Πως και γιατί οδηγήθηκαν οι χώρες του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού σε κατάρρευση; Ποιες είναι οι συνέπειες για το παρόν και το μέλλον της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος; Ποιός ήταν ο ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;
Τόσο στην κατάρρευση των χωρών όσο και την υποχώρηση-κατάρρευση του κομμουνιστικού κινήματος σε όλον τον κόσμο.
Με τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα καταπιάστηκε η συζήτηση που έγινε χθες στη Λάρισα με ομιλητές-εισηγητές τον Θανάση Σκαμνάκη, δημοσιογράφο και τον Αλέκο Αναγνωστάκη, εκπαιδευτικό, στο πλαίσιο των συζητήσεων γύρω από το “Κείμενο συμβολής για το παρόν και το μέλλον της Αριστεράς”, το οποίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες.
Όπως είπαν, σχεδόν 30 χρόνια μετά την υποστολή της κόκκινης σημαίας από τα τείχη του Κρεμλίνου, οι κομμουνιστές οφείλουν να δουν το παρελθόν και να αξιολογήσουν τα δεδομένα του παρόντος.
Το να μιλάς για το πως το κομμουνιστικό απελευθερωτικό όνειρο των εργαζομένων όλου του κόσμου έγινε ανυπόληπτο, έχει μεγάλη σημασία, για εκείνους που θέλουν να επανασυστήσουν την επαναστατική προσδοκία σε αυτούς τους καιρούς, όπου ο καπιταλισμός βρίσκεται σε ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο, ανυπόληπτος κι αυτός όσο ποτέ άλλοτε.
Οι ομιλητές επεσήμαναν την τιτάνια προσπάθεια να διαμορφωθούν σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής στη Σοβιετική Ένωση μετά την επανάσταση, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, εμφυλίου πολέμου, ιμπεριαλιστικής επέμβασης και απομόνωσης, όπου η ταξική πάλη που συνεχιζόταν με άλλες μορφές στο νέο κράτος.
Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, διαμορφώθηκε μια κοινωνία με διαταραγμένα καπιταλιστικά χαρακτηριστικά “έξω από τον καπιταλισμό”, την οποία η διατήρηση αστικών σχέσεων την καθήλωσε και “έξω από το σοσιαλισμό”. Γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία μιας ιδιόμορφης εκμεταλλευτικής τάξης μέσω του κόμματος και του κράτους. Η κατάρρευση του 1989 και τα όσα ακολούθησαν με τους ολιγάρχες ήταν συνέπεια του ότι αυτή η εκμεταλλευτική τάξη δεν χώραγε στο πλαίσιο του κρατικού σχηματισμού, ήθελε να βγει στην ανοιχτό καπιταλισμό.
Στη βάση αυτή έγινε και η συζήτηση για το δεύτερο σκέλος, εκείνο του επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος. Πως έγινε και τα κομμουνιστικά κόμματα μετατράπηκαν σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς; Και πως μπορεί να ανασυγκροτηθεί το κομμουνιστικό κίνημα στην εποχή μας;
“Στην ουσία η επιδίωξή μας, είπαν, είναι να θέσουμε, με όση μεγαλύτερη οξύτητα και σαφήνεια γίνεται, το θέμα ότι βρισκόμαστε σε μια νέα ιστορική εποχή, και υπό αυτό το πρίσμα να δούμε την εμπειρία του παρελθόντος αλλά και την οικοδόμηση των προϋποθέσεων του μέλλοντος. Δεν μηδενίζουμε το κοντέρ σαν να μη διανύθηκαν αυτά τα χιλιόμετρα, το αντίθετο, μετράμε τα χιλιόμετρα και τις λάθος πορείες χωρίς νοσταλγία, κριτικά, γιατί τώρα ανοίγει το νέο ιστορικό περιβάλλον”..
