Από την Κωνσταντινιά Πατσή ⃰
Μετά την απελευθέρωση (1881) σύμφωνα με μαρτυρία Δημοσθένη Ανδρεάδη «στον Τύρναβο λειτουργούσαν 3 — 4 χάνια κι’ άλλα τόσα μικρομαγέρικα. Επίσης, τα κουρεία και τα καφενεία του δεν ήταν να τα λιμπίζεται κανείς. Τα τουρκικά όμως, ήταν χειρότερα.
Σ’ αυτά το κουρείο είχε για παράρτημα το καφενείο και τα δυο ένα μονάχα κάθισμα— την πολυθρόνα, που καθόταν όποιος ξυριζόταν! Οι πελάτες του καφενείου κάθονταν όλοι σταυροπόδι σε κάτι ψηλά ξύλινα πατάρια, που ήταν δεξιά κι’ αριστερά απ’ την είσοδο, σκεπασμένα με ψάθες βούρλινες.
Στα Καφενοκουρεία αυτά οι πελάτες πλήρωναν κάθε μήνα και ο καφετζής σημείωνε τα βερεσέδια του με γραμμές κιμωλίας πίσω απ’ την πόρτα ή στα ράφια τού μαγαζιού του ! Τα καφενεία και τα κουρεία των Χριστιανών συμπατριωτών μου του καιρού εκείνου ήταν ανθρωπινότερα από τα τουρκικά. Ωστόσο θυμάμαι, πώς το πάτωμα του πιο αριστοκρατικού απ’ τα δυο καφενεία ήταν σκεπασμένο με μαυρόπλακες και το μπιλιάρδο του άλλου απ’ τα πιο πρωτόγονα.
Πλαγιαστό και γεμάτο από μεγάλα όρθια καρφιά! Κέντρα για τις κοσμικές διασκεδάσεις χρησίμευαν τότε οι αυλές των εκκλησιών, οι ισκιωμένες όχθες του Ματιού και της Βρύσης και η πίσω απ’ τον Προφήτη Ηλία ισοπεδωμένη και κατάγυμνη τότε πλαγιά του Λουσφακιού. Και οι διασκεδάσεις, που γίνονταν στα μέρη αυτά, ήταν πραγματικά πολιτισμένων ανθρώπων. Γιατί κι’ ανάμικτα από άντρες και γυναίκες γίνονταν και σε τραγούδια και χορούς περιορίζονταν.
Αργότερα άρχισαν να καθιερώνονται στην πόλη μας οι σουαρέδες, όπου όμως ό καθένας προσκαλεσμένος έπρεπε να φέρνει μαζί και την καρέκλα του. Τότε γενικεύθηκαν και όλοι οι τοτινοί ευρωπαϊκοί χοροί και οι πολύφωνες καντάδες, συνοδευμένες από βιολιά, μαντολίνα και κιθάρες».
Μισόν αιώνα περίπου αργότερα οι διασκεδάσεις γίνονται σε καφενεία που βρίσκονται στην κεντρική πλατεία. Ακολουθεί μια όμορφη περιγραφή μιας χοροεσπερίδας της Β’ Μοίρας αυτοκινήτων υπέρ του σπιτιού του στρατιώτη, που πραγματοποιήθηκε με μεγάλη μεγαλοπρέπεια κι επιβλητικότητα στο καφενείο Πανελλήνιο ,το 1933 , στον Τύρναβο.
Ο ανταποκριτής της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ σε άρθρο του αναφέρει ότι «ο διάκοσμος της αίθουσας του Πανελληνίου, όπου δόθηκε η χοροεσπερίδα υπήρξε κατά γενική ομολογία άφθαστος από καλλιτεχνικής απόψεως χάριν στις φιλότιμες προσπάθειες του αρχιτεχνίτη της Μοίρας, ανθ/στου Παυλόπουλου Αντωνίου και του προσωπικού αυτού.
Πολύχρωμοι πολυέλαιοι, χάρτινες γιρλάντες, λαμπιόνια διαφόρων χρωματισμών, προβολείς και παντός είδους διακοσμήματα καλλιτεχνικότατα συνδυασμένα παρουσίαζαν μια φαντασμαγορία εν μέσω του άπλετου φωτισμού της αίθουσας. Παντού σημαίες , σήματα του Σήματος αυτοκινήτων στολισμένα με πεύκα και ειδικά φωτιζόμενα παρουσίαζαν ένα αρμονικό καλλιτεχνικό σύνολο που προκάλεσε τον θαυμασμό των παρευρισκομένων. Τμήμα της Μουσικής Φρουράς Λαρίσσης αποτελούμενο από 16 όργανα διατέθηκε μαζί με τον αρχιμουσικό ειδικά για την χοροεσπερίδα, το οποίο εξετέλεσε με θαυμαστή τέχνη όλα τα μουσικά κομμάτια.
Μέχρι την 10ην εσπερινή ώρα η αίθουσα του Πανελληνίου είχε γεμίσει ασφυκτικά και κατά τις 10:30 μ.μ έφτασε στον Τύρναβο και ο στρατηγός Διοικητής του Β Σώματος Στρατού, κ. Πετρίτης Δημ. μαζί με το επιτελείο του. Ο Επιτελάρχης του Σώματος Στρατού Συνταγματάρχης, κ. Μπασακίδης έδωσε το σύνθημα της έναρξης του χορού σέρνοντας έναν καλαματιανό.
Μετά από λίγο η Μουσική έπαιξε το πρώτο Φόξ και τα διάφορα ζευγάρια στροβιλίζονταν στην πίστα με κέφι και χαρούμενη διάθεση. Ο ζερμπαντινοπόλεμος είχε ανάψει για τα καλά και μετέδιδε το κέφι προς όλες τις κατευθύνσεις. Το φόξ και το ταγκό είχαν την τιμητική τους και διακρίθηκαν για τις χορευτικές φιγούρες τους οι κυρίες Μπάκου, Θεοδωρίδου, Τάρη, Χατζηαναγνώστου, Δελαγραμάτικα, Φιλανδριανού, Εμμανουήλ, Χατζηφόρου, Ορφανίδου, Κωστοπούλου, Δερέκα και οι δεσποινίδες Φελουζάκη, Σκούρα, Τσολάκη, Χίμου, Έλλη Μπαφάλη, Χατζηφόρου, Χατζηπούλιου, Μητσιού, Λάμπρου, Παπαγιάννη κ.α.
Μεταξύ των παρευρεθέντων στην χοροεσπερίδα ήταν ο Στρατηγός Διοικητής του Β Σώματος Στρατού κ. Πετρίτης Δημ. ο Συνταγματάρχης και η κ. Μπάκου, ο Συνταγματάρχης κ. Μπασακίδης , ο Συνταγματάρχης και η δεσποινίς Καράσου, ο Σ. Καράσος δικηγόρος, ο ιατρός Καράσος, ο ιατρός και η κυρία Τάρη, ο Πρόεδρος της Κοινότητας με την κυρία και την δεσποινίδα Λάμπρου, ο Ταγματάρχης και η κυρία Χατζηαναγνώστου, ο Ταγματάρχης και η κυρία Θεοδωρίδου, ο ταμίας και η κυρία Κωστοπούλου, ο Ταγματάρχης και η κυρία Χατζηφόρου, ο Συνταγματάρχης-Διοικητής της Μοίρας Παναγόπουλος, ο ιατρός και η κυρία Φιλανδριανού, ο ιατρός με την κυρία και την δεσποινίδα Τσολάκη, ο Διευθυντής Τραπέζης Αθηνών και η κυρία Δελαγραμμάτικα, ο κύριος και η κυρία Εμμανουήλ, ο δικηγόρος και η δεσποινίς Παπαγιάννη, ο ε.α αντισυνταγματάρχης και η δεσποινίς Χατζηφόρου, ο ε.α ταγματάρχης με την κυρία και την δεσποινίδα Έλλη Μπαφάλη, ο κύριος και η κυρία Μπίτη, ο κύριος και η κυρία Κόντου, ο λοχαγός και η κυρία Γαλατοπούλου, ο υπολοχαγός και η κυρία Ορφανίδου, ο υπολοχαγός και η κυρία Κωστοπούλου, ο ανθυπολοχαγός και η κυρία Δερέκα, ο δικηγόρος και η δεσποινίς Χίμου, ο κύριος Τσολάκης δικηγόρος, ο κύριος Φόλας γεωπόνος, κύριος Πυλτρινός ανθυπολοχαγός, κύριος Ιατρόπουλος δικηγόρος, οι αδελφοί Τούσια, οι κύριοι Τσιμπλούλης, Αλεξάνδρου, Νασίκας, Φιλανδριανός συμβολαιογράφος και άλλοι των οποίων τα ονόματα μας διαφεύγουν.
Κατά τη διάρκεια του χορού έλαβε χώρα λαχειοφόρος αγορά κατά την οποία διανεμήθηκαν δώρα αξίας περίπου δυο χιλιάδων δραχμών τα οποία προσέφεραν για το σπίτι του στρατιώτη οι επαγγελματίες του Τυρνάβου. Ο πιο τυχερός όμως όλων υπήρξε ο κ. Νικ. Κ. Μπαφάλης ο οποίος μεταξύ των κληρωθέντων πολυτίμων ειδών, είχε και την εύνοια της τύχης να κερδίσει ένα χοιρίδιο εξαιρετικής ράτσας , το οποίο δώρισε η Β Μοίρα αυτοκινήτων. Γενικά δε η επιτυχία του χορού υπήρξε πρωτοφανής σε επιβλητικότητα και τάξη, γι αυτό και ο Στρατηγός εξέφρασε την ευαρέσκεια του προς τον Διοικητή της Μοίρας κ. Παναγόπουλο. Χαρακτηριστικό δε της επιτυχίας είναι το γεγονός ότι μέχρι την 5η πρωινή ώρα κανένας από τους παρευρισκόμενους δεν εξεδήλωσε την διάθεση του να φύγει, αλλά αντίθετα ακούγονταν επιγραμματικές δηλώσεις των πιο ενθουσιασμένων ότι από την ώρα εκείνη άρχιζε το γλέντι.
Κι έτσι το κέφι παρατεινόμενο αδιάπτωτα μέχρι τα ξημερώματα συγκεντρώθηκε τελικά στους Τούσια, Τσιμπλούλη, Φόλα, και στην παρέα του Εμμανουήλ, ο οποίος οργάνωσε και πρόχειρες μελοδραματικές χορωδίες . Τέλος όλοι αποκόμισαν τις καλύτερες των εντυπώσεων, γιατί πραγματικά είχε οργανωθεί μια αλησμόνητη βραδιά από κάθε άποψη, χάριν στις προσπάθειες των μελών της επιτροπής, Υπολοχαγού Ορφανίδου, Υπασπιστού της Μοίρας υπολοχαγού Κωστοπούλο Γεωργίου και ανθ/στου αρχιτεχνίτου Παναγοπούλου.
Πηγές
Εφημερίδα, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Παρασκευή 3 Μαρτίου 1933, Έτος Ενδέκατον, Αριθμός Φυλ. 3602
Στη φωτογραφία Η πλατεία του Τυρνάβου με φόντο τον ’Όλυμπο μετά το 1881 (Δημ. Ανδρεάδης)
⃰ Η Κωνσταντινιά Πατσή είναι Διευθύντρια του ΓΕ.Λ Τυρνάβου. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κάτοχος Μεταπτυχιακού διπλώματος Master of Business Administration (MBA) του Staffordshire University
