Ανακοίνωση της Δημοκρατικής Πανεπιστημονικής κίνησης Μηχανικών
Ένα ακόμη εργαλείο που διευκολύνει τη δράση των μονοπωλιακών ομίλων αποτελεί το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής για τη «χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – βιώσιμη ανάπτυξη». που κατατέθηκε στη Βουλή και θα συζητηθεί τη Τετάρτη με τη διαδικασία του κατεπείγοντος.
Εξετάζοντας το νομοσχέδιο, γίνεται καθαρό ότι το νομοσχέδιο δεν επιφυλάσσει κανένα απολύτως όφελος για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα αφού το εργαλείο του Πολεοδομικού και Χωροταξικού σχεδιασμού χρησιμοποιείται με κριτήριο τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης και συγκεκριμένα ”το εκάστοτε ισχύον Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής…καθώς και άλλα γενικά ή ειδικά προγράμματα εθνικής ή διαπεριφερειακής κλίμακας” όπως αναφέρεται με όποιες αποχρώσεις μπορούν να πάρουν τα παραπάνω από την εκάστοτε πολιτική διαχείρισης αυτού του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης της οικονομίας και της παραγωγής.
Το πρώτο επίπεδο σχεδιασμού, το ”Στρατηγικό Χωροταξικό Πλαίσιο” εκπορεύεται από τη κυβέρνηση εγκρίνεται με Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις του Υπουργού ΠΕΚΑ και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών και ορίζει τη χωροθέτηση και οργάνωση των προτεραιοτήτων της καπιταλιστικής οικονομίας και παραγωγής που διαρθρώνονται σε συνδυασμό με το ρόλο του εγχώριου και πολυεθνικού κεφαλαίου στα πλαίσια σχεδιασμού της ΕΕ.
Η ίδια κατεύθυνση ακολουθείται και στο επίπεδο της Περιφερειακής Χωροταξικής Στρατηγικής (ΠΕΧΩΣ), που αποτελεί πιο εξειδικευμένο στρατηγικό επίπεδο σχεδιασμού για το μεγάλο κεφάλαιο και τους πολυεθνικούς ομίλους, περιλαμβάνονται όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται ”βασικοί άξονες και μεσοπρόθεσμοι στόχοι χωρικής ανάπτυξης και διάρθρωσης στο επίπεδο κάθε Περιφέρειας”.
Φυσικά τα κριτήρια σχεδιασμού και σε αυτό το επίπεδο δεν χωρούν την εξυπηρέτηση των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών αντιθέτως οι κατευθύνσεις συμπυκνώνονται στη ”…χωρική οργάνωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων ή άλλων χρήσεων κυρίως στον εξωαστικό χώρο” όπως αναφέρεται, δηλαδή την παράδοση του φυσικού πλούτου της χώρας (ορεινοί όγκοι, παραλιακά μέτωπα, δασικές εκτάσεις, αιγιαλός) στους σχεδιασμούς της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων και του μεγάλου κεφαλαίου.
Γίνεται αναφορά για χωροθέτηση επενδύσεων στην περιφέρεια (υδατοκαλλιέργειες, που σημαίνει παράδοση κάθε κολπίσκου στο μεγάλο κεφάλαιο). Καθώς επίσης διασαφηνίζεται ότι ”…στις Περιφερειακές Χωροταξικές Στρατηγικές περιλαμβάνονται οι εγκεκριμένοι οργανωμένοι υποδοχείς παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων καθώς και τα εγκεκριμένα σχέδια δημόσιων ή ιδιωτικών επενδύσεων μεγάλης κλίμακας” τα γνωστά fast track τεράστιες επενδύσεις δηλαδή που κινούνται ακόμη και πάνω από το ισχύον πλαίσιο της καπιταλιστικής νομοθεσίας .
Mε το νέο νομοσχέδιο καταργούνται με μία μονοκονδυλιά οι όποιες προστατευτικές για το περιβάλλον διατάξεις του «Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής» και αντικαθίστανται από αυτές που εισάγει το «Μητροπολιτικό Σχέδιο Αττικής», ενσωματώνοντας τα σχέδια εκποίησης και τσιμεντοποίησης του παράκτιου μετώπου, με αιχμή τις νέες αναπτύξεις σε Ελληνικό, Αστέρα Βουλιαγμένης και την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, τις επεκτάσεις των αυτοκινητοδρόμων,
Παράλληλα, οι ισχύουσες κατευθύνσεις και τα μέτρα του Ρυθμιστικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης ενσωματώνονται στο υπό εκπόνηση σχέδιο της Περιφερειακής Χωροταξικής Στρατηγικής Κεντρικής Μακεδονίας.
Εντελώς ενδεικτικά, σε ό,τι αφορά την Αττική (αντίστοιχα μέτρα προωθούνται και στη Θεσσαλονίκη), προωθείται και περιγράφεται λεπτομερώς η παράδοση κάθε ελεύθερου χώρου της στη μεγάλη επιχειρηματική δραστηριότητα:
- Δεν υπάρχει χωρική ενότητα στην οποία να μη θεσπίζονται μικτές ή «καθαρές» ζώνες επιχειρηματικής δραστηριότητας με «αναπτυξιακούς πόλους» σε περιοχές όπως ο Ελαιώνας, η νότια πύλη του Πειραιά, ο δυτικός Πειραιάς, τα Καμίνια, η λιμενοβιομηχανική ζώνη Κερατσινίου, ο Φαληρικός Ορμος, μεγάλες λεωφόροι όπως Συγγρού, Ιερά Οδός κ.ά.
- Προωθείται η νομιμοποίηση όλων των καταπατήσεων δημόσιας και δασικής γης (π.χ. η Τεχνόπολη στις παρυφές της Πάρνηθας, η εκχώρηση των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων σε διάφορα Μall κ.λπ.). Ορεινοί όγκοι της Αττικής όπως Πεντέλη, Αιγάλεω κατατάσσονται ως Περιφερειακά Πάρκα στα οποία επιτρέπονται επιχειρηματικές χρήσεις! Ο Υμηττός χαρακτηρίζεται ως κοινό πάρκο αναψυχής!
- Παραδίδεται το σύνολο του παραλιακού μετώπου της Αττικής σε μονοπωλιακούς ομίλους με το Ελληνικό και το Φαληρικό Δέλτα βέβαια να είναι τα σχετικά φιλέτα.
Ο νέος σχεδιασμός για ολόκληρη τη χώρα γίνεται λάστιχο, προκειμένου να εξυπηρετηθούν κατά περίπτωση νέες χρήσεις και επιχειρηματικές ιδιωτικές επενδύσεις ανά την επικράτεια. Σχετικά προβλέπεται ότι τα Στρατηγικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την έγκρισή τους, ανά πενταετία. Ταυτοχρόνως όμως προβλέπεται ότι κατ’ εξαίρεση θα μπορούν να αλλάζουν νωρίτερα με υπουργική απόφαση, εκτός των άλλων λόγων και «για να αντιμετωπισθούν εξαιρετικές και απρόβλεπτες ανάγκες και νέα δεδομένα, για έργα εθνικής σημασίας ή έργα και δράσεις εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων, τα οποία δεν περιλαμβάνονταν στον αρχικό σχεδιασμό». Θα προσαρμόζεται δηλαδή σύμφωνα με τις κάθε φορά ανάγκες επενδύσεων των επιχειρηματικών ομίλων που θα συναρτώνται με τη κατεύθυνση που θα έχουν κάθε φορά τα ευρωπαϊκά προγράμματα που προορίζονται ακριβώς για τις ανάγκες του κεφαλαίου.
Μειώνονται τα επίπεδα χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού από επτά σε τέσσερα διότι στόχος του υπουργείου είναι να πετύχει γρηγορότερη διείσδυση των επιχειρηματικών ομίλων σε κάθε περιφερειακή ενότητα με απλούστερες διαδικασίες που θα συνδέονται με τις ανάγκες της αγοράς και του καπιταλιστικού κέρδους και ταυτόχρονα να διευκολύνει παρεμβάσεις μεγαλύτερης κλίμακας που εξυπηρετούν τη συνεχόμενη και αδιαμφισβήτητη τάση συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου.
Ομως εκεί που αποκαλύπτεται πλήρως ο αντιλαϊκός, επιθετικός χαρακτήρας του νομοσχεδίου και το γεγονός ότι αφορά αποκλειστικά και μόνο τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων, είναι ότι δεν υπάρχει αναλυτικό σχέδιο για την πυροπροστασία, για αντιπλημμυρικά έργα, έργα αντισεισμικής θωράκισης, συνολικά έργα για την κάλυψη λαϊκών αναγκών. Δεν υπάρχει ούτε αναφορά για την αντιμετώπιση των τεράστιων κινδύνων για ατυχήματα μεγάλης κλίμακας σε περιοχές όπως το Πέραμα, την Ελευσίνα, το Θριάσιο Πεδίο που περιέχουν εγκαταστάσεις εταιρειών πετρελαιοειδών και διυλιστήρια και γενικότερα σε περιοχές χωροθέτησης Βιομηχανικών παραγωγικών χρήσεων ιδιαίτερα αυξημένης εντατικοποίησης εργασίας.
Τα θέματα που έχουν να κάνουν με τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, την πολιτική γης συνολικότερα, η έννοια της οργάνωσης του κοινωνικού χώρου πρέπει να απαντήσουν στο πολιτικό ερώτημα “χωροταξικός σχεδιασμός για ποιον”, δηλαδή είναι βαθύτατα πολιτικό ζήτημα και όχι τεχνοκρατικό και συνδέεται άμεσα με τα ζητήματα της οικονομίας.
Στο πλαίσιο των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, ο χωροταξικός σχεδιασμός εντάσσεται και υποτάσσεται, αντικειμενικά, στους νόμους της αγοράς, της κερδοφορίας του κεφαλαίου και των μονοπωλιακών ομίλων. Είναι άρρηκτα δεμένος με την τάση της εμπορευματοποίησης της γης, των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και ιδιωτικοποιήσεων που προωθούνται στο πλαίσιο της ΕΕ.
Ο μοναδικός χωροταξικός σχεδιασμός που μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών προϋποθέτει κοινωνική ιδιοκτησία στη γη, κοινωνικοποίηση του συνόλου των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο, σε καθεστώς εργατικής λαϊκής εξουσίας.
Για τη πραγματική εξυπηρέτηση των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών απαιτείται Χωροταξικός σχεδιασμός στη βάση των αποτελεσμάτων ερευνών για τη διάγνωση νέων αναγκών που θα ανταποκρίνονται στη νέα διάρθρωση της οικονομίας και της κοινωνίας. Χωροταξικός σχεδιασμός που θα χωροθετήσει με κριτήριο τις προτεραιότητες αναδιάρθρωσης της νέας παραγωγής που θα προκύπτουν μέσω του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού.
Με στόχο την εξυπηρέτηση των λαϊκών αναγκών και όχι του καπιταλιστικού κέρδους θα δημιουργηθούν ενδεικτικά άξονες προτεραιοτήτων που θα αντιμετωπίζουν το ζήτημα του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού ξεκινώντας από την εκπόνηση νέων σύγχρονων κανονισμών και προδιαγραφών.
Θα εντάσσεται στα πλαίσια του χωροταξικού ένα πανεθνικό σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων για την προστασία και την αξιοποίησή τους με κριτήριο τη λαϊκή ευημερία, ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων με τις αντίστοιχες υποδομές, ανασχεδιασμός των εθνικών και εμπορικών μεταφορών όπου δίνεται προτεραιότητα στις μαζικές μεταφορές σε σχέση με τις ατομικές, στις χερσαίες σταθερής τροχιάς για το ηπειρωτικό τμήμα της χώρας, στις ακτοπλοϊκές για τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές προσαρμόζοντας τα νέα δεδομένα.
Έμφαση θα δοθεί στη διαμόρφωση ή/και επέκταση πόλεων φιλικών στον άνθρωπο με έμφαση στην αναβάθμιση του ρόλου των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων σε συνδυασμό με ζώνες λαϊκού αθλητισμού, πολιτισμού και ψυχαγωγίας, την κάλυψη αναγκών στέγασης, δημόσιων έργων υποδομής, στήριξη της αγροτικής παραγωγής, της βιομηχανίας, των κοινωνικών υπηρεσιών. Τέλος άρρηκτα δεμένη με τα παραπάνω η ανάδειξη προτεραιότητας αναλυτικού σχεδίου για την πυροπροστασία, αντιπλημμυρικά έργα, έργα αντισεισμικής θωράκισης, συνολικά έργα για την κάλυψη λαϊκών αναγκών.
