Γράφει ο Δημήτριος Χουλιαρός – 3ο μέρος, οδηγίες για εκπαιδευτικούς.
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ*
Τοποθετείστε το παιδί μακριά από παράθυρα, σώματα θέρμανσης και την πόρτα και κοντά σε εσάς ή με παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα συμπεριφοράς.
Η πόρτα της τάξης θα πρέπει να παραμένει κλειστή κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας.
Απομακρύνετε παιχνίδια , βιβλία, πόστερ και γενικότερα αντικείμενα από το άμεσο οπτικό πεδίο του μαθητή, που μπορούν να διασπάσουν την προσοχή του.
Να έχετε συγκεκριμένες θέσεις για τα υλικά, παιχνίδια και βιβλία μέσα στην τάξη.
Οργανώστε γωνίες χαλάρωσης, όπου ο μαθητής θα μπορεί να πηγαίνει όταν σηκώνεται από τη θέση του.
Κάντε συχνά διαλείμματα στο παιδί και δίνετε του ευκαιρίες για να σηκωθεί στα πλαίσια των δραστηριοτήτων, έτσι ώστε να εκτονώνει την ενέργεια του. Οπωσδήποτε διασπάστε για ένα λεπτό το παιδί πριν ξεκινήσει μια δύσκολη δραστηριότητα.
Αφήστε το παιδί να παραμένει όρθιο ή να κινείται σε προκαθορισμένες περιοχές μέσα στην τάξη. Διαπραγματευτείτε ωστόσο αυτή την ελευθερία μαζί του και με την υπόλοιπη τάξη. Οι κανόνες πρέπει να είναι κοινοί και αποδεκτοί από όλη την τάξη.
Σιγουρευτείτε ότι το παιδί κατάλαβε τι πρέπει να κάνει πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε δραστηριότητα.
Επαναλάβετε σε ήρεμο τόνο, αν χρειαστεί, τις οδηγίες διατηρώντας όσο γίνεται περισσότερη βλεμματική επαφή με το παιδί.
Κάντε το παιδί να αισθανθεί άνετα, ώστε να μην διστάζει να ζητάει βοήθεια.
Αναθέστε στο παιδί δραστηριότητες ανάλογες με τις δυνατότητες του. Οι δραστηριότητες αυτές δεν πρέπει να είναι σύνθετες.
Χρησιμοποιείστε το όνομα του παιδιού σε ερωτήσεις ή στο παραμύθι που ενδεχομένως διαβάζετε.
Να στέκεστε κοντά στο παιδί και να το ακουμπάτε περιστασιακά στον ώμο καθώς διδάσκετε ή εκτελείτε με την υπόλοιπη τάξη δραστηριότητες.
Αφιερώστε κάποιο χρόνο καθημερινά για κατευθυνόμενη ονειροπόληση.
Να ζητάτε από τα παιδιά να επαναλάβουν την ερώτηση πριν απαντήσουν.
Καθιερώστε στην τάξη την παύση μερικών δευτερολέπτων για σκέψη προτού σας απαντήσουν στις ερωτήσεις που τους απευθύνετε.
Όταν ο μαθητής σηκώνει το χέρι του για ν’ απαντήσει, φροντίστε να του δίνετε το λόγο άμεσα.
Δώστε στο μαθητή υπεύθυνη θέση στην ομάδα
Ενισχύετε την εργασία στην ομάδα.
Εξατομικεύστε τη διδασκαλία σας, όποτε οι περιστάσεις το απαιτούν.
Οι φωτοτυπίες (και τα τεστ σας) να μην ασφυκτικά γεμάτες.
Χρησιμοποιείτε μεγάλες γραμματοσειρές στις φωτοτυπίες, κενά ανάμεσα στις ασκήσεις.
Οι ερωτήσεις δεν θα πρέπει να είναι σύνθετες.
Ερωτήσεις κλειστού τύπου, σύντομης απάντησης ενδείκνυνται για τα διαγωνίσματα.
Πάντα να δίδετε ένα υπόδειγμα λύσης της άσκησης η του τρόπου που πρέπει να δουλέψει το παιδί (μην θεωρείτε αυτονόητο ότι η εκφώνηση διαβάζεται από το παιδί)
Στα τεστ, αλλά και στην έκθεση μπορείτε να χρησιμοποιείτε χρονόμετρο για κάθε άσκηση, με δυνατότητα μικρής χρονικής παράτασης.
Τα μαθήματα (ιδίως τα θεωρητικά) θα πρέπει να παρουσιάζονται σε σχεδιαγράμματα και να συνοδεύονται από περίληψη όπου είναι δυνατόν.
Τα σημαντικά σημεία ενός κεφαλαίου ή μιας φωτοτυπίας θα πρέπει να είναι ευδιάκριτα (μέσα σε πλαίσια, μαυρισμένα,..)
Στο βιβλίο του μαθητή μπορείτε να φωτοτυπήσετε τις σελίδες των μαθημάτων που είναι ασφυκτικά γεμάτες και να τις σπάστε σε μικρότερες, χωρίς να μειώνετε την ύλη, εκτός κι αν συνυπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες.
Στα μαθηματικά προβλήματα τονίστε- χρωματίστε τις λέξεις που υποδεικνύουν ποια πράξη πρέπει να κάνει ο μαθητής.
Χρησιμοποιείστε πίνακες με τα δεδομένα του προβλήματος.
Τα σύνθετα προβλήματα απλοποιούνται
Η διδασκαλία θα πρέπει όποτε είναι δυνατό να εμπλουτίζεται με οπτικο-ακουστικά μέσα.
Μειώστε την αντιγραφή από τον πίνακα.
Το διδακτικό σας στυλ ζωηρό, αινιγματικό, ευχάριστο. Η καθ’έδραν διδασκαλία και η αυταρχικότητα είναι ακατάλληλη για παιδιά με ΔΕΠΥ.
Επικοινωνείτε με σαφείς όρους. Πείτε στο παιδί τι ακριβώς περιμένετε από αυτό. Να είστε ξεκάθαροι και άμεσοι.
Καθορίστε σαφείς κανόνες συμπεριφοράς μέσα στην τάξη.
Αφιερώστε χρόνο για την εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες.
Διδάξτε τεχνικές επίλυσης προβληματικών καταστάσεων.
Υλοποιείστε προγράμματα εκπαίδευσης στην ενσυναίσθηση και στον τρόπο σκέψης των άλλων.
Ενισχύετε συχνά το παιδί. Ενισχύετε επίσης τους συμμαθητές του όταν αγνοούν τη διασπαστική του συμπεριφορά.
Ο έπαινος θα πρέπει να παρέχεται σε κάθε μικρό βήμα του παιδιού και να είναι συγκεκριμένος.
Προσπαθήστε να είστε συνεπείς, έχοντας τις ίδιες προσδοκίες και τα ίδια όρια όλη την ημέρα.
Τιμωρούμε για να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης μιας αρνητικής συμπεριφοράς και όχι για να μειώσουμε το παιδί.
Αναπτύξτε θετική διαπροσωπική σχέση. Ένα παιδί με ΔΕΠΥ, όπως και κάθε παιδί, συμπεριφέρεται καλύτερα όταν νιώθει ότι ο εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται προσωπικά.
*Πηγή: Δρ. Μαριάννα Σκουντή, Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης
