της Δρ Ματίνας Χρονοπούλου*
Καθώς η ανησυχία για τις παρενέργειες πολλών χημικών φάρμακων έχει αυξηθεί, πάνω από το ένα τρίτο των λαών της Δύσης έχει στραφεί και πάλι στη θεραπεία με βότανα για την αντιμετώπιση πολλών παθήσεων. Και δεν είναι τυχαίο, αφού οι θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων ήταν ήδη γνωστές στην αρχαιότητα.
Πολλά σύγχρονα φάρμακα εξάλλου, έχουν ως πρώτη ύλη τα βότανα, που είναι ιδιαίτερα θρεπτικά και θεραπευτικά.
Τα βότανα περιέχουν άφθονα αντιοξειδωτικά, φυτοχημικές ουσίες και φλαβονοειδή, ισοφλαβόνες, διάφορα φαινολικά οξέα, καροτενοειδή, λιμονοειδή, φυτοστερόλες, κ.ά.
Η παρουσία αυτών των χημικών ενώσεων στα φυτά τους προσδίδει ευεργετική δράση για την ομοιοστασία και αυτοθεραπεία του οργανισμού. Επιπλέον, προάγει την υγεία βοηθώντας το σώμα να αποτοξινωθεί. Ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και της άμυνας, βελτιώνει την ψυχική διάθεση, μειώνει το στρες και αποκαθιστά την ισορροπία και τη ζωτικότητα.
Πριν η σύγχρονη Ιατρική εστιάσει στην παρασκευή χημικών φαρμάκων, η βοτανοθεραπεία αποτελούσε την παραδοσιακή μορφή αντιμετώπισης των ασθενειών παγκοσμίως κι ακόμα και σήμερα το 80% των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση στη Δυτική Ιατρική, ακολουθεί αυτή τη μορφή θεραπείας με βότανα.
Αν και η συμβατική Ιατρική κι η βοτανοθεραπεία έχουν άμεση σχέση, η τελευταία στηρίζεται σε πολυσύνθετες φυσικές ουσίες που δρουν σε ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού.
Αντίθετα, οι φαρμακευτικές χημικές ουσίες εστιάζουν σε συγκεκριμένα συμπτώματα των ασθενειών και ως εκ τούτου δημιουργούν παρενέργειες, καθώς στερούνται την πολυπλοκότητα των φυσικών προϊόντων, τα οποία παρέχουν μια πιο ευρεία και αργή δράση.
Τα περισσότερα βότανα περιέχουν ουσίες που επιδρούν σε όλο τον ανθρώπινο οργανισμό. Δεν δρουν όμως τα βότανα αμέσως, όπως κάνουν τα φάρμακα.
Ελάχιστα βότανα έχουν αποτελέσματα από την πρώτη φορά που θα τα πάρουμε, ενώ σχεδόν όλα έχουν αποτελέσματα μόνον όταν τα παίρνουμε καθημερινά και για αρκετές βδομάδες.
Όσο αργά όμως κι αν δρουν τα βότανα, η δράση τους είναι λιγότερο βίαιη από τα φάρμακα και έχει μονιμότερα αποτελέσματα. Άλλωστε, το σπουδαιότερο που προσφέρουν τα βότανα, είναι ότι βοηθούν το σώμα μας να θεραπευθεί μόνο του.
Η μόλυνση του περιβάλλοντος, η καθιστική ζωή, το άγχος και η ελλιπής και επεξεργασμένη διατροφή, προκαλούν κόπωση και τοξίνωση στο σώμα μας. Πολλές φορές ο οργανισμός μας νιώθει την ανάγκη να αποτοξινωθεί και να αναγεννηθεί.
Ρυθμίστε το βάρος σας
Εκμεταλλευτείτε τις ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων για να ρυθμίστε το βάρος σας.
Υπάρχουν αρκετά βότανα που μπορούν να βοηθήσουν στην απώλεια και ρύθμιση του βάρους.
Συνήθως τα βότανα που χρησιμοποιούνται για την απώλεια του βάρους έχουν τις κάτωθι ιδιότητες:
1. Αυτά που δρουν διεγερτικά και βοηθούν το σώμα να κάψει περισσότερες θερμίδες, προάγοντας τη θερμογένεση.
2. Αυτά που δρουν διουρητικά, ρυθμίζουν τα υγρά στον εξωκυττάριο χώρο (όταν υπάρχουν οιδήματα), απεκκρίνοντας τα πλεονάζοντα μέσω των νεφρών με τα ούρα.
3. Αυτά που δρουν καθαρκτικά και βοηθούν στην εκκένωση των εντέρων. Ρυθμίζουν τη λειτουργία του σε περίπτωση δυσκοιλιότητας.
4. Αυτά που δρουν κατασταλτικά στην όρεξη, μειώνουν την πείνα με το να γεμίζουν το στομάχι διογκούμενα, μεταβάλλοντας την ψυχολογική διάθεση και αυτά που ικανοποιούν τη γεύση.
Αυτά που αυξάνουν τη θερμογένεση και τις καύσεις είναι συνήθως τονωτικά, περιέχουν ουσίες, όπως την καφεΐνη, και επιταχύνουν τις λειτουργίες στο σώμα μας, προκαλούν αύξηση του καρδιακού ρυθμού, της πέψης και της αναπνοής.
Ποια βότανα βοηθούν
Μερικά από αυτά είναι το πράσινο τσάι, η τσουκνίδα και η πικραλίδα. Η καυτερή πιπεριά (πιπέρι Cayenne) περιέχει ένα συστατικό, την καπσικαΐνη, που κινητοποιεί την πέψη και επιταχύνει τον μεταβολισμό και τις καύσεις. Είναι πικάντικο βότανο και μπορείτε να το καταναλώσετε αν δεν έχετε ευαισθησία στο στομάχι και στο έντερο και δεν σας ενοχλούν τα καυτερά στη γεύση.
Το πράσινο τσάι περιέχει την καφεΐνη και ένα πλήθος αντιοξειδωτικά (βιταμίνης C και flavoniods), που φαίνεται να κινητοποιούν τον μεταβολισμό.
Το φύκι kelp περιέχει ιώδιο και είναι ένα φυσικό τονωτικό του θυρεοειδή, μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση του μεταβολισμού (εάν υπάρχει έλλειψη ιωδίου στον οργανισμό και βρογχοκήλη). Περιέχει: Βιταμίνη Α, βιταμίνη B1, βιταμίνη B2, βιταμίνη B3, βιταμίνη Β12, βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, βιταμίνη G, ασβέστιο, χλώριο, χαλκό, ιώδιο, σίδηρο, λίθιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, κάλιο, σελήνιο, πυρίτιο, νάτριο, θείο, ψευδάργυρο, πλειάδα ιχνοστοιχείων. Μπορείτε να το βάλετε στο φαγητό σε μορφή άλατος (αντί για αλάτι) ή μερικά κομματάκια από το φύλο του στην αποξηραμένη μορφή του, στην παρασκευή του φαγητού. Σημειωτέον ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί επί μακράν, γιατί μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδή. Επίσης, αν έχετε προβλήματα με τον θυρεοειδή συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, να σας ενημερώσει αν μπορείτε να το καταναλώσετε.
Η Πικραλίδα (Ταράξακο), χρησιμοποιείται κυρίως κονιορτοποιημένη σαν τσάι που γίνεται από τα φύλλα και όχι από τις ρίζες. Είναι από τα πιο ασφαλή βότανα. Περιέχει: Βιταμίνη Α, βήτα καροτένιο, βιταμίνη B1, βιταμίνη B2, βιταμίνη B3, βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, βιταμίνη G, βιταμίνη Ρ, ασβέστιο, χλώριο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο, λεκιθίνη, νάτριο. Ακόμα χρησιμοποιείται φρέσκια στις σαλάτες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί χλωρή βρασμένη σε σαλάτα (μπορούμε να καταναλώσουμε και το ζουμί) ή σαν αποξηραμένο βότανο σε τσάι 3 έως 4 φλιτζάνια ημερησίως. Έχει καθαρτικές, χωνευτικές ιδιότητες, ενώ αποτοξινώνει το ήπαρ, τα νεφρά και επιδρά στον μεταβολισμό της χοληστερίνης. Προσοχή! Επειδή έχει διουρητικές ιδιότητες, μακροχρόνια λήψη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ισορροπίας των ηλεκτρολυτών στον οργανισμό.
Το Πεντάνευρο (Ψύλλιο Psyllium) είναι καθαρτικό, έχει 30% γλοιώδεις ύλες (mucilage). Είναι καλό και αθώο σκεύασμα για την δυσκοιλιότητα, γιατί λειτουργεί κατακρατώντας νερό σε ποσοστό 1/6 του βάρους του, αυξάνει έτσι το περιεχόμενο του εντέρου, κρατά τα κόπρανα μαλακά και δε δρα ερεθιστικά στο τοίχωμα του εντέρου, παρά το καθαρίζει. Αυξάνει το αίσθημα πληρότητας και μειώνει την όρεξη. Ρυθμίζει επίσης τα σάκχαρα στο αίμα γιατί είναι δυσαπορρόφητος υδατάνθρακας. Λαμβάνεται σε δόση: 1-3 κουταλάκια γλυκού την ημέρα. κονιοποιημένου psyllium σε 1 ποτήρι νερό, 1-3 φορές την ημέρα πριν από τα γεύματα Πρέπει να καταναλώνεται αμέσως μετά το ανακάτεμα και να πίνουμε ακόμη ένα ποτήρι νερό αμέσως μετά.
Ο Μαϊντανός (Petroselinum sativum), του οποίου χρησιμοποιούνται τα φύλλα φρέσκα στις σαλάτες, είναι διουρητικός, εφιδρωτικός και αποτοξινώνει τα νεφρά. Περιέχει: Βιταμίνη Α, βιταμίνη B1, βιταμίνη B2, βιταμίνη B3, βιταμίνη C, ασβέστιο, χλώριο, χαλκό, σίδηρο, φώσφορο, κάλιο, νάτριο, και θείο.
Οι σπόροι του Μάραθου (Foeniculum vulgare) καταναλώνεται σαν τσάι. Έχει υψηλό ποσοστό ωμέγα 3 λιπαρών οξέων. Περιέχει επίσης κάλιο, νάτριο, θείο. Καθαρίζει τα τοιχώματα του εντέρου από υπολείμματα καθώς διέρχεται από τον εντερικό σωλήνα. Δρα ρυθμιστικά στην όρεξη, την μειώνει ή την αυξάνει όπως απαιτείται. Μπορεί να βοηθήσει στο μετεωρισμό (τα αέρια), στα κοιλιακά άλγη σαν αντισπασμωδικό και έχει διουρητικές και εφιδρωτικές ιδιότητες.
Η Τσουκνίδα προάγει την θερμογένεση, είναι αποτοξινωτική διουρητική, τονωτική και βοηθά στη ρύθμιση της βουλιμίας και της υπερβολικής όρεξης.
Το Flaxseed παρέχει ουσιώδη λιπαρά οξέα (ωμέγα -3 ), έχει καθαρτικές, μαλακτικές, αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Οι σπόροι του χρησιμοποιούνται αλεσμένοι, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα γεύματα 1κουτ. του γλυκού στην σαλάτα 2 φορές την ημέρα. Μειώνει την όρεξη και ρυθμίζει τα σάκχαρα στο αίμα. Ακόμη, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η Λουΐζα είναι καλό διουρητικό, το οποίο συμβάλλει στην αποβολή της περίσσειας υγρών στους ιστούς. Βράστε μία χούφτα Λουΐζας σε 3 ποτήρια νερό. Πίνετε από ένα ποτήρι πρωί, μεσημέρι και βράδυ. Έχει υπέροχο άρωμα λεμονιού και πίνεται ευχάριστα, χωρίς ζάχαρη.
Η Κανέλα είναι αποτελεσματική στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Μειώνει την κακή χοληστερόλη και επηρεάζει τα σάκχαρα του αίματος, ρυθμίζοντας την ινσουλίνη, βοηθώντας έτσι στη μείωση της όρεξης και στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Η Σπιρουλίνα είναι ένα μπλε-πράσινο φυτό-πλαγκτόν (άλγος), πλούσιο σε πρωτεΐνες, αμινοξέα, βήτα καροτένιο, χλωροφύλλη, ίνες, και ένα ευρύ φάσμα βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων. Ρυθμίζει τον μεταβολισμό, του σώματος και μειώνει την όρεξη, είναι μια τροφή με λίγες θερμίδες, αλλά πλούσια σε φυτό-θρεπτικά στοιχειά για χάσιμο βάρους. Αποτοξινώνει το ήπαρ και τα νεφρά από τοξίνες. Καταναλώνεται σε μορφή σκόνης, σε μορφή σιροπιού, αναμιγμένη με νερό ή χυμό και σε κάψουλες ή ταμπλέτες ως διατροφικό συμπλήρωμα.
Σημείωση: Χρησιμοποιήστε αυτά τα βότανα σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή. Καταναλώστε καθημερινά ποικιλία διαφόρων χρωμάτων λαχανικά, χόρτα, και φρούτα, μικρές ποσότητες από άψητους ξηρούς καρπούς και σπόρους, όσπρια και δημητριακά με μέτρο και μικρή ποσότητα από καλή πρωτεΐνη.
Θυμηθείτε: Τα βότανα μπορεί να είναι αγνά προϊόντα της φύσης, ωστόσο συχνά αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα. Γι’ αυτό αν πάσχετε από κάποια ασθένεια, είστε έγκυος, θηλάζετε ή ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
*Η Ματίνα Χρονοπούλου έχει BSc., N.D., PhD Φυσικοπαθητικής Ιατρικής και είναι Διατροφική Θεραπεύτρια
