Στοιχεία του ερευνητικού προγράμματος i-adapt που έχει να κάνει με την πιλοτική εφαρμογή νέων τεχνολογιών που στοχεύουν στην ορθολογική διαχείριση του αρδευτικού νερού, σε επιλεγμένες περιοχές της λεκάνης απορροής του Πηνειού, καθώς και μια κριτική αξιολόγηση των δυνατοτήτων τους και των αναμενόμενων επιπτώσεών τους στην καταπολέμηση της ερημοποίησης στην περιοχή, παρουσιάστηκαν σε ημερίδα που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόμησης Εδαφών Λάρισας του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., σε συνεργασία με το Εργαστήριο Υδρολογίας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ.
Όπως ανέφερε η Δρ. Μαρία Μιμίκου και ο Δρ. Χρήστος Μακρόπουλος, τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, ΕΜΠ, Εργαστήριο Υδρολογίας το πρόγραμμα i-adapt στοχεύει στη δημιουργία ενός περιεκτικού και αξιόπιστου μοντέλου προσομοίωσης, ικανό να προσομοιώσει, τις χρήσεις του νερού από τη γεωργία στη λεκάνης απορροής του Πηνειού και να εκτιμήσει τις επιδράσεις των νέων τεχνολογιών και τεχνικών στο υδατικό ισοζύγιο.
Αναφερόμενος στη συνέχεια στη σημασία της γεωργίας ακριβείας σε καλλιέργειες βάμβακος στη Θεσσαλία οι Δρ. Χρίστος Τσαντήλας και Λευτέρης Ευαγγέλου, Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόμησης Εδαφών Λάρισας στον τομέα της άρδευσης η γεωργία ακριβείας μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για αποδοτικότερες αρδεύσεις αλλά και για μειώσεις των εισροών στην καλλιέργεια βάμβακος στην περιοχή που θα επιφέρουν οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες υπάρχουν σημαντικά περιθώρια μείωσης της κατανάλωσης αρδευτικού νερού στην καλλιέργεια βάμβακος στην περιοχή της Λεκάνης απορροής του Πηνειού χωρίς να μειώνεται η απόδοση της καλλιέργειας, αν ληφθούν σοβαρά υπόψη οι πληροφορίες που δίνουν τα συστήματα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία ακριβείας. Πάντως σημείωσαν ότι σήμερα δεν μπορεί να γίνει κοστολόγηση αυτών των νέων τεχνολογιών.
Στη συνέχεια οι Δρ. Σπύρος Μίχας και Αλέξανδρος Γκιόκας πρότειναν λύσεις για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των συλλογικών συστημάτων τα οποία όπως τόνισαν θα πρέπει να κινηθούν παράλληλα με την κατεύθυνση της διαχείρισης της ζήτησης, πέρα των κατασκευαστικών πρακτικών (υπογειοποίηση δικτύων).
Μάλιστα σημείωσαν ότι μια μείωση κατά 30% της ζήτησης αρδευτικού νερού (π.χ. μέσω της πρακτικής της γεωργίας ακριβείας) θα μπορούσε να αποφέρει μια μείωση έως και 15% στο αρχικό κόστος κατασκευής του δικτύου.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην ανακύκλωση επεξεργασμένων λυμάτων στη λεκάνη απορροής του Πηνειού με τους κ.κ. Σοφία Παπαγεωργίου και Γιώργο Λούρμα να υποστηρίζουν ότι οι 8 μεγαλύτερες μονάδες επεξεργασίας λυμάτων πλήρους λειτουργίας στη Θεσσαλία γειτνιάζουν με αγροτικές εκτάσεις που θα μπορούσαν να αρδευτούν με επεξεργασμένα λύματα.
Μάλιστα τόνισαν ότι το βαμβάκι που είναι το κύριο είδος καλλιέργειας στις υπό μελέτη περιοχές είναι κατάλληλο για κάθε είδος άρδευσης με ανακυκλωμένο νερό, αρκεί να τηρούνται οι προδιαγραφές που έχει θέσει η Ε.Ε.
Τέλος υποστήριξαν ότι για να υπάρξει πλήρης ανακύκλωση θα πρέπει να κατασκευαστούν δεξαμενές αποθήκευσης των επεξεργασμένων λυμάτων κατά τους χειμερινούς μήνες.
ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ
Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν συμπεράσματα για τη βέλτιστη χωροθέτηση πρακτικών στη λεκάνη του Πηνειού σύμφωνα με τα οποία η συμβιβαστική λύση μείωσης της κατανάλωσης στα επίπεδα των ανανεώσιμων αποθεμάτων επιτεύχθηκε με το μικρό κόστος των 15 x 106 € ή 7 €/ αρδευόμενο στρέμμα (ενδεικτικές τιμές κόστους), με επιλογή ελλειμματικής άρδευσης
α) σε Δυτικές περιοχές (άρδευση από υπόγεια και για ορισμένες περιοχές από Ταυρωπό),
β) στα νότια σε περιοχές που αρδεύονται από πλούσια υπόγεια υδροφορία και από το φράγμα Σμοκόβου και
γ) σε περιοχές στα Ανατολικά που ανήκουν στους ΤΟΕΒ Πηνειού και Κάρλας με άρδευση είτε από υπόγεια είτε από τους Ταμιευτήρες Γυρτώνης και Κάρλας.
Όπως αναφέρθηκε οι αποδόσεις μειώνονται λίγο ενώ εξοικονομείται σημαντικό ποσό νερού διότι η συμβατική άρδευση στις συγκεκριμένες περιοχές αγγίζει τη θεωρητική (ολικές ανάγκες), επομένως η μείωση του 30% έχει αντίκρισμα. Ταυτόχρονα, δαπανάται λιγότερο νερό από τους ταμιευτήρες με εύνοια των διηθήσεων και ενδεχομένως καλύτερη άρδευση άλλων περιοχών.
Από την άλλη, επιλέγεται η γεωργία ακριβείας σε νότια και κεντρικά σημεία της λεκάνης σε περιορισμένες μόνο εκτάσεις που αρδεύονται ελλιπώς. Ακόμα και σε αυτές τις περιοχές η πρακτική προφανώς καταφέρνει να καταναλώσει μικρότερες ποσότητες νερού με ελαφρώς αυξημένες αποδόσεις, ενώ οι δαπάνες εξοπλισμού δεν εκτοξεύουν το κόστος λόγω της περιορισμένης έκτασης εφαρμογής.
