Της Μαργαρίτας Ζαγουριανού
Στο δίκτυο Ευρυδίκη καταγράφονται τα εκπαιδευτικά συστήματα της ευρωπαϊκής ένωσης και ο τρόπος λειτουργίας των σχολείων σε όλες τις βαθμίδες. Μεταξύ αυτών και η οργάνωση του σχολικού χρόνου, διακοπές, αργίες έναρξη σχολείων, λήξη κ.ά.
Η καταγραφή αυτή τείνει να είναι επίκαιρη και χρήσιμη για τα ελληνικά δεδομένα λόγω της λευκής βδομάδας.
Από τα στοιχεία προκύπτει πως οι κλιματολογικές συνθήκες των χωρών παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάρθρωση του διδακτικού χρόνου. Στην καταγραφή αυτή ο χρόνος των εξετάσεων δε θεωρείται διδακτικός χρόνος αλλά αναφέρεται στις υποσημειώσεις. Παρόλα αυτά εκείνες τις μέρες τα σχολεία λειτουργούν.
Παρατηρούμε λοιπόν πως στις νότιες χώρες γενικότερα, το σχολείο για τους μαθητές ξεκινά περίπου τη δεύτερη βδομάδα του Σεπτεμβρίου και λήγει τέλος Ιουνίου. Οι διακοπές είναι ξεκάθαρες και συγκεκριμένες σε εθνικό επίπεδο (Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαίρι και ορισμένες θρησκευτικές αργίες) στις παρακάτω χώρες Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Τουρκία, Ισπανία, Πορτογαλία. Επίσης σε αυτές τις χώρες οι εκπαιδευτικοί ξεκινούν νωρίτερα από τους μαθητές για να οργανώσουν τους χώρους, το ετήσιο εκπαιδευτικό έργο και να προετοιμάσουν το σχολείο για να υποδεχτούν τους μικρούς μαθητές.
Βορειότερα το σχολικό έτος αρχίζει περίπου μέσα ή τέλος Αυγούστου διαρκεί ως το τέλος Ιουνίου ή 15 μέρες ακόμα αλλά στη διάρκεια του έτους παρουσιάζεται πληθώρα διακοπών με διάφορους χαρακτηρισμούς. Διακοπές φθινοπώρου (από λίγες μέρες έως 1 μήνα σε κρατίδια της Γερμανίας), διακοπές χειμώνα, πέρα από τις χριστουγεννιάτικες, μεγάλης διάρκειας, διακοπές άνοιξης, διακοπές ξεκούρασης ανάμεσα στα τρίμηνα (Μεγ. Βρετανία) και τοπικές αργίες. Οι θεσμοθετημένες αυτές διακοπές διαφέρουν από περιφέρεια σε περιφέρεια κι αποφασίζονται σε τοπικό επίπεδο. Πολλές φορές αναφέρονται στις υποσημειώσεις ακριβώς γιατί δεν γίνονται τις ίδιες ημερομηνίες σε όλη τη χώρα.
Κάποιες χώρες προβλέπουν ελάχιστο αριθμό διδακτικών ημερών, τις οποίες οι αποφάσεις των περιφερειών δεν πρέπει να τις παραβιάσουν ώστε να κηρύξουν περισσότερες αργίες.
Έτσι βλέπουμε η Δανία να έχει τις περισσότερες μέρες 200 διδακτικές, με τις λιγότερες καλοκαιρινές διακοπές από ολόκληρη την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά με διακοπές Χριστουγέννων, Πάσχα, φθινοπώρου, άνοιξης, χειμώνα και 4 εθνικές αργίες χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η Πρωτομαγιά, μέρα κατά την οποία εργάζονται.
Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες οι διδακτικές μέρες είναι από 175 έως 190 (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), αλλά οι διακοπές στη διάρκεια του έτους είναι περισσότερες στις χώρες που οι μέρες τείνουν να πλησιάζουν τις 190.
Καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως η διάρκεια του σχολικού έτους δε διαφέρει σε όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης. Αυτό που διαφέρει είναι η έναρξη και η λήξη και οι ποικίλες ενδιάμεσες διακοπές μεταξύ των βόρειων και νότιων χωρών.
Καθοριστικός παράγοντας φαίνεται να είναι το κλίμα της κάθε περιοχής. Έτσι στις βόρειες περιοχές μπορούν να αρχίζουν νωρίτερα και να τελειώνουν αργότερα, αλλά ενδιάμεσα χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Αγγλία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, η Ρουμανία, η Ελβετία έχουν τουλάχιστον 1 βδομάδα διακοπές το φθινόπωρο.
Διακοπές γ΄ τριμήνου προβλέπονται στην Αυστρία, στη Γερμανία, στην Αγγλία, στο Λουξεμβούργο και δεν είναι λιγότερες από 4 μέρες. Στην Αγγλία μάλιστα που το έτος χωρίζεται σε 3 τρίμηνα και κάθε τρίμηνο σε 2 υποτρίμηνα, μεσολαβεί περίοδος διακοπών πριν την έναρξη των υποτριμήνων και των τριμήνων.
Μία εβδομάδα διακοπών το Φλεβάρη έχει το Βέλγιο, η Αυστρία, η Δανία, η Φιλανδία, η Αγγλία, η Ισλανδία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Σουηδία, η Ρουμανία και 2 βδομάδες η Γαλλία και η Γερμανία.
Είναι φανερό πως οι συνθήκες του χειμώνα στις βόρειες χώρες της Ευρώπης επέβαλλαν αυτές τις διακοπές και πως οι συνθήκες καύσωνα στις νότιες χώρες επέβαλλαν τη διαφορετική έναρξη και λήξη και τις σαφώς μικρότερης διάρκειας χειμωνιάτικες διακοπές.
Στην Ελλάδα ο Φλεβάρης είναι ένας εξαιρετικά δημιουργικός μήνας για μαθητές και εκπαιδευτικούς, που οι συνθήκες του ευνοούν τη δημιουργική δουλειά και την απόδοση. Είναι μήνας ουσιαστικής προετοιμασίας και μελέτης.
Κανείς ποτέ από τον εκπαιδευτικό χώρο ή από τους γονείς δε ζήτησε περισσότερες διακοπές το χειμώνα, γιατί η πλειοψηφία των κατοίκων της Ελλάδας είναι πλέον φτωχοί κι αδυνατούν να πάνε κάποιες διακοπές πέρα από τη δωρεάν ακόμα βουτιά στις κοντινές παραλίες. Ακόμα και τα έξοδα της βενζίνης ως τα Μουδανιά ή τη Λούτσα είναι δυσβάστακτα.
Αλλά ξέχασα και το κράτος είναι πλέον χρεοκοπημένο και κλείνοντας τα σχολεία για μία βδομάδα το χειμώνα θα πληρώνει ακόμα λιγότερα για θέρμανση.
