O 38χρονος Δημήτρης Παπαναστασίου, επιστημονικός διευθυντής μιας από τις λίγες τεχνολογικές εταιρείες που καινοτομούν με έδρα την Ελλάδα, τιμήθηκε τον προηγούμενο μήνα με το βραβείο εφαρμοσμένης φυσικής «Curt Brunnée», στο Διεθνές Συνέδριο φασματομετρίας της μάζας.
Ο Δημήτρης Παπαναστασίου γνωρίστηκε με τον συνεργάτη του Μανώλη Ραπτάκη ενώ έκανε το διδακτορικό του στο Μάντσεστερ στην Αγγλία και -μετά ένα μεταδιδακτορικό στο Νέο Μεξικό- ίδρυσαν μαζί τη Fasmatech το 2010, με έδρα στο τεχνολογικό πάρκο του «Δημόκριτου». Πριν από την επιστροφή του στην Ελλάδα εργαζόταν σε μεγάλη ιαπωνική πολυεθνική εταιρεία.
Διεθνές βραβείο στην «έρευνα και τεχνολογία» με αφετηρία την Ελλάδα;
Πράγματι, όσοι έχουν καταφέρει να πάρουν αυτό το βραβείο διευθύνουν μεγάλες πολυεθνικές ή είναι «μεγαλοπροφέσορες» σε γνωστά αμερικανικά πανεπιστήμια.
Θα θέλατε να είστε ή το ένα ή το άλλο;
Μόλις δέχτηκα μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση από τη μεγαλύτερη αμερικανική πολυεθνική του κλάδου μου στον κόσμο, με πάρα πολλά λεφτά (σ.σ. Thermo Scientific). Αρνήθηκα.
Γιατί;
Επειδή αγαπάω το σπίτι μου. Και άμα φύγουμε όλοι…
Πού είναι το σπίτι σας;
Γεννήθηκα στα Εξάρχεια και μεγάλωσα στην Καισαριανή. Από τότε που έφυγα από την Αθήνα, στο πίσω μέρος του κεφαλιού μου έψαχνα να βρω τρόπο να γυρίσω πίσω. Ηταν και ένα προσωπικό στοίχημα.
Είστε εφευρέτης;
Καταθέτω δύο πατέντες το χρόνο από το 2005.
Δεν είναι πολλές;
Οχι, είναι λίγες! Στον ιδιωτικό τομέα είμαστε αναγκασμένοι να βγάζουμε συνέχεια νέες τεχνολογίες και να τις προστατεύουμε. Μια πατέντα μπορεί να φτάσει τα 2 εκατομμύρια ευρώ. Ή μπορείς να δώσεις σε μια πολυεθνική μερική μεταφορά των πνευματικών δικαιωμάτων και, κάθε φορά που πουλάει ένα όργανο, να παίρνεις το 1% ή το 2%.
Εχετε πουλήσει καμία πατέντα μέχρι σήμερα;
Ναι, πρόπερσι. Αλλά για πολύ λιγότερα χρήματα! Διαπραγματευόμαστε με δύο εταιρείες, μία ιαπωνική και μία αμερικανική, για την πατέντα για την οποία βραβευτήκαμε.
Η οποία τι κάνει με… απλά λόγια;
Σου δίνει την πληροφορία για τη χωροδιάταξη ή την αναδίπλωση των μορίων στο χώρο και επιτρέπει με βάση αυτή την πληροφορία να μελετηθούν φαινόμενα όπως εάν μια πρωτεΐνη στον οργανισμό λειτουργεί σωστά ή εάν ένα φάρμακο είναι δραστικό σε όλες τις μορφές του.
Θα εφαρμοστεί δηλαδή κυρίως στην ιατρική;
Οι εφαρμογές είναι σχεδόν ανεξάντλητες. Σίγουρα υπάρχουν τομείς που ακόμα δεν έχουμε αντιληφθεί.
Ελληνες πελάτες έχετε;
Εχουμε πουλήσει τεχνολογία στη Γερμανία και την Αγγλία. Τώρα ξεκινάμε μια μεγάλη συνεργασία με τη Γαλλία και επαφές με Σαουδική Αραβία. Στην Ελλάδα κάνουμε πολύ μικρά projects σε επίπεδο υποστηρικτικό και επιδιορθώσεις.
Δεν υπάρχει ελληνική βιομηχανία ή δεν υπάρχουν χρήματα; Εχουμε μείνει πίσω και στην τεχνολογία. Πρόσφατα, μας προσέγγισαν από μια γνωστή εταιρεία τροφίμων, οι οποίοι όμως στη συνέχεια θεώρησαν απαγορευτικές τις τιμές των οργάνων. Δηλαδή δεν είχαν έναν προϋπολογισμό της τάξης των 100.000 – 150.000 ευρώ για να μπορούν να ελέγχουν την ποιότητα των προϊόντων τους με ακρίβεια.
Μπορείτε, λοιπόν, να αντέξετε σε μια αγορά όπως η Ελλάδα;
Οσο αντέξουμε! Τα τεχνολογικά start ups είναι πολύ δύσκολα. Ούτε εμείς γνωρίζαμε σε τι περιπέτεια μπαίναμε όταν ξεκινούσαμε. Θα μπορούσα να γράψω ολόκληρο βιβλίο για τη γραφειοκρατία! Τα πρώτα δύο χρόνια ασχολήθηκα και ο ίδιος, αλλά μου έπαιρνε πολλή ενέργεια. Τώρα υπάρχει πλέον ένας άνθρωπος μέσα στην εταιρεία που δεν είναι επιστήμονας, αλλά έχει γίνει επιστήμονας στη γραφειοκρατία και ουσιαστικά είναι το δίχτυ ασφαλείας μας.
Η χειρότερη γραφειοκρατική ιστορία που έχετε να διηγηθείτε;
Οτι δεν καταφέραμε να απορροφήσουμε ούτε ένα ευρώ από τα προγράμματα ΕΣΠΑ, παρόλο που οι προτάσεις μας ήταν εγκεκριμένες από την επιστημονική επιτροπή αξιολόγησης με διθυραμβικά σχόλια.
Γιατί;
Διότι, αφού εγκριθεί το έργο, πρέπει να υπογράψεις μια σύμβαση έργου με το υπουργείο που διαχειρίζεται αυτά τα προγράμματα. Εκεί κόλλησε το πράγμα.
Ηθελε λάδωμα;
Οχι. Δεν ήταν θέμα λαδώματος. Φτάσαμε σε γενικούς γραμματείς στην κορυφή της πυραμίδας, οι οποίοι, ως πολιτικοί προϊστάμενοι, δεν μπορούσαν να κινήσουν τη διαδικασία. Δεν ξέρω τι φοβούνταν ή εάν δεν είχαν καλές σχέσεις με το μόνιμο προσωπικό, αλλά υπάρχει ένα πολύπλοκο γραφειοκρατικό σύστημα, το οποίο πλέον έχει αποκτήσει δική του αντίληψη για τα πράγματα. Εχει κανονική πνοή και πνεύμα!
Πώς χρηματοδοτείστε;
Σχεδιάζουμε συστήματα φασματομετρίας μάζας σε συνεργασία με ερευνητικά κέντρα μεγάλων πολυεθνικών και τα ωράριά μας είναι πραγματικά εξαντλητικά. Σε μια πειραματική διεργασία δεν γνωρίζεις πότε θα πάρεις το αποτέλεσμα. Μπορεί να είσαι πολύ κοντά και να μην το βλέπεις.
Μπορεί να ερευνάτε το ίδιο αντικείμενο επί μήνες;
Το βραβείο αυτό ήταν το αποτέλεσμα δουλειάς οκτώ χρόνων.
Και πώς αντιδράσατε μόλις τα καταφέρατε;
Ανοίξαμε ένα μπουκάλι ουίσκι και το απολαύσαμε όλη η ομάδα μαζί.
Αισθανθήκατε επιστημονικό κενό επιστρέφοντας στην Ελλάδα;
Οχι. Σίγουρα δεν είμαστε στη Silicon Valley, αλλά το ότι βρισκόμαστε μέσα στον «Δημόκριτο» μας έχει λύσει τα χέρια. Εχουμε και πολύ ιδιαίτερη σχέση με το Πολυτεχνείο στα Χανιά, που μας έχει αγκαλιάσει με τεχνογνωσία και διάθεση για συνεργασία.
Θα θέλατε να γίνετε καθηγητής;
Θα με ενδιέφερε. Αλλά προς το παρόν νομίζω ότι μπορώ να στηρίξω καλύτερα την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας ως μέρος μιας ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Διότι εδώ συντονιζόμαστε πολλές διαφορετικές ειδικότητες: ηλεκτρονικά, λογισμικό, φυσική, μαθηματικά, βιολογία. Είναι πολύ δύσκολο να στήσεις μια αντίστοιχη ερευνητική ομάδα σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο ή ακόμη και στο εξωτερικό.
Οπότε ζείτε το όνειρό σας;
Ναι! Η χαρά της ανακάλυψης ήταν πάντα το κίνητρο, αλλά το όνειρό μου ήταν να κάνω έρευνα με μια ομάδα που να με σέβεται και να τη σέβομαι.
Από μικρός ήσασταν «κολλημένος» με τη φυσική;
Ο πατέρας μου ήταν μαθηματικός και είχε το φροντιστήριο «Ευκλείδης» στο Παγκράτι. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου μπαινόβγαιναν φυσικοί. Αλλά ήμουν κολλημένος με ό,τι έκανα. Δούλεψα πολλά χρόνια σε μπαρ και ήμουν και εκεί κολλημένος. Ημουν πολύ κολλημένος και με το μπάσκετ στην ομάδα Νήαρ Ιστ στην Καισαριανή.
Θα μας αποκαλύψετε κάποιο οικονομικό μέγεθος της εταιρείας σας;
Τώρα έχουμε τζίρο γύρω στις 300.000 ευρώ το χρόνο. Αλλά ελπίζω πολύ γρήγορα να μπορεί να μπει ένα μηδενικό, οπότε αλλάζει το παιχνίδι εντελώς.
Τι φοβάστε;
Δεν είναι θέμα φόβου. Είναι θέμα αντοχής. Η Ελλάδα μού έχει βγάλει το λάδι.
Οικογένεια;
Πού να προλάβω;
kathimerini.gr
