Τη συστηματική διάθεση φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων σε “άρρωστα” φυτά θέτει υπόψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ερώτησή του ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης. Χάρη στα διαβατήρια αυτά, οι επιβλαβείς οργανισμοί μετακινούνται ελεύθερα εντός της ΕΕ, προσβάλλοντας δασικά οικοσυστήματα και γεωργικές καλλιέργειες και προκαλώντας σημαντική οικονομική ζημία. Ο ευρωβουλευτής ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει τις ευθύνες της μεριμνώντας για την ορθή εφαρμογή των φυτοϋγειονομικών κανονισμών στην ΕΕ και να δράσει για την ανάσχεση της εξάπλωσης των επιβλαβών οργανισμών εντός και μεταξύ των κρατών μελών.
Με αφορμή την κατάθεση της ερώτησης, ο Κρίτων Αρσένης έκανε τις εξής δηλώσεις:
«Έρευνα του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του ΕΘΙΑΓΕ καταδεικνύει τους ανεπαρκείς ελέγχους που διεξάγονται στα φυτώρια, καθώς αποκαλύπτει την εισαγωγή στην Ελλάδα φυτών ροδόδενδρου, από φυτώριο του Βελγίου το 2010, τα οποία ήταν προσβεβλημένα από το μύκητα Phytophthora ramorum, που ανήκει στα παθογόνα καραντίνας. Τα φυτά αυτά ήταν μολυσμένα παρόλο που συνοδεύονταν από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο. Ο λόγος ύπαρξης του συγκεκριμένου διαβατηρίου είναι να διασφαλίζει ότι τα φυτά δεν είναι προσβεβλημένα από συγκεκριμένες επικίνδυνες ασθένειες ή έντομα και η διακίνησή τους είναι νόμιμη. Το ίδιο παθογόνο βρέθηκε επίσης ένα χρόνο μετά στην Ελλάδα σε φυτά ροδόδενδρου που είχαν εισαχθεί από φυτώριο της Ολλανδίας. Παρόμοια περίπτωση περιγράφει και ο Brasier, διακεκριμένος φυτοπαθολόγος, με την είσοδο στη Μεγάλη Βρετανία φυτών βιβούρνου με προσβολές του παθογόνου, παρόλο που και αυτά συνοδεύονταν από φυτοϋγειονομικά διαβατήρια.
Στο παρελθόν είχαν βρεθεί επίσης στην Ελλάδα φυτά εσπεριδοειδών με φυτοϋγειονομικά διαβατήρια από την Ισπανία προσβεβλημένα από τον ιό της τριστέτσας. Η ασθένεια αυτή σήμερα έχει πάρει μεγάλη έκταση στην Ελλάδα, προξενώντας σημαντικές ζημιές σε φυτείες εσπεριδοειδών. Την ίδια στιγμή η είσοδος στη χώρα μας του θανάσιμου μύκητα Ceratocystis platani, που προκαλεί την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου και έχει νεκρώσει χιλιάδες πλατάνια στην Ελλάδα, πιθανολογείται ότι έχει γίνει με φυτευτικό υλικό πλατάνου από την Ιταλία.
Είναι προφανές πως οι έλεγχοι στα φυτώρια είναι ελλιπείς, καθώς συνήθως βασίζονται σε μια απλή οπτική εξέταση των φυτών για συμπτώματα προσβολής από συγκεκριμένα παθογόνα.
Τα παθογόνα καραντίνας εγκυμονούν πολλούς κινδύνους για τα καλλιεργούμενα φυτά, αλλά και για τα δασικά οικοσυστήματα της Ευρώπης. Ο μύκητας Phytophthora ramorum, έχει νεκρώσει περισσότερα από ένα εκατομμύριο δένδρα δρυός στις ΗΠΑ, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα και σε δασικά οικοσυστήματα του Ηνωμένου Βασιλείου. Στην Ελλάδα, καθώς ο συγκεκριμένος μύκητας ευδοκιμεί σε χαμηλές θερμοκρασίες, μπορεί να αποτελέσει απειλή για δέντρα σε μεγάλα υψόμετρα, όπως η οξιά. Στη χώρα μας είναι πολύ πρόσφατες οι καταστροφές που έχει προκαλέσει το μεταχρωματικό έλκος στα πλατανοδάση και στα πλατάνια στις πλατείες, μία καταστροφή που συνεχίζεται απρόσκοπτα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να αναλάβει τις ευθύνες της. Κρίνεται αναγκαίο για την προστασία των δασών και των καλλιεργειών να μεριμνήσει για την ορθή εφαρμογή των φυτοϋγειονομικών κανονισμών και να προβεί στην ανάληψη δραστικών μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης των επιβλαβών οργανισμών στην ΕΕ».
