ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ
Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μία νόσος γνωστή από την αρχαιότητα. Η ονομασία ”διαβήτης” οφείλεται στον Έλληνα Ιατρό Αρεταίο (130-200μ.X.) και προέρχεται από το ρήμα ”διαβαίνω”, επειδή στην ασθένεια αυτή μεγάλο ποσό ούρων διαβαίνουν από τους νεφρούς.
Αναφέρεται σε μία ομάδα μεταβολικών νόσων με κοινό χαρακτηριστικό την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία), που προκύπτει από απόλυτη ή σχετική ανεπάρκεια στην έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας ή/και από διαταραγμένη δράση της ινσουλίνης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 171 εκατομμύρια άνθρωποι ή αλλιώς το 2,8% του παγκόσμιου πληθυσμού παρουσιάζει Σακχαρώδη Διαβήτη και υπολογίζεται πως μέχρι το 2030 το ποσοστό αυτό θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σημαντικό ιατροκοινωνικό πρόβλημα εξαιτίας του μεγάλου αριθμού ατόμων που προσβάλλει και των επιπτώσεών του στην υγεία κυρίως λόγω των χρόνιων επιπλοκών.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ
Τα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι τα ακόλουθα :
Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη και τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200mg/dl
Τιμή σακχάρου νηστείας (που λαμβάνεται δηλαδή μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) > 126mg/dl
Καμπύλη σακχάρου: Τιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος > 200mg/dl. Η συγκεκριμένη εξέταση απαιτεί τριήμερη προετοιμασία, με διαιτολόγιο πλούσιο σε υδατάνθρακες και ο γιατρός μετρά τα επίπεδα του σακχάρου διαδοχικά ανά 30 λεπτά, τις επόμενες 2 ή 3 ώρες.
Ένας άλλος χρήσιμος δείκτης είναι η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη, αλλά για την παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου αίματος, αφού αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου αίματος τους τελευταίους 3 μήνες πριν την εξέταση. Τιμές HbA1c < 6% θεωρούνται ενδεικτικές καλού γλυκαιμικού ελέγχου.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗΣ
Οι φυσιολογικές τιμές του γλυκόζης πλάσματος είναι < 100 mg/dl. Άτομα που έχουν τιμές γλυκόζης νηστείας πλάσματος μεταξύ 100 και 125 mg/dl έχουν διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας και άτομα με τιμές γλυκόζης πλάσματος 140<Gluc<200mg/dl, 2 ώρες μετά από τη λήψη γλυκόζης 75 g κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη, θεωρούνται ότι έχουν προδιαβήτη. Τα άτομα που έχουν προδιαβήτη ευρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη στο μέλλον. Η απώλεια βάρους, η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση είναι δυνατόν να αναστρέψουν την πορεία προς τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ
Ο σακχαρώδης διαβήτης ταξινομείται σε 4 κατηγορίες:
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι: Οφείλεται σε καταστροφή των β-κυττάρων, που συνήθως οδηγεί σε πλήρη έλλειψη ινσουλίνης. Υπάγονται όσοι ασθενείς από τη διάγνωση του διαβήτη είναι ινσουλινοεξαρτώμενοι ή χρειάσθηκαν μόνιμη θεραπεία με ινσουλίνη ένα χρόνο το αργότερο από τη διάγνωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται στην παιδική ή εφηβική ηλικία.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ: Οφείλεται σε προοδευτική μείωση της επαρκούς ανταπόκρισης του β-κυττάρου για την έκκριση της ινσουλίνης που απαιτείται για την αντιμετώπιση των μεταβολικών αναγκών. Περιλαμβάνονται οι ασθενείς που δεν χρειάζονται εξαρχής ινσουλινοθεραπεία, ούτε και μετά την παρέλευση ενός χρόνου από τη διάγνωση. Η διάγνωση γίνεται συνήθως σε ηλικία μεγαλύτερη των 40 ετών, αλλά υπάρχουν και σπανιότερες περιπτώσεις σε μικρότερες ηλικίες.
Σακχαρώδης Διαβήτης της κύησης: Oρίζεται ή διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων που διαπιστώνεται κατά την έναρξη της κύησης ή εμφανίζεται κατά τη διάρκειά της.
Άλλοι ειδικοί τύποι Σακχαρώδους Διαβήτη: Οφείλονται σε άλλα αίτια, όπως γενετικές διαταραχές που συνδέονται με τη λειτουργικότητα των β-κυττάρων ή τη δράση της ινσουλίνης, νόσους της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, έκθεση σε φάρμακα, χημικές ουσίες, τοξίνες κ.ά.
ΠΟΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΕΛΕΓΧΟ ΓΙΑ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ
Όλοι όσοι ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες θα πρέπει να ελεγχθούν:
Ηλικία ≥45 έτη
Άτομα με παχυσαρκία ανεξαρτήτως ηλικίας
Όσοι κάνουν καθιστική ζωή
Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 1 ή 2 σε γονείς, αδέλφια, παιδιά
Ιστορικό υπέρτασης ή καρδιοαγγειακής νόσου
Ιστορικό διαβήτη κύησης ή/και γέννηση παιδιών με σωματικό βάρος >4 kg
Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Λήψη φαρμάκων που προδιαθέτουν σε αύξηση της γλυκόζης αίματος
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ
Τα κλασικά συμπτώματα της νόσου που οδηγούν στη διάγνωση ή την αναζήτηση σακχαρώδους διαβήτη είναι:
Πολυδιψία
Πολυουρία
Ξηροστομία
Απώλεια βάρους
Αιδιοκολπίτιδες – βαλανοποσθίτιδες
Νυκτερινή ενούρηση
Καταβολή δυνάμεων
Ζάλη
Διαταραχές προσαρμογής του φακού
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση η οποία μπορεί να παραμένει «σιωπηλή» για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Οι χρόνιες επιπλοκές είναι συχνές και συμβαίνουν συνήθως μετά από αρκετά χρόνια από την έναρξη του διαβήτη και χωρίζονται σε 2 κατηγορίες:
– Την μικροαγγειοπάθεια (προσβάλλονται τα μικρά αγγεία), στην οποία περιλαμβάνονται η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η διαβητική νεφροπάθεια και η διαβητική νευροπάθεια
– Την μακροαγγειοπάθεια (προσβάλλονται τα μεγάλα αγγεία), στην οποία περιλαμβάνονται η αθηρωθρόμβωση των στεφανιαίων και εγκεφαλικών αρτηριών, των καρωτίδων της αορτής, και των περιφερικών αρτηριών, που αναφέρονται και με το γενικό όρο καρδιοαγγειακή νόσος (ΚΑΝ)
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ
Α) ΔΙΑΙΤΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ
Η δίαιτα είναι ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη και αντιμετώπιση του ΣΔ. Εάν παραγνωρισθεί ο ρόλος της στην αντιμετώπιση του ΣΔ, η ρύθμιση της γλυκαιμίας με οποιοδήποτε φάρμακο, ακόμα και με ινσουλίνη, καταρχάς δυσχεραίνεται και στη συνέχεια γίνεται ανέφικτη.Η άσκηση συμβάλλει αποτελεσματικά στη ρύθμιση του σακχάρου, τη μείωση του καρδιοαγγειακού κινδύνου και τον έλεγχο του σωματικού βάρους, βελτιώνοντας συγχρόνως και την ποιότητα της ζωής. Η εκπαίδευση τόσο για την εφαρμογή τους όσο για τα οφέλη που προκύπτουν, θα πρέπει να ξεκινά τη στιγμή της πρώτης διάγνωσης και να επαναλαμβάνεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα.
Β)ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
Τις περισσότερες φορές με τη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη χρειάζεται να χορηγηθούν αντιδιαβητικά φάρμακα μαζί με τη σωστή διατροφή και την άσκηση. Το είδος και τη δοσολογία των φαρμάκων θα τα καθορίσει ο θεράπων γιατρός. Τα αντιδιαβητικά φάρμακα διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες που ταξινομούνται σε ομάδες σύμφωνα με τον τρόπο δράσης τους. Έτσι έχουμε φάρμακα που: α) Αυξάνουν την έκκριση της ινσουλίνης, β) Ελαττώνουν την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, γ) Ελαττώνουν την απορρόφηση των υδατανθράκων από το έντερο, δ) αυξάνουν τη αποβολή του σακχάρου από τα ούρα.
Γ)ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ
Η ινσουλινοθεραπεία χρειάζεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Σε άτομα με ΣΔ τύπου 1
- Σε άτομα με ΣΔ τύπου 2 που δεν ρυθμίζονται ικανοποιητικά με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα ή υπάρχει αντένδειξη για τη χορήγησή τους ή στην έναρξη του διαβήτη όταν υπάρχει σημαντική απορρύθμιση για να επιτύχουμε γρηγορότερη και πιο αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου
- Σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης.
Ανάλογα με τη δομή τους οι ινσουλίνες διακρίνονται σε ανθρώπινου τύπου (σήμερα χρησιμοποιούνται σπάνια) και σε ανάλογα ινσουλίνης, που δημιουργήθηκαν με τροποποίηση του μορίου της ανθρώπινης ινσουλίνης. Ανάλογα με τη δράση τους οι ινσουλίνες διακρίνονται σε ταχείας δράσης σε μακράς δράσης, ενώ κυκλοφορούν και τα μείγματα ινσουλίνης.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ
Η παρακολούθηση του διαβητικού ασθενούς περιλαμβάνει πρωτίστως τον αυτοέλεγχο του σακχάρου από τον ίδιο τον ασθενή με σακχαρόμετρο και συστηματική κλινική αξιολόγηση απο τον θεράποντα ιατρό για το ενδεχόμενο συνοδών νοσημάτων και τυχόν χρόνιων επιπλοκών. Παράλληλα απαιτείται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος, συμπεριλαμβανομένης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης που δείχνει τη μέση τιμή γλυκόζης το τελευταίο τρίμηνο.
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και αυτό εξαρτάται από δύο συντελεστές:
α) Τον θεράποντα γιατρό που ευθύνεται για τον θεραπευτικό σχεδιασμό.
β) Το άτομο με διαβήτη που ευθύνεται για την εφαρμογή του σχεδίου.
*Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
Λάρισα, Μεγάλου Αλεξάνδρου 4 (3ος Όροφος), τηλ. 2410-533633
Αμπελώνας, Αγίου Κωνσταντίνου 42 (έναντι Δημαρχείου), τηλ. 24920-33222
Κινητό: 6944786011
