Η ναυμαχία στον βυθό του Βόρειου Αιγαίου φέρνει νικητή το μπλε καβούρι, τον περίεργο ξενιστή που ήρθε από τον Δυτικό Ατλαντικό και σήμερα έχει… κατακτήσει τις ελληνικές θάλασσες.
Εκατοντάδες τόνοι από τον πεντανόστιμο εισβολέα αλιεύονται κάθε χρόνο στο Θρακικό Πέλαγος, στον Στρυμονικό Κόλπο, στον Θερμαϊκό, μέχρι και στον Κόλπο της Καλλονής στη Μυτιλήνη, και πουλιούνται προς 1,5 ευρώ το κιλό – φτάνοντας στον καταναλωτή 3-5 ευρώ το κιλό.
Έλληνες ψαράδες τα βγάζουν με δίχτυα -έως και 200 κιλά την ημέρα τους θερινούς μήνες- και τα εξάγουν στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία, τελευταία μάλιστα η… χάρη τους έφτασε έως τη μακρινή Κίνα, όπου και αποτελεί πλέον ένα γκουρμέ έδεσμα.
«Δεν μπορούμε να υπολογίσουμε τον πληθυσμό τους, καθώς η σχετική πρόταση που κάναμε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη σύνταξη μιας μελέτης δεν απαντήθηκε ποτέ. Είναι πάντως πολύ μεγάλος και χρόνο με τον χρόνο πολλαπλασιάζεται με αλματώδη ρυθμό» λέει στο «Εθνος» ο καθηγητής του τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ και κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών, Χαρίτων Χιντήρογλου.
Το μπλε καβούρι (callinectes sapidus είναι η επιστημονική ονομασία του) δεν είναι άγνωστο είδος για τις ελληνικές θάλασσες. Τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 τεράστιες ποσότητες έφευγαν με… βαγόνια για τις αγορές του εξωτερικού, απότομα ωστόσο σταμάτησε να εμφανίζεται και σχεδόν εξαφανίστηκε. Επέστρεψε το 2009 και από τότε πολλαπλασιάζεται στα νερά του Βόρειου Αιγαίου.
Πρόσφατα μάλιστα ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου?Βιστωνίδας?Ισμαρίδας, αποφάσισε να βάλει το μπλε καβούρι στο… μικροσκόπιο.
Όπως αναφέρει ο πρόεδρός του Μάνος Κουτράκης, «στις λιμνοθάλασσες του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας?Θράκης έχει παρατηρηθεί μια σημαντική αύξηση στο φαινόμενο του ευτροφισμού, το οποίο επηρεάζει τη φυσική ισορροπία της υδρόβιας πανίδας και χλωρίδας. Η συγκέντρωση του φυτοπλαγκτόν ξεπερνάει τα φυσιολογικά όρια, ευνοώντας την αύξηση των μπλε καβουριών, αφού αποτελεί την κύρια τροφή τους, συντελώντας ταυτόχρονα στην εξαφάνιση ή τη μετανάστευση άλλων πληθυσμών».
Οι ντόπιοι το αποκαλούν «Ιταλό», κανείς όμως δεν μπορεί να εξηγήσει το γιατί. Θεωρείται σίγουρο ότι έφτασε από τον Δυτικό Ατλαντικό Ωκεανό με εμπορικά πλοία στα μέσα του 20ού αιώνα και βρήκε τα ιδανικά νερά με πλούσια σύσταση στο Βόρειο Αιγαίο.
«Οι λιμνοθάλασσες και οι παράκτιες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης είναι εύτροφες, αφού εκεί εκβάλλουν όλα τα μεγάλα ποτάμια. Υπάρχει λοιπόν άφθονο φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν, ενώ τα Δέλτα των ποταμών είναι πλούσια σε οργανική ύλη και έτσι το μπλε καβούρι, ένας τυπικός κάτοικος εκβολών, βρίσκει άφθονη τροφή» μας λέει ο βιολόγος της Διεύθυνσης Αγροτικών Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, Κοσμάς Κεβρεκίδης.
Το μπλε καβούρι διαχειμάζει μέσα στη λάσπη κατά προτίμηση στη θάλασσα και το θηλυκό γονιμοποιείται μία φορά στη διάρκεια του βιολογικού κύκλου του. Γεννά περίπου 2 εκατ. αβγά (!), τα οποία εκκολάπτονται για 15 μέρες, αλλά επιβιώνει μόλις 1/500.000 αβγά. Τα αρσενικά «σεργιανίζουν» στις λιμνοθάλασσες και τα θηλυκά στη θάλασσα. Ετσι εξηγείται το ότι τα θηλυκά μετακινούνται σε περιοχές χαμηλής αλατότητας για να ζευγαρώσουν και σε περιοχές μεγαλύτερης αλατότητας (πιο βαθιά στη θάλασσα) για την ωοαπόθεση.
Το καλοκαίρι αλιεύεται σε μεγάλες ποσότητες, τον χειμώνα φαίνεται πως μεταναστεύει σε μεγαλύτερα βάθη και αυτό ερμηνεύει τη σημαντική ελάττωση του πληθυσμού.
Το κρέας του μπλε καβουριού έχει ήπια, γλυκιά γεύση και είναι μεγάλης θρεπτικής αξίας, με μόλις 80 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια, οι ειδικοί όμως συνιστούν στους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν τα αγοράζουν. Πρέπει να είναι ζωντανά και να κουνούν έστω και λίγο τα άκρα τους, ενώ δεν επιτρέπεται να μπουν αμέσως στην κατάψυξη, καθώς οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες θα τα σκοτώσουν.
Είναι τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες και αμινοξέα, χωρίς καθόλου υδατάνθρακες, με χαμηλή συγκέντρωση σε υδράργυρο – ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αφορούν στην κατανάλωση των θαλασσινών.
Είναι επίσης πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα, που βοηθούν στην καλή λειτουργία της καρδιάς, σε νιασίνη, φολικό οξύ, βιταμίνη Β-12) και βιταμίνη Α και C, ενώ αποτελεί μια καλή πηγή σε ψευδάργυρο, σίδηρο, σελήνιο (ισχυρό αντιοξειδωτικό), νάτριο, κάλιο, φώσφορο και ασβέστιο.
