Γράφει ο Στέλιος Χατζής, οικονομολόγος, διευθυντής ΑΣΕΠΟΠ Τυρνάβου
υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με την Συν Πολιτεία
Οι συνεταιρισμοί, ως ανθρώπινες οργανώσεις ,είναι από τη φύση τους σε πλεονεκτική θέση για να αναλάβουν τις δραστηριότητες εκείνες που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος καθώς και στην υποστήριξη της διαρκούς ανάπτυξης . Η προστασία του φυσικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος αποτελεί λέξη – κλειδί για την επιβίωση των μελλοντικών γενεών.
Ο συνεταιρισμός είναι μια αυτόνομη οργάνωση ανθρώπων που ενώνονται εθελοντικά για να καλύψουν τις κοινές οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες τους μέσω μιας συνιδιόκτητης επιχείρησης που λειτουργεί δημοκρατικά .
Οι συνεταιρισμοί συνεργάζονται σε τοπικό ,περιφερειακό ,εθνικό & διεθνές επίπεδο σε ομοσπονδίες ,ενώσεις και άλλες μορφές συνεργασίας , ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες των μελών τους πιο αποτελεσματικά . Βασίζονται στις αξίες της αυτοβοήθειας , της αμοιβαίας υπευθυνότητας , της ισότητας και της ισοτιμίας .Εφαρμόζουν την τιμιότητα ,την διαφάνεια και την κοινωνική υπευθυνότητα σε όλες τους τις δραστηριότητες.
Οι συνεταιρισμοί εκφράζουν τις αξίες αυτές εφαρμόζοντας τις ακόλουθες αρχές ως γενικές κατευθυντήριες γραμμές για τις δραστηριότητές τους. Πρωταρχικός στόχος αυτών είναι να εξυπηρετούν τα μέλη τους και όταν αυτό είναι εφικτό , μη μέλη με συνετό και αποτελεσματικό τρόπο. Εντός των δυνατοτήτων τους να δεχθούν μέλη , οι συνεταιρισμοί είναι ανοικτοί σε εθελοντική βάση ,χωρίς πολιτικές ,θρησκευτικές ή κοινωνικές διακρίσεις ή διακρίσεις φύλλου ,όλους όσους μπορούν να συμβάλλουν στις δραστηριότητες τους ή να ωφεληθούν από αυτές . Είναι δημοκρατικές & συμμετοχικές οργανώσεις που ελέγχονται ενεργά από τα μέλη τους .Στους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς τα μέλη απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα ψήφου , στη βάση <<ένα μέλος μια ψήφος >>
Στους συνεταιρισμούς ανωτέρω βαθμού , η διοίκηση διεξάγεται και ο έλεγχος εξασκείται με πρόσφορο δημοκρατικό τρόπο . Στους άνδρες και στις γυναίκες που έχουν την ευθύνη για την διοίκηση του Νομικού Προσώπου περιλαμβάνονται τα μέλη , οι μάνατζερς & το υπόλοιπο προσωπικό ανάλογα με τον ρόλο τους στη λήψη αποφάσεων και στη διαμόρφωση πολιτικής. Τα μέλη συνεισφέρουν στην δημιουργία του κεφαλαίου του συνεργατισμού & μοιράζονται τα αποτελέσματα της λειτουργίας του .Συνήθως , ένα ελάχιστο μέρος από το κεφάλαιο του συνεταιρισμού ανήκει στην ολότητα , με σκοπό τη διερεύνηση των μακροπροθέσμων στόχων για τους οποίους ο συνεταιρισμός δημιουργείται.
Οι συνεταιρισμοί μπορούν να πληρώσουν τόκο στο κεφάλαιό τους & αποζημιώνουν τους υπαλλήλους τους με δίκαιο τρόπο, σύμφωνα με τα ισχύοντα στην κοινωνία όπου δρούν . Τα μέλη διαθέτουν τα πλεονάσματα για έναν ή για όλους τους ακόλουθους σκοπούς (α) προς όφελος των μελών & ανάλογα με την συνεισφορά τους στον συνεταιρισμό (β) ανάπτυξη των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του συνεταιρισμού (γ) προς ενθάρρυνση & περαιτέρω ανάπτυξη της συνεταιριστικής κίνησης. Ενισχύουν προγράμματα ,αμοιβαίας συνεχιζόμενης εκπαίδευσης για τα μέλη ,τις διοικήσεις & τους υπαλλήλους τους έτσι ώστε να μπορούν να διδάξουν και να μάθουν ο ένας τον άλλο τους αντίστοιχους ρόλους τους και τους τρόπους διεκπεραίωσης τους.
Οι συνεταιρισμοί έχουν την ευθύνη να ενημερώνουν το κοινό ιδιαίτερα τους νέους & όσους διαμορφώνουν την κοινή γνώμη σχετικά με την φύση της συνεταιριστικής κίνησης, είναι αυτόνομες οργανώσεις αλληλοβοήθειας που ελέγχονται από τα μέλη τους .Αν έλθουν σε συμφωνίες με Κυβερνήσεις ή άλλες οργανώσεις το κάνουν αυτοβούλως με αμοιβαία αποδεκτούς όρους που εξασφαλίζουν την αυτονομία τους. Οι συνεταιρισμοί ενδιαφέρονται για τις κοινότητες μέσα στις οποίες λειτουργούν .Παρόλο που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στις ανάγκες των μελών , μάχονται για την αειφορική ανάπτυξη αυτών των κοινοτήτων με πολιτικές που σέβονται το περιβάλλον & είναι αποδεκτές από τα μέλη.
Η Δήλωση για την Συνεταιριστική Ταυτότητα παρέχει ένα γενικό πλαίσιο εντός του οποίου όλα τα είδη των συνεταιρισμών μπορούν να λειτουργήσουν. Ωστόσο κάθε συνεταιριστική παράδοση ή τομέας μπορεί να έχει τις δικές του ειδικές ανάγκες & προτεραιότητες. Ιστορικώς η πιο ισχυρή παράδοση έχει συνδεθεί με τον συνεταιρισμό των Δίκαιων Σκαπανέων του Ροτσντέιλ – Καταναλωτικοί Συνεταιρισμοί. Έπονται οι ομάδες παραδόσεων που είναι συνδεδεμένες με την Συνεταιριστική Πίστη σε διάφορες μορφές της , Μάρκετινγκ των εμπορευμάτων του πρωτογενούς τομέα (γεωργία, αλιεία, δάση) .
Συνεταιρισμοί που προσφέρουν μια μεγάλη ποικιλία υπηρεσιών και από Κοινού Παραγωγής στους οποίους οι συνεργαζόμενοι ελέγχουν άμεσα τις παραγωγικές μονάδες. Η δήλωση έμμεσα αναγνωρίζει ότι η διεθνής κίνηση έχει μια μοναδική ευκαιρία να βοηθήσει στην εναρμόνιση των συμφερόντων μεταξύ ομάδων ανθρώπων που οργανώνονται ως παραγωγοί και καταναλωτές αγαθών και υπηρεσιών ,ως αποταμιευτές και επενδυτές και ως εργάτες. Παρέχοντας ένα κοινό γενικό πλαίσιο , η Δήλωση θα πρέπει να ενθαρρύνει την κατανόηση , τις κοινές δραστηριότητες και την διεύρυνση των οροζόντων για όλα τα είδη των συνεταιριστικών προσπαθειών.
Στο ιδεολογικό επίπεδο και στο επίπεδο συμπεριφοράς , οι συνεταιρισμοί αντιμετωπίζουν διεθνή μέσα μαζικής επικοινωνίας και εκπαιδευτικά ιδρύματα που αβασάνιστα διακηρύσσουν τα προτερήματα της εταιρείας που ανήκει στον ιδιώτη επενδυτή .Κατ’ αυτό τον τρόπο , η αξία της δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης έχει άμεσα και έμμεσα αμφισβητηθεί. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να ανησυχούμε για το πώς οι άνθρωποι θα τρέφονται στο απώτερο μέλλον .Είναι επίσης κοινώς αποδεκτό ότι υπάρχουν όρια όσον αφορά το τι μπορεί να παράγει η γη και ότι οι άνθρωποι πρέπει να σέβονται πιο πολύ το περιβάλλον και να μάθουν να χρησιμοποιούν τους φυσικούς πόρους με μεγαλύτερη σωφροσύνη.
Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον σχετικά με το πώς οι διάφορες κοινωνίες πρέπει να οργανωθούν ,ώστε να μπορούν να επιβιώσουν όσο οι φυσικοί πόροι τους το επιτρέπουν . Η μετάβαση από την βιομηχανική σε μια μεταβιομηχανική κοινωνία , σε ορισμένες περιοχές του κόσμου , έχει μεταβάλλει ολοκληρωτικά την οικονομική βάση πάνω στην οποία πολλές κοινότητες ή ακόμα και ολόκληρες χώρες , στήριξαν την ανάπτυξή τους. Γι’ αυτές είναι απαραίτητο να βρεθούν νέοι τρόποι διαχείρισης των πόρων που να ταιριάζουν στις νέες πραγματικότητες .
Οι συνεταιρισμοί μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων , όμως, θα πρέπει πρώτα να κατανοηθούν οι ευαισθησίες και οι οχλήσεις που συνδέονται με την λειτουργία τους.
