Είστε χαλαροί τύποι ή μήπως χάνετε εύκολα την ψυχραιμία σας; Νιώθετε ότι τίποτα δεν σας αγγίζει και είστε άτρωτοι στους κινδύνους ή μήπως αισθάνεστε το άγχος να πλημμυρίζει κάθε ίνα του κορμιού σας; Γνωρίζετε ότι τα στοιχεία αυτά της προσωπικότητάς σας δεν επηρεάζουν μόνο τις σχέσεις σας με τους άλλους, αλλά και το πόσα κεράκια θα σβήσετε στην τούρτα των γενεθλίων σας;
Ο τρόπος που φροντίζουμε τον εαυτό μας, το πόσο ευάλωτοι είμαστε σε προβλήματα υγείας, αλλά και το αν θα ζήσουμε πολλά χρόνια, επηρεάζονται και από την προσωπικότητά μας. Η φιλοσοφία μας για τη ζωή, η στάση μας απέναντι στα προβλήματα και ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρινόμαστε στις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της καθημερινότητας αποτελούν στοιχεία τα οποία γίνεται ολοένα και πιο φανερό ότι επιδρούν στην υγεία και τη μακροζωία.
Πρόκειται για μια παραδοχή που μπορεί να μην ξενίζει σε όσους είναι εξοικειωμένοι με τις ανατολικές φιλοσοφίες, σίγουρα όμως είναι αρκετά ξένη προς τον ορθολογικό δυτικό τρόπο σκέψης.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι η σημασία της προσωπικότητας στην υγεία είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που της δινόταν μέχρι σήμερα.
Βέβαια, είναι αναμενόμενο ότι τα στοιχεία της προσωπικότητας, που αναφέρονται στη συνέχεια, μπλέκονται μεταξύ τους και σίγουρα διαβάζοντάς τα θα αναγνωρίσουμε εικόνες του εαυτού μας σε περισσότερους από έναν τύπους. Ωστόσο, δίνουμε έμφαση στο στοιχείο που κυριαρχεί και δίνει τον τόνο στον δικό μας τύπο.
Ο επιθετικός τύπος
Ανάβει με το παραμικρό
Ανυπόμονοι, θυμώνουν εύκολα, παίρνουν τα πράγματα προσωπικά και οι φωνές τους είναι γνώριμες στους πάντες, μιας και ακούγονται πολύ συχνά… Οι επιθετικοί και εχθρικοί τύποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις συγκρούσεις και τις διαφωνίες με ήπιο και εποικοδομητικό τρόπο. Είναι ευέξαπτοι και τείνουν να θυμώνουν ακόμη και για τα πράγματα που δεν τους αφορούν, απαντώντας συχνά με οργή και επιθετικότητα. Επίσης, είναι πιο πιθανό να τρώνε απρόσεχτα και ανθυγιεινά, να καπνίζουν πολύ και να κάνουν καθιστική ζωή.
Αδύναμη καρδιά Φαίνεται ότι οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα επιθετικοί είναι πιο ευάλωτοι σε καρδιαγγειακές παθήσεις και έχουν περισσότερες πιθανότητες πρόωρου θανάτου σε σύγκριση με τους άλλους τύπους προσωπικότητας. Μια εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο είναι το γεγονός ότι έχουν υψηλά επίπεδα στρες, που σημαίνει ότι έχουν και υψηλότερα επίπεδα των ορμονών του στρες στον οργανισμό τους, οι οποίες μακροχρόνια ταλαιπωρούν το καρδιαγγειακό σύστημα.
Φλεγμονές Επίσης, πολλές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι επιθετικοί τύποι προσωπικότητας διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων φλεγμονών στον οργανισμό τους, έναν ακόμη παράγοντα που συνδέεται με τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Αργή επούλωση Ο οργανισμός τους, και ιδιαίτερα το δέρμα τους, απαιτούν περισσότερο χρόνο για να θεραπευτούν από πληγές ή τραυματισμούς.
Κίνδυνος κατάθλιψης Είναι πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη. Ωστόσο, στην περίπτωσή τους η κατάθλιψη μπορεί να μην εκδηλώνεται με τα κλασικά συμπτώματα (τάσεις απόσυρσης, ανηδονία κ.λπ.), αλλά να καμουφλάρεται κάτω από την ιδιαίτερα έντονη επιθετική συμπεριφορά.
Ο παρορ-μητικός
«Μμμ… ακούγεται ωραίο, ας το κάνουμε!»
Παρασύρονται από τον ανταγωνισμό, κυνηγούν την επιτυχία, κυριαρχούνται από την αίσθηση του επείγοντος και έχουν την τάση να δρουν χωρίς να σκέφτονται. Οι παρορμητικοί τύποι αρπάζουν τις ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται χωρίς να αναλογίζονται τις συνέπειες και συχνά παρασύρονται από τις εξελίξεις. Κατά κανόνα δεν έχουν κάποιο βιολογικό υπόβαθρο που να συνιστά απειλή για την υγεία τους ή να δικαιολογεί κάποιο πρόβλημα υγείας.
Υγεία σε κίνδυνο Το αδύνατο σημείο σε άτομα με αυτόν τον τύπο προσωπικότητας είναι ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να γίνει επικίνδυνη. Με άλλα λόγια, η απερισκεψία και ο παρορμητισμός τους μπορεί να τους οδηγήσει σε έναν τρόπο ζωής πιο ριψοκίνδυνο. Συνήθως, δεν κάνουν δεύτερες σκέψεις για μια ιδέα που αποφασίζουν να κάνουν πράξη και επίσης παίρνουν πιο εύκολα ρίσκα, ακόμη και σε ό,τι αφορά την ίδια την υγεία τους. Εάν, λόγου χάρη, γνωρίζουν ότι έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας, είναι λιγότερο πιθανό να το παρακολουθούν, να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις ή να παίρνουν την ενδεδειγμένη αγωγή.
Ο χαλαρός
Επιθυμία για ζωή
Το μεγάλο ατού των χαλαρών ανθρώπων είναι η έμφυτη ικανότητά τους να διαχειρίζονται καλύτερα το στρες. Οι άνθρωποι με κύριο στοιχείο της προσωπικότητάς τους τη χαλαρότητα δεν «στρουθοκαμηλίζουν» προσποιούμενοι ότι όλα βαίνουν καλώς ενώ ο κόσμος γύρω τους καταρρέει. Απλά, όταν αγχώνονται για κάτι που τους συμβαίνει -ακόμη και όταν πρόκειται για πρόβλημα υγείας-, είναι σε θέση να το διαχειριστούν καλύτερα και να μη καταρρεύσουν. Οι ψυχολόγοι παρατηρούν ότι ενδόμυχα οι άνθρωποι αυτοί διακατέχονται από μεγαλύτερη επιθυμία για ζωή.
Πιο γερή καρδιά Αυτή η προσέγγιση συνδέεται με καλύτερη ποιότητα ζωής, λιγότερες πιθανότητες καρδιαγγειακών παθήσεων, υγιές πεπτικό σύστημα και πιο δυνατή άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη έρευνα σε 243 ανθρώπους κοντά στα εκατό, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Aging», παρατηρήθηκε ότι στην πλειονότητά τους ήταν χαλαροί, φιλικοί και με όρεξη για ζωή. Επίσης, γελούσαν εύκολα, είχαν δραστήρια κοινωνική ζωή και έτειναν να εκφράζουν και όχι να «καταπίνουν» τα συναισθήματά τους.
Ο αγχώδης τύπος
Ευάλωτος και υπερβολικός
Σε αντιδιαστολή με τους χαλαρούς τύπους, οι αγχωτικοί τείνουν να μεγαλοποιούν τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν, ακόμη και τα πιο μικρά προβλήματα. Δεν μπορούν να διαχειριστούν καλά το άγχος και στρεσάρονται πιο εύκολα για πολύ περισσότερα πράγματα.
Ευάλωτη καρδιά Αυτά τα στοιχεία της προσωπικότητας διογκώνουν την απειλή για το καρδιαγγειακό σύστημα. Ο κίνδυνος για την υγεία τους μάλιστα μεγαλώνει και άλλο από το γεγονός ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταφεύγουν σε ουσίες όπως το αλκοόλ ή το παρηγορητικό φαγητό για να καταλαγιάσουν το άγχος τους, συνήθειες που μακροχρόνια συνδέονται με προβλήματα υγείας.
Απειλή κατάθλιψης Επίσης, είναι πιο ευάλωτοι σε αγχώδεις ή καταθλιπτικές
διαταραχές, οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν σε μειωμένη ποιότητα ζωής.
Αισιόδοξοι
Περιμένουν τα καλύτερα
Τα συμπεράσματα των ερευνών καθιστούν σαφές ότι ανάμεσα στους αισιόδοξους και τους απαισιόδοξους, οι πρώτοι είναι σε καλύτερη μοίρα όσον αφορά την υγεία. «Η αισιοδοξία επηρεάζει τη σωματική και τη διανοητική υγεία», ήταν το συμπέρασμα έρευνας, όπου παρακολουθήθηκαν 545 άνδρες, 64-84 ετών, επί 15 χρόνια, η οποία δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «Clinical Practice & Epidemiology in Mental Health». Στο πλαίσιο της έρευνας, φάνηκε ότι το ποσοστό θανάτων από καρδιαγγειακά ήταν 50% χαμηλότερο μεταξύ εκείνων που είχαν μια αισιόδοξη στάση ζωής και έτειναν να περιμένουν τα καλύτερα, συγκριτικά με όσους περίμεναν να συμβούν τα χειρότερα στο μέλλον.
Μακροζωία και ποιότητα ζωής Πολλές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι αισιόδοξοι έχουν μικρότερη πιθανότητα καρδιαγγειακών παθήσεων και πρόωρων θανάτων, καλύτερη ποιότητα ζωής, καθώς και πιο δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα. Από την άλλη μεριά, η αντίστροφη εικόνα ισχύει για τους απαισιόδοξους.
Επικίνδυνη η υπεραισιοδοξία Στην ίδια μοίρα με τους απαισιόδοξους είναι και οι υπεραισιόδοξοι άνθρωποι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των ψυχολόγων και τα στοιχεία των επιδημιολογικών ερευνών. Πρόκειται για εκείνους που έχουν ξεφύγει από τη ρεαλιστική αισιοδοξία και η στάση τους απέναντι στα προβλήματα είναι ανεδαφική. Η υπεραισιοδοξία και η απερίσκεπτη αντιμετώπιση των καταστάσεων μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπαρκή αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, με αποτέλεσμα αυτά να επιδεινωθούν.
Εξωστρεφείς
Το δίκτυο που σώζει
Ενδιαφέρονται πολύ για τις σχέσεις με τους άλλους και έχουν μικρότερη τάση να απομονώνονται ή να νιώθουν άνετα μόνοι τους. Οι εξωστρεφείς άνθρωποι συνήθως διατηρούν ένα ζωντανό και λειτουργικό δίκτυο σχέσεων, το οποίο φαίνεται ότι αποτελεί και το «κλειδί» της υγείας τους.
Μακροζωία Οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις και το δίκτυο υποστήριξης αποτελούν παράγοντες που αναδεικνύονται σε σταθερούς δείκτες καλής ζωής και μακροζωίας σε επιδημιολογικές έρευνες. l
Λαμβάνουμε μέτρα!
* Μειώνουμε τον θυμό: Ο επιθετικός τύπος προσωπικότητας μπορεί να συνιστά μεγάλη απειλή για την καρδιά, αλλά υπάρχουν τεχνικές και τρόποι για να μειωθεί η ένταση της επιθετικότητας. Σε αυτά ανήκουν προγράμματα εκπαίδευσης στη διαχείριση του θυμού και των αρνητικών σκέψεων, αλλά και χαλαρωτικές τεχνικές, όπως η γιόγκα ή ορισμένες πολεμικές τέχνες που συνδυάζουν τις τεχνικές χαλάρωσης με τον έλεγχο της αναπνοής.
* Ελέγχουμε το στρες: Δεν είναι δυνατόν να μεταμορφωθεί ένας αγχώδης άνθρωπος σε έναν χαλαρό, αλλά μπορεί να μάθει σε σημαντικό βαθμό να διαχειρίζεται το άγχος του. Σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν τεχνικές χαλάρωσης, ακόμη και ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες διαχείρισης του άγχους με τη βοήθεια ενός ειδικού.
*Είμαστε ρεαλιστές: Ακόμη και μια θετική στάση ζωής, όταν δεν βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα, μπορεί να μας βλάψει. Επομένως, καλό είναι να αξιολογούμε με σοβαρότητα τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε και να μην αφήνουμε τυχόν προβλήματα υγείας χωρίς αντιμετώπιση ή παρακολούθηση από τον εκάστοτε ειδικό.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΕΝΕΔΙΑΤΟΥ, ψυχολόγο, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, πρόεδρο του Δ.Σ. του «ΜΑΖΙ» (μη κερδοσκοπικό σωματείο για τις διαταραχές της διάθεσης).
vita.gr
