ΓΡΑΦΕΙ Ο Γιώργος Παπανικολάου
Η ανισότητα στην κοινωνία σήμερα, έχει φτάσει σε παράλογα ύψη και η διαδικασία συσσώρευσης του πλούτου συνεχίζεται επιταχυνόμενη. Το 2017, 8 άνθρωποι κατείχαν όσο πλούτο κατέχει το φτωχότερο μισό του πληθυσμού της γης (3,6 δις άνθρωποι).
Τα πραγματικά εισοδήματα των πιο φτωχών κατοίκων του πλανήτη, έχουν αυξηθεί μόλις κατά 3 δολάρια το χρόνο, τα τελευταία 25 χρόνια.
Αυτή η τερατώδης και αισχρή ανισότητα για να γίνει αποδεκτή, συνοδεύεται από μια εξίσου απίστευτη προπαγάνδα δικαίωσής της. Η έρευνα έδειξε ότι οι αντιλήψεις και οι κρίσεις μας επηρεάζονται σε τεράστιο βαθμό απ το πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετείται η ανάλυση. Η ανισότητα πλαισιώνεται έτσι, ώστε να φαντάζει δίκαιη ή τουλάχιστον αποδεκτή.
Οι φωνές εναντίον αυτού του παραλογισμού, του αίσχους και της κατάπτωσης της ανθρωπότητας και τα αιτήματα που περιέχουν φτάνουν μέχρι τον “φόρο Τόμπιν”, μια “πιο δίκαιη” αναδιανομή του πλούτου ή αποδέχονται με ευγνωμοσύνη τις φιλανθρωπίες των πλουσίων.
Έχει η κοινωνία δικαιώματα πάνω στον παραγόμενο πλούτο και πόσα;
“Η τεχνολογία συνεργάζεται με την επιστήμη και η επιστήμη με την τεχνολογία για να προχωρήσουν, άρα είναι αλληλένδετες. Για μια τεχνολογική ανακάλυψη είναι απαραίτητες οι θεωρητικές γνώσεις από διάφορες επιστήμες. Για την επιστημονική ανακάλυψη, είναι απαραίτητος ο τεχνολογικός εξοπλισμός” [Σχολικό εγχειρίδιο για την Τεχνολογία].
Ο Ισαάκ Νεύτων το έθεσε σωστά και αναλογικά: “Αν μπόρεσα να δω πιο μακριά απ όλους, είναι γιατί στεκόμουν πάνω σε ώμους γιγάντων”.
Πέρα όμως απ αυτές τις ορατές και ανιχνεύσιμες διαδικασίες, υπάρχουν και άλλες πιο θεμελιώδεις, πολύπλοκες, μακρόχρονες και μη ορατές, για τις οποίες μια ιδέα μας δίνει ο Φρίντριχ Ένγκελς:
” Η έννοια αριθμός είναι μια “επινόηση” κάποιου σοφού, μόνο αν τη δούμε ξεκομμένη απ την κοινωνία και την εξέλιξή της. Αλλά για να μπορέσει ο σοφός να μετρήσει χρειάστηκε μια ικανότητα αφαίρεσης απ όλες τις άλλες ιδιότητες των πραγμάτων, και συγκράτησης μόνο του ποσοτικού στοιχείου τους.
Αυτή την ικανότητα την απέκτησε η ανθρωπότητα μέσα σε μια μακριά σειρά χιλιετιών δράσης και αντίδρασης με τη φύση, εμπειρίας. Αν το δούμε έτσι, τότε η έννοια αριθμός προβάλλει σαν αφομοίωση και άντληση της λογικής της φύσης, με την πράξη του ανθρώπου”.
Όταν λοιπόν οι καινοτόμοι διεκδικούν τα εύσημα, τις τιμές και την ανταμοιβή της κοινωνίας, θα πρέπει να σκεφτόμαστε κι ότι θάπρεπε ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΕΥΓΝΩΜΟΝΕΣ ΑΥΤΟΙ προς την κοινωνία, που τους έδωσε τη δυνατότητα, πατώντας πάνω στο μόχθο και τις γνώσεις που συσσώρευσε η ανθρωπότητα, να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους και να επιβεβαιώσουν την προσωπικότητά τους. Αλλιώς ας καινοτομήσουν εκτός κοινωνίας…
Το αφήγημα δηλαδή των ελίτ και όσων “θάπρεπε να τους ευγνωμονεί η ανθρωπότητα” περιορίζεται μέσα στους τοίχους ενός εργοστασίου ή μιας επιχείρησης. Η έννοια όμως της παραγωγής/δημιουργίας αγκαλιάζει κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα και κάθε πόρο της ανθρωπότητας, ακόμα και των πιο ακραίων ορίων της. Όχι βέβαια με την έννοια των “επιστημόνων” “οικονομολόγων”, αλλά με την πλατιά έννοια της συνεισφοράς στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Αντικρίζοντας τα πράγματα με μια τέτοια προοπτική, αντιλαμβανόμαστε ότι η γλώσσα (που είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας, της επικοινωνίας, της εργασίας και των αγώνων κάθε κοινωνίας και ποτέ αποτέλεσμα της έμπνευσης κάποιων καινοτόμων ή ιδιωτών) και οι εγγράμματοι άνθρωποι-φορείς της (το σύνολο δηλ. των μελών της κοινωνίας), αποτελούν το θεμελιώδες εργαλείο (ή εργοστάσιο), που πάνω του πατάει και δημιουργεί ο κάθε εφευρέτης/καινοτόμος την έμπνευσή του, ή ο ιδιώτης την παραγωγή και την περιουσία του. Αυτά δεν αποτελούν το “πλαίσιο” για να ληστεύουν και να καταδυναστεύουν οι ελίτ τους ανθρώπους, αλλά είναι κληρονομιά, περιουσία και δικαιώματα της ανθρωπότητας, που καμιά γενιά δεν μπορεί να παραχωρήσει σε ιδιώτες. Άλλωστε, η οικονομική πρακτική δεν είναι επιστήμη όπως η φυσική ή η χημεία, αλλά είναι διαποτισμένη μέχρι το μεδούλι απ την πολιτική. Αυτό περιγράφει και εξηγεί υπέροχα ο Γιώργος Καραμπελιάς («Η νέα εποχή του παγκόσμιου καπιταλισμού»):
«Για να κατανοήσουμε το σημερινό χρηματιστηριακό φαινόμενο και την είσοδο στην εποχή της «εικονικής οικονομίας», θα πρέπει να εισάγουμε την έννοια του «κοινωνικού εργοστασίου» και μάλιστα σε πλανητική κλίμακα.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν αποσπούν απλώς υπεραξία από τους συγκεκριμένους εργαζόμενους, αλλά από το σύνολο του πλανήτη, μέσω μιας μυθώδους μεταφοράς πόρων που επιτρέπει το χρηματιστήριο και οι αδιάκοπες μετακινήσεις των κεφαλαίων.
Αυτή η απόσπαση υπεραξίας δεν πραγματοποιείται μέσω της άμεσης εργασιακής σχέσης, αλλά μέσω της υπαγωγής του συνόλου του πλανήτη στην ηγεμονία του κεφαλαίου και μάλιστα του δυτικού”.
Αν οι άνθρωποι πάψουν ν αποδέχονται σαν λογική τη σημερινή κατάσταση και συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματά τους, το σύστημα θα έχει καταρρεύσει. Η μεγάλη μάχη λοιπόν πρέπει να δοθεί γι αυτές τις κρυμμένες αντιλήψεις και ιδέες, που κανείς δεν συζητά σήμερα. Οι άνθρωποι πρέπει να συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματά τους.
