Πριν από ένα 24ωρο η Ουρουγουάη, εξέλεξε τον πολιτικό που θα διαδεχθεί στην προεδρία τον Χοσέ Μουχίκα, έναν εναλλακτικό -από κάθε άποψη- πρόεδρο. Ο άλλοτε αντάρτης, μετά αγρότης και στη συνέχεια πρόεδρος Μουχίκα σφράγισε με τις ατάκες του, το χιούμορ του, ενδεχομένως και τα πικρόχολα σχόλιά του, την πολιτική ζωή της στριμωγμένης μεταξύ Αργεντινής και Βραζιλίας «Ανατολικής Δημοκρατίας της Ουρουγουάης».
Ο Χοσέ Μουχίκα, εξελέγη πρόεδρος το 2010, διαδεχόμενος τον ογκολόγο Ταμπαρέ Βάσκες, ο οποίος τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε βάλει τέλος σε ένα μονοπώλιο εναλλαγής στην εξουσία δύο και μόνο κομμάτων, συντηρητικής κατεύθυνσης.
Ο Μουχίκα είναι εξαιρετικά απλός σε όλα του. Δεν φορά κουστούμι και γραβάτα, απεχθάνεται το προεδρικό πρωτόκολλο -το οποίο θεωρεί κατάλοιπο φεουδαρχικών εποχών.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του είχε αναφέρει τα λόγια ενός συναδέλφου του: «μου είχε πει ότι η προεδρία πρέπει να περικυκλώνεται από κάποιας μορφής μυστήριο. Μα ποιο μυστήριο; Αφού όλοι είμαστε το ίδιο! Είναι μια λειτουργία με μεγάλη σημασία, αλλά δεν είναι ούτε θεός ούτε μοναρχία.»
Ο ίδιος και η σύζυγός του -επίσης αντάρτισσα στα νιάτα της και νυν μέλος της Γερουσίας- περνούν πολύ χρόνο στο αγρόκτημά τους, πάνω στο τρακτέρ. Τουλάχιστον όταν δεν έχουν άλλες υποχρεώσεις.
Ο πρόεδρος αποφεύγει τα πολυτελή αυτοκίνητα, έχει στην κατοχή του έναν σκαραβαίο και δίνει το μεγαλύτερο τμήμα του μισθού του σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ατάκες που κατά καιρούς «πετά» σχετικά με την σχέση αγάπης και μίσους που διατηρεί -όπως και πολλοί προκάτοχοί του- με την Αργεντινή.
Οι παρεξηγήσεις μεταξύ των δύο λαών, τουλάχιστον σε επίπεδο προέδρων, είναι συχνές. Μια από τις πλέον διάσημες ήταν την εποχή της χρεοκοπίας, το 2002, όταν ο τότε πρόεδρος της Ουρουγουάης είχε χαρακτηρίσει όλους τους Αργεντινούς «κλέφτες».
Ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων στο Μπουένος Αϊρες με αποτέλεσμα ο πρόεδρος να ζητήσει συγγνώμη με δάκρυα στα μάτια.
Ο Μουχίκα είχε κάποτε πει ότι «πολλές φορές αναγκαζόμαστε να καταπίνουμε βατράχους» για να αντέξουμε τους γείτονές μας. Ο συγκεκριμένος ιδιωματισμός αναφέρεται στις θυσίες που πρέπει να κάνει κάποιος για να αντέξει μια δυσάρεστη κατάσταση.
Πριν από λίγα χρόνια «στόλισε» κανονικά την πρόεδρο της Αργεντινής, στη διάρκεια εκδήλωσης. Δεν το έκανε επίτηδες, απλά πίστευε ότι τα μικρόφωνα ήταν κλειστά.
«Τούτη εδώ η γριά είναι χειρότερη από τον μονόφθαλμο» είπε.
Η «γριά» προφανώς ήταν η πρόεδρος της Αργεντινής, Κριστίνα Φερνάντες, και «μονόφθαλμος» ο τέως πρόεδρος Νέστορ Κίρσνερ, ο οποίος έμοιαζε με μονόφθαλμο, επειδή το ένα του μάτι ήταν σχεδόν κλειστό.
Στον ίδιο διάλογο, ο Μουχίκα συμπλήρωσε ότι τουλάχιστον ο «μονόφθαλμος» ήταν πολιτικός, αντίθετα η Κριστίνα είναι «ξεροκέφαλη».
Το καλοκαίρι που πέρασε «στόλισε» επίσης την FIFA για την απόφαση να τιμωρήσει σκληρά τον Σουάρες για το δάγκωμα που έριξε σε συμπαίκτη του στη διάρκεια του Μουντιάλ.
Ο ίδιος ο Μουχίκα πήγε στο αεροδρόμιο του Μοντεβιδέο για να υποδεχθεί τους ηττημένους παίκτες της εθνικής ομάδας και μίλησε με σκληρά λόγια για την FIFA.
«Εμείς δεν τον επιλέξαμε διότι είναι ένας καλός φιλόσοφος ή ένας μηχανικός ή επειδή έχει καλούς τρόπους, αλλά διότι είναι ένας σπουδαίος παίκτης» είχε πει νωρίτερα, απηχώντας την άκρως προστατευτική στάση που υπάρχει στην Ουρουγουάη για τον λαμπρό, αλλά με πολλές πτυχές επιθετικότητας ποδοσφαιριστή.
Σε κάθε περίπτωση, ο Μουχίκα υπήρξε πρόεδρος μιας χώρας με χαμηλό δείκτη διαφθοράς, έναν από τους χαμηλότερους στη Νότιο Αμερική και τον κόσμο.
Η Ουρουγουάη πρωτοπορεί σε σειρά κοινωνικών ζητημάτων, που για πολλές κοινωνίες -ακόμα και της Ευρώπης- αποτελούν ταμπού: Νομιμοποίησε την χρήση της κάνναβης, τους γάμους των ομόφυλων ζευγαριών, ενώ πρόσφατα εγκαινίασε και πρόγραμμα φιλοξενίας προσφύγων από την Συρία.
Και ενώ πλησιάζει τα 80, ο Μουχίκα εξομολογήθηκε πρόσφατα τα παράπονα της ηλικίας του. Στη διάρκεια επίσκεψης στις ΗΠΑ γκρίνιαξε που δεν έχει πλέον την αντοχή να ταξιδεύει.
«Στην ηλικία μου είναι όλο και πιο δύσκολο να φεύγω από το σπίτι. Θα ήθελα να ήμουν νεότερος να πάω στον Μισισιπή, στο Λος Αντζελες, να δω τις εκτάσεις με τους cow boys» είπε.
Όσο για εκείνους που τον αποκαλούν τον «φτωχότερο πρόεδρο χώρας του κόσμου», απαντά: «Δεν είμαι φτωχός πρόεδρος. Φτωχοί δεν είναι αυτοί που έχουν λίγα, αλλά όσοι θέλουν πολλά. Δεν ζω στη φτώχεια. Ζω με λίγα και μετρημένα.»
Ο αντάρτης Μουχίκα
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο Μουχίκα έγινε μέλος της ένοπλης οργάνωσης ανταρτών Tupamaros.
Το όνομα της οργάνωσης προέρχεται από τον Περουβιανό Τούπακ Αμάρου (1742-1781), ο οποίος το 1780 ηγήθηκε κινήματος κατά των Ισπανών κατακτητών.
Η δράση των Tupamaros περιλάμβανε κλοπές τραπεζών, αλλά και απαγωγές επιχειρηματιών και δολοφονίες. Μεταξύ άλλων, είχαν απαγάγει τον πρέσβη της Βρετανίας στην Ουρουγουάη και τον Νταν Μιτριόνε, πράκτορα του FBI και αργότερα «σύμβουλο» του δικτατορικού καθεστώτος του 1973.
Με το πραξικόπημα του 1973, ο Μουχίκα συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 14 χρόνια κάθειρξη. Στη διάρκεια της φυλάκισής του πέρασε αρκετό χρόνο στην απομόνωση: κλεισμένος στον πάτο ενός πηγαδιού.
Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας –το 1985- οι Tupamaros έγιναν πολιτικό κόμμα με την επωνυμία Movimiento de Participacion Popular (Κίνημα Λαϊκής Συμμετοχής).
Σήμερα αποτελούν μέρος της κεντροαριστερής κυβερνητικής συμμαχίας Ευρύ Μέτωπο (Frente Amplio).
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 26 Οκτωβρίου, το Frente Amplio κατέκτησε και πάλι τον έλεγχο του Κογκρέσου, ενώ ο Ταμπαρέ Βάσκες σχεδόν άγγιξε την επανεκλογή του, την οποία πέτυχε στην επαναληπτική κάλπη της 30ής Νοεμβρίου.
Απόστολος Ρουμπάνης- in.gr
