίσχυροι γαλαξιακοί πυρήνες),
διπλά αστέρια που εκλείπουν το ένα το άλλο,
υπερκαινοφανείς αστέρες (supernovae),
αλλά και άλλες σπάνιες ή αργές μεταβολές που ως τώρα περνούσαν απαρατήρητες.

Το αποτέλεσμα

Το σύστημα του Matteo «χτένισε» όλο τον ουρανό που είχε καταγράψει το NEOWISE και αποκάλυψε πάνω από 1,5 εκατομμύριο τέτοια αντικείμενα. Τα αποτελέσματα δεν έμειναν απλώς σε ένα μαθητικό project: δημοσιεύτηκαν σε κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό (The Astronomical Journal), πράγμα που σημαίνει ότι η διεθνής επιστημονική κοινότητα τα αναγνώρισε ως έγκυρα και σημαντικά.

Γιατί μας αφορά

Η νέα αυτή «χαρτογράφηση του αόρατου» θα δώσει σε τηλεσκόπια όπως το James Webb και το Vera Rubin Observatory μια τεράστια βάση δεδομένων για να μελετήσουν πώς γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν τα άστρα, αλλά και για να κατανοήσουμε καλύτερα το σύμπαν.

Ένας μαθητής – ερευνητής

Ο Matteo δεν έμεινε μόνο στην ανακάλυψη. Σήμερα εργάζεται ως ερευνητικός βοηθός στο Caltech, συνεχίζοντας να βελτιώνει το σύστημά του και να εκπαιδεύει άλλους μαθητές. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε μπορούν να εφαρμοστούν και σε άλλους τομείς, όπως η οικονομία, η παρακολούθηση της ρύπανσης ή η ιατρική.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.