Σε όλη την Ευρώπη, η λέξη «λιτότητα» -austerity- φέρνει αμέσως στο μυαλό των πολιτών τον πρώτο υποστηρικτή της, το Βερολίνο. Αλλά ο όρος είναι σχεδόν άγνωστος στους Γερμανούς!
Στη Γερμανία, εξαιτίας της κρίσης που ταρακουνάει τους εταίρους της στην ΕΕ, δημιουργήθηκε ο άσχημος όρος «austerität» (=λιτότητα), αλλά λίγοι τον χρησιμοποιούν, και πιο σπάνια από όλους τον χρησιμοποιεί η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, η οποία δείχνει ξεκάθαρα την αποστροφή της για τη λέξη, προτιμώντας να μιλάει για “sparpolitik» – το οποίο μεταφράζεται ως «η πολιτική της εξοικονόμησης χρημάτων”, ή του ελάχιστου ξοδέματός τους – και “sparsamkeit» (λιτότητα). Και οι δύο όροι έχουν θετικές έννοιες και αναφέρονται σε πολύ λογικές πολιτικές, και επομένως, όποιος αντιτίθεται στο «sparpolitik», όπως η κυβέρνηση στην Ελλάδα, είναι κατ ‘ανάγκη …παράλογος.
Όταν χρέος σημαίνει ενοχή
Η αντίθεση μεταξύ της “austerität” και “sparpolitik” αντανακλά βαθιές πολιτιστικές διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, που διαμορφώθηκαν από την ιστορία και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Η προσφιλής συνετή δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας είναι κληρονομιά μισού αιώνα πολιτικής και οικονομικής αναταραχής, όταν η χώρα γνώρισε πολλαπλές κρίσεις και εξασφάλισε τη γενναιόδωρη διαγραφή του χρέους της, κάτι που τώρα αρνείται στην Ελλάδα. Όπως έχει γράψει ο Chris Bowlby του BBC, ο περίφημος υπερπληθωρισμός του 1920 της Βαϊμάρης στη Γερμανία, που εξακολουθεί να στενοχωρεί τους Γερμανούς, έμοιαζε με μια μεταφορά στην πραγματική ζωή, της οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από το δαιμονικό Μεφιστοφελή στο Φάουστ του Γκαίτε, ένα από τα πιο διάσημα έργα στη γερμανική λογοτεχνία.
Μερικοί μιλούν για την κληρονομιά της θρησκευτική διαίρεση της Ευρώπης μεταξύ ενός καθολικού νότου και ενός προτεσταντικού βορρά. Η Μέρκελ, κόρη ενός προτεστάντη πάστορα, υποστηρίζει ενστικτωδώς τη λιτότητα και τους υπεύθυνους προϋπολογισμούς, ενώ οι Καθολικοί θεωρούνται πιο «ανοικτοί» στη “συγχώρεση” για το χρέος. Η ιδέα της συγχώρεσης χρέους είναι ανάθεμα για το Βερολίνο. Η γερμανική λέξη για το χρέος -“schuld“- σημαίνει επίσης “ενοχή“. Έχει μια ηθική ποιότητα που δεν μεταφράζεται σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Για τους κεϋνσιανούς οικονομολόγους, το να δαπανά κάποιος για να βγει από την κρίση, με κίνδυνο την προσωρινή αύξηση του χρέους, είναι πολύ λογικό – ιδιαίτερα σε μια περίοδο χαμηλών επιτοκίων, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη. Αλλά για πολλούς Γερμανούς είναι …αμαρτία.
Ο καθηγητής Blyth λέει ότι αυτή η ηθική αποστροφή για το χρέος και το έλλειμμα εμποδίζει τη Γερμανία να αναγνωρίσει την αναγκαιότητά τους. «Αυτό που κριτικάρουν είναι στην πραγματικότητα αυτό που καθιστά τις εξαγωγές τους να πηγαίνουν τόσο καλά», λέει.
Έχοντας επίγνωση των θέσεων και αντιλήψεων του ομολόγου του για το χρέος, ο Βαρουφάκης είπε ότι κατάφερε να μην αναφέρει τη «D-λέξη» (Deficit=έλλειμμα) κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Σόιμπλε. Δεν είπε όμως αν κατάφερε να μην αναφέρει και την «A-λέξη» (Αusterität=λιτότητα).
Πληροφορίες από:FRANCE24
(Σ.Σ.: Το σκίτσο του ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ με την Μέρκελ είναι του σχεδιαστή κινουμένων σχεδίων, Στέφανου Παπαδάτου.)
