ΓΡΑΦΕΙ Ο Βαγγέλης Ρεμπάπης, Ιστορικός, Απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Βρισκόμαστε στα χρόνια της κρίσης του μεσοπολέμου και το τοπίο στην Ελλάδα είναι ανάστατο. Οι παγκόσμιες εξελίξεις επηρεάζουν οπωσδήποτε τον ελλαδικό χώρο, φέρνοντας οικονομικό αδιέξοδο και πολιτική αστάθεια. Τα γεγονότα είναι σε συνεχή εξέλιξη, με τις κυβερνήσεις να πέφτουν η μία μετά την άλλη και να επικρατεί
ένα πολιτικό χάος. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, στις 4 Αυγούστου 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς, επιβάλει δικτατορία στην χώρα (αξίζει να σημειώσουμε, πως το κόμμα του δεν ξεπερνούσε το 3% στην λαϊκή προτίμηση, κρινόμενο ως το πλέον ανίκανο να λάβει την εξουσία ).
Όντας πρωθυπουργός διορισμένος από τα ανάκτορα, επικαλέστηκε τον κίνδυνο εσωτερικών ταραχών και την ασταθή διεθνή κατάσταση. Με τη συγκατάθεση του Γεωργίου Β’, διαλύεται η Βουλή χωρίς να προκηρυχθούν εκλογές και γίνεται αναστολή ποικίλων άρθρων του Συντάγματος. Ο ίδιος ο δικτάτορας έγραψε για το καθεστώς του και τον ιδεολογικό προσανατολισμό αυτού : « Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς».
Το εθνικό κράτος του Μεταξά στήριζε την ύπαρξή του σαν την συνέχεια του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού αλλά και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ως ενιαίου συνόλου. Ο Μεταξάς ακολούθησε το πρότυπο της φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι (το οποίο θαύμαζε), προσπαθώντας να δημιουργήσει και να διαδώσει την ιδεολογία του Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού. Ο «Γ’ Ελληνικός Πολιτισμός», έφερε έντονα στοιχεία των ολοκληρωτικών καθεστώτων της εποχής, όπως της Γερμανίας και της Ιταλίας, (που δήλωναν την συνέχεια τους από την Αγία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία) και είχε ως στόχο την φυλετική ενότητα του ελληνικού έθνους καθώς και την διατήρηση των παραδόσεων.
Με τα ισχύοντα μέτρα και τις αλλαγές που προκύπτουν, πρωθυπουργός πλέον διορίζεται από το βασιλιά και χωρίς τη γνώμη της Βουλής. Ήδη από τις 30 Απριλίου του 1936 η Βουλή παραχώρησε με ψήφισμα απόλυτη ελευθερία στον πρωθυπουργό, κάτι που εκμεταλλεύτηκε ο δικτάτορας . Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Μεταξά για τους στόχους του σύμφωνα με τις προηγούμενες αναφορές:
«Η ανύψωσις του εθνικού φρονήματος. Η τόνωσις της αισιοδοξίας, του θάρρους και της αυτοπεποιθήσεως του ελληνικού λαού. Η εμπέδωσις της πίστεως του ελληνικού λαού στον υψηλόν εκπολιτιστικόν προορισμόν του»…» Θέλομεν να κάμωμεν πολιτισμόν Ελληνικόν. Δεν θέλομεν τους ξένους πολιτισμούς. Θέλομεν ιδικόν μας πολιτισμόν, τον οποίον να τον ωθήσωμεν και να τον κάνωμεν ανώτερον από όλους τους πολιτισμούς εις την άκρην αυτήν της Ευρώπης…».
Με την επιβολή του φασιστικού καθεστώτος, ο Μεταξάς διαμόρφωσε και το σύνταγμα της χώρας, όπως ήταν επακόλουθο. Ανέστειλε τα άρθρα που αφορούσαν το δικαίωμα του εκλέγειν-εκλέγεσθε, μεταξύ άλλων ενώ απαγόρευσε την ελευθερία του Τύπου. Επιβλήθηκε λογοκρισία ενώ απαγορεύθηκε η οποιαδήποτε αρνητική στάση για τις πράξεις και τις αποφάσεις της κυβερνήσεως, όπως και η αναφορά σε οποιοδήποτε κόμμα.
Μία άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του κατεστημένου της 4ης Αυγούστου ήταν η στάση του απέναντι στον κομμουνισμό. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος της επιβολής του, ο κίνδυνος του κομμουνισμού. Συνελήφθησαν χιλιάδες αντιφρονούντες και πολιτικοί αντίπαλοι μεταξύ των οποίων ηγετικά στελέχη όπως ο Νίκος Ζαχαριάδης. Οι συγκεκριμένοι βασανίζονταν και εξορίζονταν. Η κυβέρνηση Μεταξά εφάρμοσε ορισμένα φιλολαϊκά μέτρα, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την κοινωνική αναταραχή και διαμαρτυρία, όπως το άνοιγμα καινούργιων θέσεων εργασίας σε νέες βιομηχανίες.
Η οργάνωση της νεολαίας αποτέλεσε κύριο μέλημα για τον Μεταξά. Το Νοέμβριο του 1936 ιδρύεται η Εθνική Οργάνωση Νεολαίας ΕΟΝ, (μια οργάνωση ναζιστικού τύπου, στην οποία τα παιδιά χαιρετούσαν χιτλερικά)! Σύμφωνα με τον νόμο «σκοπός της ΕΟΝ είναι η επωφελής διάθεσις του ελεύθερου από της εργασίας ή των σπουδών χρόνου των νέων, προς προαγωγήν της σωματικής και πνευματικής καταστάσεως αυτών, ανάπτυξιν του Εθνικού φρονήματος και της πίστεως προς την Θρησκείαν, δημιουργίαν πνεύματος συνεργασίας και κοινωνικής αλληλεγγύης…». Γενικότερα, η ιδεολογία της οργανώσεως βασιζόταν στην διατήρηση των παραδόσεων και στη φυλετική ενότητα του Έθνους. Τα μέλη της ΕΟΝ ήταν όλοι οι νέοι και νέες από 8 έως 25 ετών, που ήταν αναγκασμένοι να συμμετέχουν( στα πρώτα χρόνια της τυραννικής διακυβέρνησης ήταν προαιρετική η συμμετοχή, κατόπιν λόγω της μικρής συμμετοχής στην οργάνωση, έγινε υποχρεωτική η ένταξη σ αυτή). Ο όρκος που δίνονταν ήταν ουσιαστικά όρκος πίστης στο Θεό, στη πατρίδα, στον Βασιλιά και στον Κυβερνήτη.
Σχετικά με την εξωτερική πολιτική, ο Μεταξάς έτρεφε φιλικά αισθήματα προς το γερμανικό μοντέλο διοίκησης και εξουσίας, ωστόσο γνώριζε ότι οι Αγγλογάλλοι αποτελούσαν τους κύριους συμμάχους της χώρας, χάρη της βοήθειας που είχαν προσφέρει στο παρελθόν και στην βασιλική οικογένεια φυσικά.
Λίγες ώρες πριν το ξέσπασμα του πολέμου στην χώρα, τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ο Ιταλός πρέσβης επισκέφθηκε τον Μεταξά και του παρέδωσε τελεσίγραφο με το οποίο ζητούσε να επιτραπεί η είσοδος των ιταλικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Ο δικτάτορας αρνείται, λέγοντας το περιβόητο «alors, c ‘ est la guerre», δηλαδή «πάμε σε πόλεμο» μεταφρασμένο στην ελληνικήν. Το ΟΧΙ που επικράτησε είναι μύθος και αποτελεί λαϊκή παράφραση, κερδίζοντας προσωρινά την γενική αποδοχή. Πηγές αναφέρουν ότι αν δεν είχε δοθεί εντολή από την προστάτιδες δυνάμεις, για να αποκρουστούν οι Ιταλοί από το ελληνικό στρατό, ο Μεταξάς θα χαιρόταν ιδιαιτέρως να καλοδεχόταν τους Ιταλούς ως κατακτητές στην χώρα, χάρη στην φιλικά διακείμενη στάση που είχε για τον φασισμό. Η χώρα μπαίνει πλέον στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με ότι αρνητικό συνεπάγονταν μ αυτό, με τη λήξη του οποίου θα τερματιστεί και το καθεστώς του Μεταξά, ενώ έχει ο προηγηθεί ο θάνατος του ιδίου ( επικρατούν πολλές θεωρίες, κάποιες συνομωσίας, για το πώς ξαφνικά χάθηκε).
Μετά το τι ακολούθησε είναι γνωστό, με την επιτυχία στο αλβανικό μέτωπο κατά των φασιστών και την μελλοντική συνθηκολόγηση στους Γερμανούς ναζί, με την υπογραφή του δοσίλογου πρωθυπουργού Τσολάκογλου. Αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία…
Πηγές:
www.ellhnikaxronika.com
www.tvxs.gr
