Στη θέση τους ήρθε να βάλει το υπουργείο Εσωτερικών τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων, δηλαδή την ΑΕΠΙ, η οποία σαν άλλος …αστυνόμος εισέβαλε σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, βεβαιώνοντας παραβάσεις. Διαδικασία μη σύννομη, σύμφωνα με την κρίση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
Ρεπορτάζ: ΒΑΣΩ ΣΑΜΑΚΟΒΛΗ
Με μία νέα επείγουσα εγκύκλιο, η οποία καταργεί ό,τι προέβλεπε η προγενέστερη του 2007, το υπουργείο Εσωτερικών δίνει πραγματική ανάσα στους καταστηματάρχες, τους οποίους απαλλάσσει από τον τρόμο βεβαίωσης παραβάσεων από την ΑΕΠΙ, δηλαδή έναν ιδιώτη και όχι μία δημόσια αρχή.
Η νέα εγκύκλιος, με ημερομηνία 24 Ιουνίου 2016, η οποία κοινοποιείται σε όλους τους δήμους της χώρας, φέρει την υπογραφή του Βολιώτη Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών Κώστα Πουλάκη.
Την περασμένη Πέμπτη, μάλιστα, ημέρα υπογραφής της εγκυκλίου, ο κ. Πουλάκης, ανήρτησε την θετική για τους καταστηματάρχες και τους δήμους εξέλιξη, στην προσωπική του σελίδα στο facebook, σχολιάζοντας: «Υπογράφηκε σήμερα η εγκύκλιος με την οποία αποκαθίσταται οριστικά η νομιμότητα στα θέματα αδειοδότησης και λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και των σχετικών «βεβαιώσεων παράβασης» από οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων και τίθεται τέλος στην αβεβαιότητα και στην ταλαιπωρία των δημοτικών υπηρεσιών και των καταστηματαρχών».
Με την εγκύκλιο Κ. Πουλάκη έκλεισαν δύο μέτωπα: πρώτον ανακλήθηκε έγγραφο (6/3/2014) του υπουργείου Εσωτερικών προς την ΑΕΠΙ Α.Ε., με την οποία της δίνονταν η δυνατότητα… να βεβαιώνει διοικητικές παραβάσεις σχετικά με την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και δεύτερον διαφοροποίησε σημαντικά εγκύκλιο (7-12-2007), η οποία όριζε τα της εφαρμογής νομοθεσίας σχετικά με την χορήγηση αδειών μουσικών οργάνων.
Ως προς το πρώτο σκέλος, το οποίο πλέον δεν ισχύει, δίνονταν η δυνατότητα στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων, όπως η ΑΕΠΙ να ισχυροποιήσουν τη θέση τους και να αναλάβουν ρόλο… ελεγκτικής αρχής.
Κόκκινο από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους
Το υπουργείο Εσωτερικών είχε υποβάλει στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους το ερώτημα «αν οι αναφορές της εταιρείας ΑΕΠΙ Α.Ε. που αποστέλλονται στους δήμους της χώρας, με τις οποίες «διαπιστώνονται» από υπαλλήλους της, παραβάσεις των διατάξεων του ν. 2121/1993, λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να επιβληθούν από δήμους της χώρας, οι διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται στο π.δ. 180/1979 και στην Αστυνομική Διάταξη 3/1996 ή αποστέλλονται στα καθ’ ύλην αρμόδια ελεγκτικά όργανα ως αναρμοδίως αποσταλείσες».
Επί του ερωτήματος εκδόθηκε γνωμοδότηση (293/2015) του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Στο επίμαχο ζήτημα η απάντηση του Νομικού Συμβουλίου, η οποία έγινε αποδεκτή από τον υφυπουργό Εσωτερικών Ι. Μπαλάφα, είχε ως εξής:
«Από τις διατάξεις των άρθρων 1 παρ. 3 και 26 παρ. 2 του Συντάγµατος, συνάγεται ότι η εξουσία του ελέγχου της νόµιµης λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, ως κατεξοχήν δηµόσια εξουσία και έκφραση κρατικής κυριαρχίας, ασκείται, δια της αρµόδιας αρχής, Ελληνική µόνο από το κράτος (και τα ν.π.δ.δ., που και αυτά είναι αποκεντρωµένες καθύλη κρατικές υπηρεσίες) και όχι από ιδιώτες ή ν.π.ι.δ. (συναφώς βλ. Ολ ΣΤΕ 1934/1998, 1972/2012).
Ερµηνευόµενη υπό το φως των συνταγµατικών αυτών διατάξεων, η διάταξη της περ. ζ’ της παρ. 1 του άρθρου 55 του ν. 2121/1993, σύµφωνα µε την οποία οι νοµίµως αναγνωρισµένοι ΟΣ∆, µπορούν να ενεργούν, µε τη σύµπραξη της δηµόσιας αρχής, τους αναγκαίους ελέγχους για την διαπίστωση της προσβολής ή µη των δικαιωµάτων των πνευµατικών δηµιουργών, που εκπροσωπούν, έχει την έννοια ότι, απλές διαπιστώσεις παραβίασης δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας, που γίνονται από µόνα τα όργανα αναγνωρισµένων από το νόµο ΟΣ∆, χωρίς την συµµετοχή κατά τον έλεγχο αρµόδιου κρατικού οργάνου (βλ. διατάξεις των άρθρων 65Α παρ. 4 του ν. 2121/1993, 2 παρ. 2 του π.δ. 180/1979 και της Α.∆. 3/1996), το οποίο να βεβαιώνει όλα τα στοιχεία του ελέγχου αυτού (τόπος, χρόνος, διενεργήσας τον έλεγχο κλπ.) και τις διαπιστώσεις του µε τη σύνταξη σχετικής έκθεσης, µόνον ως απλή καταγγελία ενδιαφεροµένου ιδιώτη προς την αρµόδια διοικητική αρχή µπορεί να θεωρηθεί (βλ. σχετικώς και την περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 55 του ν. 2121/1993) και όχι ως πράξη αρµόδιου διοικητικού οργάνου περί διαπίστωσης τέλεσης παράβασης, που εκδόθηκε στα πλαίσια σύνθετης διοικητικής ενέργειας, η οποία αποσκοπεί στην έκδοση ή µη (εκτελεστής) πράξης επιβολής διοικητικών κυρώσεων ή, γενικότερα, (εκτελεστής) διοικητικής πράξης, δυσµενούς για τον διοικούµενο.
Συνεπώς, η καταγγελία αυτή των οργάνων των ΟΣ∆ εκτιµάται και αξιολογείται από την αρµόδια αρχή ως απλό πραγµατικό στοιχείο, το περιεχόµενο του οποίου χρήζει απόδειξης και επιδέχεται ανταπόδειξη».
Φρένο και από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης
Μετά από καταγγελία, στο μεταξύ, εκδόθηκε Εκθεση Ελέγχου από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, η οποία απεστάλη προς το υπουργείο Εσωτερικών. Στα συμπεράσματά της, μεταξύ άλλων, αναφέρεται:
«Οι Οργανισµοί Συλλογικής ∆ιαχείρισης πνευµατικών δικαιωµάτων όπως η Α.Ε.Π.Ι. Α.Ε. δεν αποτελούν δηµόσια όργανα και κατά συνέπεια δεν µπορούν να βεβαιώνουν διοικητικές παραβάσεις σχετικά µε την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας Καταστηµάτων Υγειονοµικού Ενδιαφέροντος.
Επιπλέον οι «εκθέσεις ελέγχου» που φέρεται να εκδίδει η Α.Ε.Π.Ι. Α.Ε. ή κάθε άλλος Ο.Σ.∆., ή κάθε σχετικό έγγραφο µε το οποίο διαπιστώνεται η αναπαραγωγή µουσικών έργων δηµιουργών που αντιπροσωπεύονται από αυτούς, δεν συνιστά ικανή και αναγκαία προϋπόθεση για την ανάκληση της άδειας µουσικής και πολύ λιγότερο της άδειας λειτουργίας του ελεγχόµενου Κ.Υ.Ε. και πρέπει να εκτιµάται και να αξιολογείται από την αρµόδια Αρχή µόνο ως απλό πραγµατικό στοιχείο, το περιεχόµενο του οποίου χρήζει απόδειξης και επιδέχεται ανταπόδειξης.
Ενόψει των παραπάνω, η αναφορά στο µε α.π. 50385/6-3-2014 έγγραφο που εξέδωσε υπάλληλος (σ.σ. αναφέρεται το όνομα) ότι «…σε περίπτωση που οι ως άνω Ο.Σ.∆. υποβάλλουν σε Ο.Τ.Α. αίτηση ανάκλησης άδειας Κ.Υ.Ε. που κάνει χρήση του ρεπερτορίου τους χωρίς την προβλεπόµενη από το άρθρο 63 παρ. 2 του ν. 2121/1993 άδειά τους, η οποία συνοδεύεται από σχετική δήλωση βεβαίωσή τους µαζί µε εισαγγελική παραγγελία ή αστυνοµική απαγόρευση ο δήµος δεν αρχειοθετεί αυτή αλλά υποχρεούται να ανακαλέσει την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ΚΥΕ σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν. 3463/2006 και του ν. 3852/2010…» είναι ανακριβής και εσφαλµένη, δεδοµένου ότι αποδίδει στη «βεβαίωση» των Ο.Σ.∆. χαρακτήρα δεσµευτικού εγγράφου για τους Ο.Τ.Α., η δε αναφορά σε συνοδεία εισαγγελικής παραγγελίας ή αστυνοµικής απαγόρευσης αφενός είναι ασαφής, αόριστη και ακατανόητη, αφετέρου είναι ανακριβής, δεδοµένου ότι η σχετική νοµική διάταξη του άρθρου 55 παρ. 1 περ. ζ του ν. 2121/1993 αναφέρεται στον τρόπο διενέργειας ελέγχου, ο οποίος πρέπει να διεξάγεται µε τη σύµπραξη της δηµόσιας Αρχής από δηµόσιο όργανο επιτόπου και όχι στο περιεχόµενο ή στα συνηµµένα έγγραφα βεβαίωσης του Ο.Σ.∆..
Επισηµαίνεται ότι το ως άνω έγγραφο εκδόθηκε την υπηρεσιακή παράγοντα, παρά την σαφή, ρητή και οµόφωνη αντίρρηση των υπ’ αυτής υπηρεσιακών παραγόντων σχετικά µε τα διαλαµβανόµενα σε αυτό».
Βεβαίωση παράβασης από δημόσια αρχή και όχι από ιδιώτη
Μετά από τα παραπάνω, ανακλήθηκε το έγγραφο 6/3/2014 του υπουργείου Εσωτερικών προς την ΑΕΠΙ Α.Ε. που την μετέτρεπε σε ελεγκτικό όργανο.
Συμπερασματικά η νέα πρόσφατη εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών αναφέρει:
«Για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε Καταστήµατα Υγειονοµικού Ενδιαφέροντος λόγω καταστρατήγησης των διατάξεων του ν. 2121/1993 (ΦΕΚ Α’ 25), απαιτείται βεβαίωση παράβασης από δηµόσια Αρχή και όχι από ιδιώτη (Ολοµ. ΣτΕ 1934/1998, 1972/2012, 15/2015), µε την οποία βεβαιώνονται όλα τα στοιχεία του ελέγχου (τόπος, χρόνος, διενεργήσας τον έλεγχο κλπ), καθώς και έστω και ενδεικτική παράθεση των τίτλων των µουσικών συνθέσεων και των επωνυµιών των παραγωγών εταιρειών που εκτελέστηκαν δηµόσια (ΑΠ 1553/2013)».
Χορήγηση αδειών μουσικών οργάνων
Ο δεύτερος βραχνάς, τον οποίο σταματά η πρόσφατη εγκύκλιος, αφορά στη χορήγηση αδειών μουσικών οργάνων.
Συγκεκριμένα προβλέπει:
«α) Οι δήµοι δεν µπορούν να ορίζουν µε κανονιστικές αποφάσεις τους τη χρονική διάρκεια των αδειών χρήσης µουσικών οργάνων, αφού αυτή έχει οριστεί ως αορίστου διαρκείας ήδη από το 2011, κατά τα οριζόµενα στην Κ.Υ.Α. ∆ΙΑ∆Π/Φ.Α.3.1/21220/1-11-2011 ΦΕΚ Β’ 2496, αλλά και την µεταγενέστερη Κ.Υ.Α. ∆ΙΑ∆Π/Φ.Α.2.1/31600/20-11-2013 ΦΕΚ Β’ 3106 (άρθρο 5 παρ. 1), εκτός αν ο ενδιαφερόµενος αιτηθεί µικρότερη διάρκεια.
β) Η χρονική ισχύς της άδειας χρήσης µουσικών οργάνων είναι ανεξάρτητη από την άδεια που αφορά στα πνευµατικά δικαιώµατα που χορηγείται από Ο.Σ.∆.. Περαιτέρω, η ανάκληση άδειας χρήσης µουσικών οργάνων µε µόνη τη λήξη της άδειας δηµόσιας εκτέλεσης µουσικών συνθέσεων, δεν βρίσκει έρεισµα στην κείµενη νοµοθεσία. Κατόπιν των ανωτέρω, παύει να ισχύει η αριθ. πρωτ. 57904/7-12-2007 εγκύκλιός µας. Παρακαλούµε όπως ενηµερώσετε τους δήµους της χωρικής σας αρµοδιότητας».
