Επικαιροποιημένη μελέτη για το λαθρεμπόριο καυσίμων έκανε ο καθηγητής του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ Δημήτρης Μαρδας. Η μελέτη αρχίζει με μια συνοπτική παρουσίαση της αγοράς στο θέμα της νοθείας και του λαθρεμπορίου καυσίμων και συνεχίζει με το πρόβλημα των εικονικών εξαγωγών στα χερσαία σύνορα.
Ακολούθως παρουσιάζει τις θέσεις της Π.Ο.Π.Ε.Κ και του ΣΕΕΠΕ για το υπό εξέταση θέμα της νοθείας-λαθρεμπορίας καυσίμων, απόψεις που συμπίπτουν, στοιχείο που θεωρείται ιδιαίτερα θετικό. Συνεχίζει με προσθήκες και βελτιώσεις αυτών των θέσεων.
Αφιερώνει επίσης, ένα κεφάλαιο για τα ναυτιλιακά καύσιμα, συνεχίζοντας με σχόλια και προτάσεις που αφορούν στο καθεστώς των Καταστημάτων Αφορολογήτων Καυσίμων (ΚΑΕ) και σε διάφορα επί μέρους θέματα. Αναφέρεται κατόπιν σε περιπτώσεις άλλων χωρών σκιαγραφώντας και εκεί το εν λόγω πρόβλημα όπως και τους τρόπους αντιμετώπισης τους. Σημειώνει ακολούθως περιπτώσεις λαθρεμπορίου καυσίμων την Ελλάδα, εξελίξεις που επιβεβαιώνουν την έκταση του προβλήματος. Τέλος, κλείνει με ένα σύνολο άλλων λύσεων που δεν ανήκουν στη σφαίρα των προτάσεων των ανωτέρω φορέων.
Οι προτάσεις αυτές είναι:
Η ευρύτατη και αυτονόητη χρήση της τεχνολογίας μπορεί να λύσει πολλά από τα προβλήματα νοθείας και λαθρεμπορίας των καυσίμων. Η τοποθέτηση GPS στα βυτιοφόρα, ο ηλεκτρονικός τρόπος εισροών–εκροών σε όλα τα στάδια της εμπορίας των καυσίμων, η ηλεκτρονική παρακολούθηση των σλεπιών με ό,τι προτάθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια και γενικά ένα σύστημα εποπτείας του κυκλώματος που έρχεται σε επαφή με τον τελικό καταναλωτή, δίνει επαρκείς απαντήσεις στο υπό εξέταση πρόβλημα.
Βέβαια υπάρχουν και άλλα μέτρα, που αν και βρίσκονται έξω από το περιβάλλον της ψηφιακής οικονομίας, είναι δυνατόν να προσφέρουν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Δε θα ήταν υπερβολή να υποστηριχτεί το ακόλουθο: Mέτρα υπό μορφή κινήτρων, που αναδεικνύουν και επιβραβεύουν τον ανθρώπινο παράγοντα, μπορεί να είναι πιο αποδοτικά από οτιδήποτε τεχνολογικά εξελιγμένο προϊόν, που καλείται να ενταχθεί στο κύκλωμα της διακίνησης-εμπορίας των καυσίμων. Πιο συγκεκριμένα:
1– Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι η κυρίαρχη μεταβλητή επιτυχίας του οποιουδήποτε συστήματος εποπτείας. Οποιοδήποτε ηλεκτρονικό σύστημα εποπτείας / μέτρησης κ.λπ, μπορεί να ατονήσει, αν οι εποπτεύουσες αρχές δεν κάνουν τη δουλειά τους όπως πρέπει.
Οι πυροσβέστες υποστηρίζουν ότι η μεγάλη φωτιά με φωτιά αντιμετωπίζεται. Σε ένα χορό λοιπόν δισεκατομμυρίων, που συγκρίνεται μόνο με αυτόν του εμπορίου ναρκωτικών, παράνομων οπλικών συστημάτων, ανθρωπίνων οργάνων και εμπορίου ανθρώπων, κακοπληρωμένοι ελεγκτές των 1000-1500 ευρώ δεν μπορούν να αποδώσουν. Η απόδοσή τους μειώνεται ακόμη περισσότερο αν δεν καλύπτονται πολιτικά από διαπλεκόμενους ή αδιάφορους ή δειλούς ή διεφθαρμένους πολιτικούς υπουργούς κ.ά και απειλούνται με μετάθεση αν κάνουν καλά τη δουλειά τους.
Το τελειότερο ψηφιακό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη συνδρομή του ανθρώπινου παράγοντα. Η ανάδειξη του ανθρώπινου παράγοντα, μπορεί από την άλλη, να υπερκαλύψει τεχνολογικές αδυναμίες του συστήματος.
Πρόταση. Ένα μέρος (%) του αδιαπραγμάτευτου και απόλυτα προσδιορισμένου διοικητικού προστίμου (βλ. ακολούθως), θα δίνεται στην ομάδα των ατόμων που θα εμπλακεί και θα ανακαλύπτει τη νοθεία ή το λαθρεμπόριο. Επίσης, οι υπάλληλοι που θα εμπλακούν σε αυτήν την υπόθεση της λαθρεμπορίας / νοθείας καυσίμων, θα έχουν μόνο αυτοί το δικαίωμα επιλογής του τόπου μετάθεσής τους. Τέλος η εμπλοκή τους στο λαθρεμπόριο καυσίμων και οι επιτυχίες τους, θα τους δίνουν ένα προβάδισμα για την εξέλιξη τους στις υπηρεσίες όπου βρίσκονται.
Όλα αυτά απαιτούν μια πολιτική ηγεσία που δε δειλιάζει δεν υποκρίνεται, δε διαπλέκεται με τα γνωστά συμφέροντα του κλάδου και αντιλαμβάνεται την πραγματική διάσταση του προβλήματος. Όσο δεν εφαρμόζονται τέτοια κίνητρα υπέρ της επιβράβευσης των εμπλεκομένων και όσο προτάσσονται διάφορες προφάσεις εκ μέρους γλωσσολάγνων πολιτικών, που οδηγούν στην μη εφαρμογή των μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί ή απαιτούνται, τόσο οι υπόνοιες για υπόγειες διαδρομές ανάμεσα σε πολιτικούς και λαθρεμπόρους ισχυροποιούνται και μπορούν να ερμηνευτούν επαρκώς.
Στο πλαίσιο της λογικής αυτού του μέτρου, προτείνονται και τα ακόλουθα:
2- Eπιβολή αδιαπραγμάτευτων προστίμων και αυστηρών κυρώσεων, σε εμπόρους, μεγάλους καταναλωτές, πρατηριούχους και μεταφορείς, που θα περιλαμβάνει σωρευτικά τα ακόλουθα με μια απλή νομοθεσία:
α) Είσπραξη προστίμων άμεσα, χωρίς τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης με οποιαδήποτε αρχή, π.χ. τον περιφερειάρχη, το ΣΔΟΕ κ.λπ. με σκοπό τη μείωσή τους. Κατά δέσμια αρμοδιότητα λοιπόν (στη θέση της υφιστάμενης διακριτικής ευχέρειας) πρέπει να λαμβάνεται η απόφαση του όποιου οργάνου επιβολής του προστίμου. Το πρόστιμο θα ορίζεται λοιπόν από τον ελεγκτή βάσει γνωστών εκ των προτέρων πινάκων (ένας πίνακας για τη νοθεία και ένας για το λαθρεμπόριο με διαφορετικά πρόστιμα και ταξινόμηση προστίμων ανά είδος και ποσότητα) και θα ελέγχεται μόνο η ακρίβεια (το πιθανό λάθος του υπολογισμού) από τις σχετικές υπηρεσίες / νομικούς συμβούλους. Οι Περιφερειάρχες, το ΣΔΟΕ ή οποιοσδήποτε άλλος φορέας δε θα εμπλέκεται λοιπόν στη διαμόρφωση (με σκοπό την έκπτωση) του προστίμου του καυσίμου. Αποφάσεις της μορφής «…Ο περιφερειάρχης, δύναται να επιβάλλει πρόστιμο στον παραβάτη….» ή διατάξεις που προβλέπουν ανώτατα και κατώτατα όρια προστίμων για την ίδια παραβατική συμπεριφορά θα εκλείψουν. Έτσι τα όργανα διοίκησης ή πολιτικά άτομα, δε θα έχουν την παραμικρή εξουσία διαπραγμάτευσης του προστίμου. Το πρόστιμο θα είναι συνάρτηση του είδους και του όγκου του λαθραίου ή νοθευμένου καυσίμου και όπως τονίστηκε θα είναι γνωστό εκ ων προτέρων.
β) Ως κακούργημα –είτε η νοθεία είτε το λαθρεμπόριο– ο(οι) κατηγορούμενος(οι) θα αντιμετωπίζει(ουν) ελάφρυνση των προβλεπόμενων ποινών (ελάχιστος χρόνος κάθειρξης 5 έτη), μόνο αν δεχθούν να συνεργαστούν με τις διωκτικές αρχές, διαδικασία που θα οδηγήσει σε πολλαπλά οφέλη λόγω της εξάρθρωσης ενός παρανόμου κυκλώματος. Με τις προβλεπόμενες παρεμβάσεις νομοθετικού χαρακτήρα δε θα ισχύουν εδώ οι διατάξεις που οδηγούν σε ελάφρυνση της ποινής και σχετίζονται με τους «ανθρωπιστικούς λόγους», ή με τον «πρότερο έντιμο βίο» και το «καθαρό ποινικό μητρώο» και άλλα σχετικές ρυθμίσεις που οδηγούν σε ένα καθεστώς ατιμωρησίας.
γ) Ένταξη στις διατάξεις «περί μαύρου χρήματος».
δ)Έναρξη διαδικασίας ενός ενδελεχούς «πόθεν έσχες», δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και υιοθέτηση διατάξεων περί καταδολίευσης, στις περιπτώσεις όπου λόγω ασφαλιστικών μέτρων και προσφυγών καθυστερεί η επιβολή των προστίμων .
3- Πληρωμές από εξαγωγές. Το παραστατικό που δείχνει την εξαγόμενη αξία καυσίμων, πρέπει εύλογα κάποτε να οδηγήσει σε μια κατάθεση μετρητών μέσω μιας τράπεζας της χώρας εισαγωγής. Στην περίπτωση του λαθρεμπορίου το ποσό αυτό δεν κατατίθεται και λογιστικά στην εταιρία εξαγωγής καταγράφεται ως «επισφαλής απαίτηση», που με τον καιρό διαγράφεται. Να ελέγχεται λοιπόν η χρηματική ροή που οφείλεται στις εξαγωγές καυσίμων, η οποία πρέπει να διαπιστώνεται ταμειακά και να είναι ίση με την αξία του τιμολογίου. Στις περιπτώσεις πολλών «επισφαλών απαιτήσεων» λόγω εξαγωγής καυσίμων θα γίνεται έρευνα, μέσω των «ωριμάνσεων των υπολοίπων των πελατών» ανά τρίμηνο.
Ενδέχεται ο έμπορος να έχει μια εικονική εταιρεία στη χώρα εισαγωγής, η οποία να καταβάλει τα προβλεπόμενα χρήματα σε τράπεζα της χώρας εισαγωγής και ακολούθως αυτά θα διαβιβάζονται στο λογαριασμό του στην Ελλάδα με σκοπό την εξόφληση του εικονικού τιμολογίου. Ενδέχεται επίσης ο έμπορος να στείλει το εν λόγω ποσό στον δήθεν εισαγωγέα και αυτός ακολούθως να το καταθέτει ως πληρωμή δική του για τις εισαγωγές. Να ελέγχεται λοιπόν η πορεία του χρήματος σε αυτές τις περιπτώσεις.
4 – Έλεγχος των καυσίμων των αυτοκινήτων taxi. Στην περίπτωση που διαπιστώνεται η ύπαρξη υψηλής ποσότητας θείου, γεγονός που προδίδει το ακατάλληλο καύσιμο (ναυτιλίας) τότε, το ταξί, θα κατάσχεται στην ακόλουθη περίπτωση: α) Αν δε συνεργαστεί ο οδηγός/ιδιοκτήτης ταξί έτσι ώστε να προσδιορισθεί ο πρατηριούχος ή η πηγή γενικά της τροφοδοσίας. β) και αν αποδειχθεί συνενοχή. Στην περίπτωση συνενοχής πλην του διοικητικού πρόστιμου, θα θεωρείται και αυτή η πράξη κακούργημα.
5- Πέμπτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (2014-2021). Στο επόμενο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ) να ενταχθούν οι δράσεις με θέμα την αγορά του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού –τουλάχιστον για τις δημόσιους οργανισμούς– που θα χρησιμοποιηθεί για την εποπτεία του όλου συστήματος. Επίσης μπορεί να ενταχθεί στο νέο ΚΠΣ και η συγχρηματοδότηση με σκοπό την αγορά μέρους του εξοπλισμού όλων των φορέων που εντάσσονται στην προμήθεια-διακίνηση-αποθήκευση των καυσίμων κατά τα πρότυπα του προγράμματος «Δικτυωθείτε».
Πολλά πρατήρια πώλησης καυσίμων διαθέτουν ήδη τον απαραίτητο ηλεκτρονικό εξοπλισμό που εποπτεύει τις εισερχόμενες και εξερχόμενες ποσότητες καυσίμων για λογαριασμό όμως της εταιρίας. Οπότε η επικοινωνία του εν λόγω συστήματος των εταιρών με ένα κεντρικό σύστημα ενός υπουργείου είναι ιδιαίτερα απλή υπόθεση.
Ως προς τον προϋπολογισμό ενός τέτοιου έργου σε επίπεδο πρατηρίου καυσίμων (μονάδας), σημειώνονται ενδεικτικά τα ακόλουθα. Η ηλεκτρονική βέργα παρακολούθησης, το λογισμικό διασύνδεσης με Η/Υ, το λογισμικό αυτόματης καταγραφής ανεφοδιασμών, το λογισμικό αυτόματης ανίχνευσης διαρροών, το λογισμικό συναγερμών, ο θεσμικός εκτυπωτής, τα υδραυλικά και ηλεκτρολογικά υλικά σύνδεσης αντλιών, η εργασία εγκατάστασης βεργών πάνω στη δεξαμενή, η εκπαίδευση χειριστών, ο κοντρόλερ για τις δεξαμενές και διάφορες άλλες σχετικές εργασίες (διαμόρφωση οπών κ.λπ) για επτά αντλίες στοιχίζουν περίπου από 10-15.000 ευρώ (με ΦΠΑ).
Για να διαβάσετε όλη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ
