Το σπαστό ωράριο είναι η νέα μόδα της εργασιακής ζούγκλας που έχει κατακλυστεί από ευέλικτους, κακοπληρωμένους ή και απλήρωτους εργαζομένους. Αλυσίδες γνωστών πολυκαταστημάτων, μακριά από το κέντρο της Αθήνας (π.χ. αεροδρόμιο, εθνική οδό), απαιτούν από τους υπαλλήλους να δουλεύουν 4 ώρες το πρωί και 4 το απόγευμα.
Οπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, για 400 ευρώ μισθό είναι υποχρεωμένοι να μένουν στη δουλειά από το πρωί έως το βράδυ, καθώς είναι δαπανηρό και εξοντωτικό να πηγαινοέρχονται καλύπτοντας τόσο μεγάλη απόσταση. Ενδεικτική των συνθηκών γαλέρας που επικρατούν κυρίως στον κλάδο του τουρισμού και επισιτισμού είναι η καταγγελία μάγειρα που δούλεψε την τουριστική περίοδο σε γνωστό ξενοδοχείο της Ζακύνθου.
«Δηλαδή πώς γίνεται», αναρωτιέται, «ξενοδοχείο 5 αστέρων που χρεώνει το δωμάτιο 600 ευρώ το βράδυ να αρνείται να καταβάλει τα επιδόματα και τις ημέρες άδειας που δικαιούνται οι υπάλληλοι; Δεν μπορώ να καταλάβω πώς απέξω είναι super lux, όλο βιτρίνα και από μέσα βρίσκονται άτομα που ουσιαστικά δουλεύουν τζάμπα. Επίσης, θέλω να αναφέρω για τις ατελείωτες ώρες υπερωρίας. Eνώ είχαμε συμφωνήσει για 8-9 ώρες το πολύ, 7ήμερο εννοείται, κατέληξα να εργάζομαι από 13 έως και 15 ώρες ημερησίως και μάλιστα με σπαστό ωράριο – που ούτε και γι’ αυτό είχαμε μιλήσει. Ούτε κουβέντα βεβαίως για την πληρωμή των υπερωριών. Οι κύριοι που έχουν το ξενοδοχείο έχουν άλλα τρία στη Ζάκυνθο και σκοπεύουν μέχρι την επόμενη σεζόν να ολοκληρώσουν την κατασκευή ενός ακόμη. Και όλα αυτά εις βάρος των απλήρωτων και κακοπληρωμένων εργαζομένων».
Η τακτική που ακολουθούν το τελευταίο διάστημα οι εργοδότες είναι η εξής: δηλώνουν τους υπαλλήλους στο σύστημα «Εργάνη» για μερική απασχόληση με μισό ασφάλιστρο προκειμένου να αποφύγουν το τσουχτερό πρόστιμο στην περίπτωση που οι έλεγχοι εντοπίσουν αδήλωτους εργαζομένους. Μπορεί να τους δηλώσουν ακόμα και για εκ περιτροπής απασχόληση μία ώρα την εβδομάδα, ενώ στην πραγματικότητα εργάζονται πλήρες 8ωρο. Αν μυριστούν έλεγχο, υποβάλλουν τροποποιητική ωραρίου στην «Εργάνη» ακόμα και εκ των υστέρων πληρώνοντας μικρό πρόστιμο.
«Μη ρωτάτε πού γίνεται αυτό, ρωτήστε πού δεν γίνεται αυτό», σχολιάζουν συνδικαλιστές της ΓΣΕΕ, οι οποίοι αναφέρουν ότι οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης με τους φτωχούς εργαζομένους των 400 ευρώ είναι πλέον ο κανόνας, ιδίως στον επισιτισμό και το εμπόριο.
Την αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης την τελευταία διετία επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» για τον Σεπτέμβριο. Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης τη διετία 2015-2016 έσπασαν το φράγμα του 50% και ξεπέρασαν την πλήρη απασχόληση.
Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουάριος – Σεπτέμβριος 2015 οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης αντιστοιχούσαν στο 51,50% έναντι 48,50% της πλήρους απασχόλησης. Την αντίστοιχη περίοδο του 2016 τα ποσοστά των ευέλικτων μορφών απασχόλησης διευρύνθηκαν ακόμη περισσότερο, φτάνοντας στο 53,38%. Αντίστοιχα τα ποσοστά της πλήρους απασχόλησης υποχώρησαν περαιτέρω στο 46,62%.
Οι νέες προσλήψεις για τις οποίες πανηγυρίζει το υπουργείο Εργασίας αφορούν θέσεις έωλες, προσωρινές και ημιασφαλισμένες – φαινόμενο που προκαλεί ανησυχία για το μέλλον της μισθωτής εργασίας.
Τα στοιχεία που το ίδιο το υπουργείο θα παρουσιάσει στους δανειστές κατά τις διαπραγματεύσεις για τις αλλαγές στα Εργασιακά, προκειμένου να τους πείσει ότι δεν γίνεται να πληγεί περαιτέρω η ήδη απορρυθμισμένη αγορά εργασίας, αποτυπώνουν δραματική συρρίκνωση του εισοδήματος των εργαζομένων οι οποίοι αμείβονται με μισθούς μικρότερους και από το επίδομα ανεργίας των 360 ευρώ του ΟΑΕΔ.
Συγκεκριμένα:
■ 126.956 εργαζόμενοι αμείβονται με μεικτό μηνιαίο μισθό έως 100 ευρώ.
■ Συνολικά, 343.760 εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίους μισθούς από 100 έως και 400 ευρώ μεικτά.
Πρόκειται για εργαζομένους με συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασία δύο-τριών ημερών την εβδομάδα ή ακόμη και μερικών ωρών την εβδομάδα.
■ Ο μέσος μισθός για μερική απασχόληση κυμαίνεται από 400 έως και 420 ευρώ μεικτά τον μήνα.
■ Ο αριθμός των νεόπτωχων εργαζομένων που αμείβεται με μισθούς έως και 510 ευρώ μεικτά ανέρχεται συνολικά σε 432.033 άτομα.
Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι από το 2013 και μετά έχουμε κάθε χρόνο σταθερή αύξηση των μετατροπών συμβάσεων εργασίας από πλήρους απασχόλησης σε μερικής, είτε με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων είτε με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Τεράστιες απώλειες για τα Ταμεία
Η ραγδαία αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης εκτός των πενιχρών μισθών είναι υπεύθυνη και για την απώλεια εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων, με δεδομένο ότι οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για έναν μερικώς απασχολούμενο είναι έως και κατά 70% χαμηλότερες σε σχέση με τις εισφορές που καταβάλλονται για έναν πλήρως απασχολούμενο.
Ο καθηγητής Αλέξης Μητρόπουλος, πρόεδρος της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ – Κοινωνική Συνεννόηση), εκτιμά ότι τα Ταμεία θα χάσουν μόνο το 2016 1 δισ. ευρώ από τις μειωμένες εισφορές λόγω των νέων ευέλικτων μορφών απασχόλησης, ενώ, αν μετρηθεί και το κόστος της ανεργίας, η απώλεια φτάνει τα 5 δισ. ευρώ ετησίως.
Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που εκπόνησαν ο ομότιμος καθηγητής του Πάντειου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης και ο υποψήφιος διδάκτορας του Παντείου Βασίλης Μπέτσης, η γενικευμένη ευελιξία των μορφών απασχόλησης στη χώρα μας αποτελεί ωρολογιακή βόμβα για τη βιωσιμότητα της κοινωνικής ασφάλισης. Μια βόμβα η οποία απειλεί να εκτινάξει το έλλειμμα των Ταμείων σε 65,6 δισ. ευρώ στο τέλος της περιόδου 2016-2055. Από το συνολικό ποσό τα 48 δισ. ευρώ θα αφορούν στη σύνταξη και τα 17,6 δισ. στην επικουρική σύνταξη.
Οπως προκύπτει από την επεξεργασία των στοιχείων, εάν ληφθεί υπόψη η απώλεια εσόδων που προκαλείται από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, εκτιμάται ότι θα υπάρξει επιπλέον μείωση των συντάξεων κατά 33% την περίοδο 2016-2055. Σύμφωνα με τον κ. Ρομπόλη, η μερική απασχόληση αδειάζει τα Ταμεία, υπονομεύει τις μελλοντικές συντάξεις και δεν αποτελεί, όπως ισχυρίζονται το ΔΝΤ, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κινητήρια δύναμη για την ανάκαμψη της οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Ρεπορτάζ: Μαίρη Λαμπαδίτη, newmoney.gr
