Η τρομακτική έξαρση μαζικών δολοφονιών κατά τη διάρκεια αυτού του βίαιου καλοκαιριού υποδηλώνει ότι η δημόσια, ευρεία κάλυψη των δολοφονιών έχουν οδηγήσει σε ένα είδος μεταδοτικής μόλυνσης, με αποτέλεσμα ένας μικρός αριθμός ανθρώπων με πολλά προσωπικά προβλήματα και ελάχιστη πολιτική ιδεολογία να μιμούνται προηγούμενες επιθέσεις και ως προς τις μεθόδους, και ως προς τους πιθανούς στόχους, για να εκφράσουν το θανατηφόρο θυμό τους και την απελπισία τους.
Ο Ιρανογερμανός ο οποίος σκότωσε εννέα ανθρώπους σε ένα εμπορικό κέντρο του Μονάχου φέρεται να είχε εμμονή με τις μαζικές δολοφονίες, ιδιαίτερα του Νορβηγού φασίστα που είχε σκοτώσει 77 ανθρώπους το 2011. Ο Τυνήσιος που σκότωσε 84 ανθρώπους κατά τη διάρκεια των εορτασμών της Ημέρας της Βαστίλης στη Νίκαια της Γαλλίας, είχε ερευνήσει επίσης προηγούμενες επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της μαζικής δολοφονίας στο Ορλάντο της Φλόριντα. Ο δράστης του Ορλάντο είχε ερευνήσει την επίθεση στο San Bernardino, της Καλιφόρνια.
Μερικές από τις επιθέσεις είναι ιδεολογικές, κάποιες άλλες δεν είναι, και κάποιες ανήκουν σε γκρίζα ζώνη. Αλλά, η μεγάλη δημοσιότητα των επιθέσεων, όπως στο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης και σε εστιατόρια στο Παρίσι, στα αεροδρόμια στις Βρυξέλλες και στην Κωνσταντινούπολη, καθώς και σε δημόσιους χώρους στη Βομβάη, παρέχουν στους προβληματικούς ανθρώπους που ήδη σκέπτονται να προβούν σε πράξεις βίας, ένα κίνητρο για να δράσουν, λένε οι ειδικοί, όπως και πολλές επιθέσεις σε σχολεία έγιναν πάνω στα βήματα παρόμοιων περιστατικών όπως είχαν παρουσιαστεί στις ειδήσεις.
«Όσοι από εμάς ασχολούμαστε με αυτόν τον τομέα, το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε όταν διαβάζουμε για τις πρόσφατες μαζικές δολοφονίες είναι: Η λεπτομερής κάλυψη των τρομοκρατικών επιθέσεων μπορεί να δίνει ιδέες στους ανθρώπους που είναι ευάλωτοι ή σκέφτονται με αυτό τον τρόπο, για το τι πρέπει να κάνουν και πώς να το κάνουν “, δήλωσε η Madelyn Gould, καθηγήτρια επιδημιολογίας και ψυχιατρικής στο Columbia.
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά οτι οι τρομοκρατικές επιθέσεις γίνονται μοντέλα μίμησης, αφού δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι παράγοντες παρακινούν τους ανθρώπους να διαπράττουν τέτοιες ακραίες πράξεις.
Σε σπάνιες περιπτώσεις όπου οι δράστες επιβιώνουν, ακόμα και οι ίδιοι συχνά δεν έχουν σαφή αίσθηση του τι τους έκανε να μεταβούν από την απελπισία και την οργή σε δολοφονία μεγάλης κλίμακας.
“Σε συνεντεύξεις τους, έρχονται αντιμέτωποι με αυτό που ονομάζουμε ψευδο-τρομοκράτες», δήλωσε ο J. Kevin Cameron, διευθυντής του Canadian Center for Threat Assessment and Trauma Response, ο οποίος γνωμοδοτεί για πυροβολισμούς σε σχολεία και άλλες μαζικές δολοφονίες για σχεδόν 20 χρόνια. “Είναι άνθρωποι που ψάχνουν για εκδίκηση, και είναι ρευστοί – δηλαδή, πραγματικά στον πυρήνα τους παλεύουν με την αυτοκτονία και την ανθρωποκτονία, και ταλαντεύονται μεταξύ των δύο. Σήμερα είναι πιο αυτοκτονικοί, μια εβδομάδα αργότερα είναι πιο ανθρωποκτονικοί».
Αλλά υπάρχει λόγος να υποπτευόμαστε ότι η μεταδοτική μόλυνση είναι ένας παράγοντας, από προηγούμενη έρευνα σχετική με τη βία. Οι ερευνητές γνωρίζουν από καιρό ότι η μεγάλη δημοσιότητα αυτοκτονιών προηγείται σειράς αυτοκτονιών κατά τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες αργότερα, σε άτομα που ήδη σκέφτονται την αυτοκτονία.
Η πιθανότητα μιας τέτοιας μεταδοτικής μόλυνσης εξαρτάται από την ένταση της κάλυψης από τα ΜΜΕ, τη λεπτομέρεια στα ρεπορτάζ για τις μεθόδους που ακολουθήθηκαν, και τις πλούσιες απεικονίσεις των ανθρώπων που πλήττονται. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν ο τρομοκρατικές επιθέσεις και οι μαζικές δολοφονίες όταν καλύπτονται εξαντλητικά, δήλωσε η Δρ Gould.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που παίρνουν τη ζωή τους σκοτώνουν μόνο τον εαυτό τους, και δεν αφήνουν καμία απόδειξη ότι θα ήθελαν να σκοτώσουν και άλλους. Αλλά οι εμπειρογνώμονες υποψιάζονται ότι οι δολοφονίες-αυτοκτονίες υπόκεινται στις επιπτώσεις της μεταδοτικής μόλυνσης, αν και οι αριθμοί είναι πολύ μικροί για να το αποδείξουν στατιστικά. Μόνο περίπου 1 έως 2% των δολοφονιών-αυτοκτονιών στοχεύουν τυχαίους ανθρώπους, έξω από την άμεση οικογένεια ή τους φίλους, δήλωσε ο Matthew Nock, ψυχολόγος στο Χάρβαρντ.
“Αυτά τα γεγονότα φαίνεται να είναι ανθρωποκτονίες που σχετίζονται με την αυτοκτονία ως μέρος της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκτονίας από την αστυνομία,” είπε ο Δρ Nock. “Αλλά μπορείτε να δείτε οτι, με τη συμβολή διαφόρων παραγόντων, όπως τα άμεσα διαθέσιμα πυροβόλα όπλα, η συνεχής αναφορά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στις μαζικές δολοφονίες και τις τρομοκρατικές επιθέσεις, υπάρχει σίγουρα καύσιμο για την εξάπλωσή τους.”
Μια μελέτη στη Γερμανία αυτών που δολοφονούν όσους περισσότερους ανθρώπους μπορούν, χωρίς προφανή κίνητρο – διαπίστωσε ότι τα γεγονότα αυτά δεν συμβαίνουν τυχαία στην πάροδο του χρόνου. Οι περισσότερες τέτοιες επιθέσεις, μεταξύ των ετών 1993 και 2000, ακολούθησαν μια παρόμοια επίθεση μέσα σε εβδομάδες. Μια μελέτη του 2015 για τις μαζικές δολοφονίες σε σχολεία στις Ηνωμένες Πολιτείες κατέληγαν σε παρόμοιο συμπέρασμα: Οι επιθέσεις έτειναν να ακολουθούν παρόμοιες επιθέσεις μέσα σε περίπου δύο εβδομάδες.
Πολλοί δολοφόνοι μαθητών έχουν μελετήσει τη σφαγή του 1999 στο Columbine High School στο Κολοράντο, όπως και ο νεαρός άνδρας που έσφαξε παιδιά και δασκάλους σε ένα δημοτικό σχολείο στο Sandy Hook, Conn. Μια επίθεση που, με τη σειρά της, πυροδότησε τις πράξεις ενός άλλου που επιτέθηκε σε σχολείο, σε ένα κοινοτικό κολλέγιο στο Όρεγκον.
Στις εβδομάδες που ακολούθησαν μια μαζική δολοφονία στον Καναδά φέτος, “λαμβάναμε 3 με 4 απειλές την ημέρα οτι θα επαναλάβουν το έγκλημα για περισσότερες από δύο εβδομάδες μετά,” είπε ο Δρ Cameron.
“Αν κάποιος είναι ένα αυτοκτονικό άτομο που ποτέ δεν σκέφτηκε σοβαρά τη δολοφονία κάποιου άλλου, αυτές οι μαζικές επιθέσεις, είτε πρόκειται για τρομοκρατία, είτε για μαζικές δολοφονίες σε σχολεία, ή κάτι σαν την Νίκαια, του δίνουν ιδέες για την επιλογή του τόπου, την επιλογή του ανθρώπινου στόχου – και πώς να «φύγει» με ένα μεγάλο μπαμ.”
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, εκτός από το να δίνουν ιδέες για το πώς, μπορεί επίσης να παράσχουν πολιτική κάλυψη σε θυμωμένα, διανοητικά ασταθή άτομα που έλκονται από τη βία: μια ιδεολογική αιτία – δηλαδή- για να δικαιολογήσουν τις πράξεις εκδίκησης ή θυμού, υποτηρίζουν ορισμένοι εμπειρογνώμονες.
Ο Brian Jenkins, ειδικός της τρομοκρατίας στο RAND Corporation, αναφέρθηκε στο Ισλαμικό Κράτος, γνωστό ως ISIS, και τους δράστες των πρόσφατων επιθέσεων στο Ορλάντο, τη Νίκαια και τη Γερμανία: «Η ιδεολογία του ISIS μπορεί να έχει απήχηση στο θυμό τους και να τους υπόσχεται χειροκρότημα και αναγνώριση. Η ιδεολογία γίνεται όχημα της ατομικής δυσαρέσκειες. ”
nytimes.com
