ΓΡΑΦΕΙ Ο Διονύσης Βασ. Φερφέλης*
Ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία σακχαρώδους διαβήτη και χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση διαταραχής ανοχής στη γλυκόζη για πρώτη φορά κατά την κύηση. Στην περίπτωση που προϋπάρχει διαβήτης, είτε τύπου 1, είτε τύπου 2, τότε δεν πρόκειται για διαβήτη κύησης, αλλά κύηση σε έδαφος προϋπάρχοντος διαβήτη.
Ο διαβήτης της εγκυμοσύνης είναι μια διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου που πρωτοεμφανίζεται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και η συχνότητά του είναι 2%–18%. Ο πλακούντας παράγει ορμόνες που μειώνουν τη δράση της ινσουλίνης.
Σε γυναίκες με διαβήτη κύησης, η ινσουλίνη που παράγεται από το πάγκρεας δεν μπορεί να ρυθμίσει σωστά τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου με αποτέλεσμα το αυξημένο σάκχαρο μέσω του πλακούντα να περνάει στο έμβρυο και να καθίσταται αυτό υπεργλυκαιμικό. Η διάγνωση του διαβήτη της κύησης γίνεται με έλεγχο της τιμής σακχάρου νηστείας και με τη διενέργεια καμπύλης σακχάρου (δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη) μεταξύ 24ης – 28ης εβδομάδας κύησης. Οι φυσιολογικές τιμές της καμπύλης σακχάρου είναι οι εξής:
Σάκχαρο νηστείας < 92 mgr/dl
Σάκχαρο σε 60 λεπτά < 180 mgr/dl
Σάκχαρο σε 120 λεπτά < 153 mgr/dl
Οι έγκυες που θεωρούνται υψηλού κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδους διαβητη είναι εκείνες οι οποίες:
-Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη
-Έγκυες μεγαλύτερες των 25 ετών
-Παχυσαρκία πριν την εγκυμοσύνη (δείκτης μάζας σώματος μεγαλύτερος από 30 kgr/m2)
-Γέννηση προηγούμενου παιδιού με μακροσωμία (βάρος γέννησης άνω των 4 κιλών)
-Ιστορικό τουλάχιστον 2 αποβολών, χωρίς εμφανή αιτία
-Σακχαρώδης διαβήτης στην προηγούμενη εγκυμοσύνη
– Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης μπορεί να επιφέρει επιπλοκές τόσο στο μωρό όσο και στη μητέρα. Όσον αφορά στη μητέρα, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρτασης και προεκλαμψίας και επιβάλλεται η καισαρική τομή. Η μητέρα διατρέχει επίσης τον κίνδυνο να εμφανίσει διαβήτη τύπου 2 ή διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη στο μέλλον.
Όσον αφορά στο έμβρυο, αυξάνεται ο κίνδυνος της μακροσωμίας (δηλαδή βάρος γέννησης>4kg ή βάρος >90η θέση για την εβδομάδα κύησης). Η αύξηση του μεγέθους του εμβρύου μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες κατά τον τοκετό και πιθανώς να οδηγήσει σε τραυματισμό του. Η μακροσωμία ευθύνεται επίσης σε μεγάλο βαθμό για τη μελλοντική παχυσαρκία στην παιδική και εφηβική ηλικία. Παράλληλα, το έμβρυο διατρέχει τον κίνδυνο για υπογλυκαιμία κατά τον τοκετό, υπομαγνησιαιμία και υπασβεστιαιμία.
Έχει παρατηρηθεί αυξημένη πιθανότητα για νεογνικό ίκτερο και πρόωρο τοκετό. Συσχέτιση επίσης με τον διαβήτη της κύησης εμφανίζεται να έχει και το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας στα νεογνά, λόγω του ότι καθυστερεί η πνευμονική ωρίμανση.
Η έγκυος με διαβήτη κύησης χρήζει τακτικής παρακολούθησης από Διαβητολόγο και Γυναικολόγο.
Η διατροφή και η άσκηση αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη της κύησης. Το διαιτολόγιο πρέπει να αποτελείται από μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, φυτικές ίνες, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, ψάρια και κρέατα άνευ λίπους. Η έγκυος δεν θα πρέπει να οδηγηθεί στην υπερβολική στέρηση των υδατανθράκων γιατί αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα τη στέρηση από το έμβρυο θρεπτικών ουσιών και την εμφάνιση υπογλυκαιμίας με δυσάρεστα επακόλουθα τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό.
Επομένως, στόχος της διατροφής είναι να διατηρείται το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα χωρίς η έγκυος ή το μωρό να στερούνται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Η ελαφρά άσκηση (περπάτημα) τριάντα λεπτά κάθε μέρα, ενδείκνυται στην εγκυμοσύνη, εφ’ όσον δεν υπάρχει μαιευτική αντένδειξη.
Αν, παρ’ όλα αυτά, δεν καταστεί δυνατή η επίτευξη επιπέδων σακχάρου αίματος εντός φυσιολογικών ορίων, είναι αναγκαία η έναρξη ινσουλινοθεραπείας.
Η έγκυος γυναίκα θα πρέπει να μετράει το σάκχαρό της με τον μετρητή γλυκόζης σε τακτικά χρονικά διαστήματα (περίπου 6-7 φορές τη μέρα). Αυτό μας βοηθάει να εκτιμήσουμε αν η θεραπευτική αγωγή είναι η δέουσα ή χρειάζεται περαιτέρω αντιμετώπιση.
Όταν οι τιμές του σακχάρου παρεκτρέπονται των φυσιολογικών ορίων ή υπάρχουν ενδείξεις όχι σωστής ρύθμισης του διαβήτη κύησης στον τακτικό υπερηχογραφικό έλεγχο του εμβρύου, τότε ο Διαβητολόγος θα χορηγήσει στην έγκυο ινσουλίνη, η οποία είναι πολύ ασφαλής για το έμβρυο.
Από τις ινσουλίνες βραδείας δράσης το ανάλογο ινσουλίνης detemir έχει ένδειξη, ενώ εκ των ταχείας δράσης αναλόγων ινσουλίνης η Lispro και Aspart αποτελούν ασφαλή και ευέλικτη θεραπευτική επιλογή στην κύηση.
Πριν ξεκινήσει ινσουλίνη θα πρέπει η έγκυος να συζητήσει με τον ιατρό της περισσότερες λεπτομέρειες για τους τύπους της ινσουλίνης και τον τρόπο δράσης τους, πότε και πώς λαμβάνεται, πώς διατηρείται, και για πιθανές παρενέργειες όπως η υπογλυκαιμία και πώς πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Συμπερασματικά λοιπόν, ο διαβήτης της κύησης ευθύνεται για ένα σύνολο επιπλοκών που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ίδια την κύηση, τη μητέρα και το έμβρυο. Η συστηματική ιατρική παρακολούθηση από Διαβητολόγο, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση, απομακρύνει κάθε κίνδυνο και συντελεί στην επιτυχή και ασφαλή έκβαση της κύησης.
*Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
Λάρισα, Μεγάλου Αλεξάνδρου 4 (3ος Όροφος), 2410-533633
Αμπελώνας, Αγίου Κωνσταντίνου 42, 24920-33222
Κιν: 6944786011
