ΓΡΑΦΕΙ Ο Τάσος Τσιαπλές, μέλος της Κ.Ε του ΚΚΕ
Ο σοσιαλισμός-κομμουνισμός στην Ελλάδα είναι επίκαιρος και αναγκαίος, από την ίδρυση του ΚΚΕ, αφού τότε είχε συνειδητοποιηθεί από τμήματα της εργατικής τάξης η ανάγκη της πάλης για το σοσιαλισμό-κομμουνισμό, για την ανατροπή του καπιταλισμού.
Αυτή η επικαιρότητα και αναγκαιότητα παραμένει εξίσου και μετά τις ανατροπές του σοσιαλισμού στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, την περίοδο 1989-1991.
Η επικαιρότητα του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, δεν σχετίζεται με την επιθυμία του ΚΚΕ, ούτε επειδή υπάρχουν προβλήματα. Τέτοια είχε η ανθρωπότητα και τον 16ο και το 17ο και το 18ο και το 19ο. Όμως τον 16ο ή τον 17ο αιώνα, δεν έμπαινε θέμα επικαιρότητάς του. Επίκαιρος έγινε στα τέλη του 19ου και στον 20ο αιώνα. Η επικαιρότητά του, βασίζεται στο γεγονός ότι ο καπιταλισμός έχει αναπτυχθεί τόσο πολύ -κι αυτό έγινε στις αρχές του 20ου αιώνα- έχει φτάσει σ’ ένα ανώτατο στάδιο, όπου η επίλυση των προβλημάτων δεν μπορεί να γίνει δίχως να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της εξουσίας και της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, δίχως την ανατροπή του καπιταλισμού.
Ο καπιταλισμός ξεκίνησε προοδευτικά σε σχέση με τη φεουδαρχία. Αυτή η προοδευτικότητα ήταν σύντομη. Όταν νίκησε και κυριάρχησαν οι καπιταλιστικές σχέσεις, άρχισε η συντηρητική στροφή, για να φτάσουμε στην πλήρη αντίδραση, που στις μέρες μας φαίνεται πιο καθαρά. Επομένως είναι μια αντικειμενική ανάγκη. Ο καπιταλισμός έφτασε προ πολλού στο ανώτατό του στάδιο, στον ιμπεριαλισμό. Τότε ωρίμασε και η αναγκαιότητα ανατροπής του.
Τα τελευταία χρόνια αυτή η επικαιρότητα φάνηκε να μειώνεται εξ αιτίας των ανατροπών. Αυτό, αν το δούμε στην ιστορία της ανθρωπότητας -και ο καπιταλισμός είχε ανεπιτυχείς προσπάθειες- δεν είναι παρά μία προσωρινή ανατροπή ενός συστήματος που έκανε πρωτόγνωρα βήματα.
Η γένεση ενός νέου κοινωνικού συστήματος δε γίνεται μια κι έξω. Είναι άλλο πράγμα η αναγκαιότητα περάσματος στο σοσιαλισμό και άλλο πράγμα το αν ο σοσιαλισμός μπορεί να επιβιώσει σε μια ιστορική στιγμή, αν δε συντρέξουν και πολλές άλλες προϋποθέσεις. Επομένως, είναι μια μάχη που χάθηκε, όμως δε χάθηκε ο πόλεμος.
Αν πάμε να συγκρίνουμε με τα ίδια κριτήρια τον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, πώς επικράτησε και αναπτύχθηκε ο καπιταλισμός και πώς ο σοσιαλισμός, θα πέσουμε έξω. Η μεθοδολογία πρέπει να είναι μια και μοναδική, επιστημονική, αλλά με διαφορετικό κριτήριο πρέπει να κρίνουμε το καπιταλιστικό και το σοσιαλιστικό σύστημα.
Ο καπιταλισμός επικράτησε, επαναστατικά μεν, αλλά σχετικά εύκολα με λιγότερα πισωγυρίσματα, γιατί γεννήθηκε μέσα από ένα κοινωνικό σύστημα εξίσου εκμεταλλευτικό, τη φεουδαρχία.
Ο σοσιαλισμός-κομμουνισμός, γεννιέται κι αυτός επαναστατικά, αλλά οι σοσιαλιστικές-κομμουνιστικές σχέσεις στην οικονομία δεν υπάρχουν στο προηγούμενο σύστημα. Γεννιούνται μετά τη νίκη. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα και διαφορά. Γιατί ο σοσιαλισμός κληρονομεί μια οικονομική βάση από τον καπιταλισμό. Αυτή τη βάση πρέπει να την αλλάξει, να δημιουργήσει κάτι εντελώς καινούριο. Άρα οι δυσκολίες και η συνθετότητα των καθηκόντων είναι πολύ πιο μεγάλη. Ο σοσιαλισμός δεν οικοδομήθηκε και ούτε θα οικοδομηθεί, σ’ ένα δρόμο εύκολο. Θα οικοδομείται για μεγάλο διάστημα απέναντι στον καπιταλισμό, σε συνθήκες οξυμένης αντιπαράθεσης και δυσκολιών.
Είναι αναγκαίο σήμερα να αποκατασταθεί στα μάτια των εργαζομένων η αλήθεια για το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε στον 20ο αιώνα. Αλήθεια απαλλαγμένη από την εξιδανίκευση, αντικειμενική, απαλλαγμένη από τη λάσπη που ρίχνεται από τους αντιπάλους του.
Το ΚΚΕ δεν απέφυγε την εξιδανίκευση του σοσιαλιστικού συστήματος. Η υπεράσπιση του σοσιαλισμού ήταν σωστή και βοηθά και σήμερα ως Κόμμα και ως κίνημα πρωτοποριακό, να στεκόμαστε σωστά. Αν είχαμε παρασυρθεί από την επίθεση κατά του σοσιαλισμού, σήμερα θα βρισκόμασταν στο βούρκο του καπιταλισμού. Και σήμερα υπερασπίζεται το σοσιαλισμό και παράλληλα έχει βγάλει συμπεράσματα από τα λάθη και τις παρεκκλίσεις που έγιναν, χωρίς όμως να αρνείται την αναγκαιότητά του. Μια τέτοια στάση το διαχωρίζει από την πολιτική της ανοιχτής ή συγκαλυμμένης υπεράσπισης του καπιταλισμού.
Γιατί όμως οδηγήθηκε το ΚΚΕ στην εξιδανίκευση του σοσιαλισμού; Πρώτον, γιατί η διαφορά ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό ήταν τεράστια και μάλιστα σε μια Ελλάδα όπου το ΚΚΕ σε όλη του τη ζωή ήταν κυνηγημένο και πολλά χρόνια παράνομο, όταν κάθε ριζοσπαστική ιδέα χτυπιόταν, σε μια Ελλάδα της μεγάλης φτώχειας, είναι φυσικό, γνωρίζοντας τον άλλον κόσμο, να βλέπεις το θετικό και να μη βλέπεις σε βάθος το αρνητικό. Αυτή η εξιδανίκευση προερχόταν και από το γεγονός ότι για να πιάσεις δουλειά, για να βγεις από την φυλακή, την εξορία, για να ζήσεις ενώ βρισκόσουν μπρός στο εκτελεστικό απόσπασμα, σου έλεγαν να αποκηρύξεις την ΕΣΣΔ.
Και το ΚΚΕ, πολύ σωστά έκανε, όποιες αδυναμίες κι αν είχε ο σοσιαλισμός, που δε δέχονταν αυτή την αποκήρυξη. Όλη αυτή η κατάσταση οδηγούσε σε μια έξαρση των θετικών και σε μια μειωμένη ανάδειξη των αδυναμιών του σοσιαλισμού, μέσα στη ζούγκλα που ζούσαμε εδώ στην Ελλάδα. Ρόλο έπαιξε και το χαμηλό θεωρητικό επίπεδο του ΚΚΕ για πολλά χρόνια. Σήμερα μας απασχολεί ιδιαίτερα αυτό και κάνουμε προσπάθεια να το ξεπεράσουμε, γιατί όταν ένα Κ.Κ για διάφορους λόγους, δεν έχει υψηλό θεωρητικό επίπεδο, τότε είναι ευάλωτο σε λαθεμένες αντιλήψεις.
Η επικαιρότητα του σοσιαλισμού βασίζεται στο εξής γεγονός. Ο καπιταλισμός έχει «φάει τα ψωμιά του». Σήμερα απαιτείται μια άλλη ανώτερη μορφή οικονομικής και πολιτικής οργάνωσης της κοινωνίας, που θα δώσει λύσεις στα μεγάλα προβλήματα. Αυτή είναι ο σοσιαλισμός-κομμουνισμός.
Ναι μας λένε αρκετοί, αλλά και ο σοσιαλισμός ανατράπηκε. Στους καλοπροαίρετους απαντάμε ότι αυτή η ανατροπή, δεν είχε νομοτελειακό χαρακτήρα, αλλά είναι προσωρινή, γιατί προέκυψε ως αποτέλεσμα θεωρητικών και πρακτικών παρεκκλίσεων των Κ.Κ αυτών των χωρών που οικοδομούσαν τον σοσιαλισμό, από τις βασικές αρχές του. Στους ταξικούς αντιπάλους του σοσιαλισμού, τους ρωτάμε πότε τον θεώρησαν επίκαιρο και αναγκαίο; Μήπως με την Οχτωβριανή επανάσταση ή μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που διαμορφώθηκε το σοσιαλιστικό σύστημα; Ποτέ!
Και αφού ο σοσιαλισμός είναι επίκαιρος και αναγκαίος, γιατί δε γίνεται τώρα; Πάντα η επικαιρότητα και η αναγκαιότητα προηγούνται της πραγματοποίησης. Γιατί η επανάσταση, είτε είναι αστική, είτε σοσιαλιστική, δε γίνεται μόνη της, αλλά με την δράση των λαϊκών μαζών. Οι αντικειμενικοί νόμοι ενός συστήματος ισχύουν ανεξάρτητα από τη θέληση των μαζών. Και όσο το σύστημα λειτουργεί, επιταχύνεται η σήψη του ή η νίκη του νέου συστήματος, με βάση τη δράση των μαζών.
Επομένως, ενώ είναι ώριμος ο σοσιαλισμός, αυτό που υστερεί είναι η ωριμότητα της πραγματοποίησης της σοσιαλιστικής επανάστασης. Και πότε θα γίνει; Δεν μπορεί να προγραμματισθεί. Το ΚΚΕ ως κόμμα της σοσιαλιστικής επανάστασης, έχει καθήκον να συμβάλλει στην ωρίμανση των υποκειμενικών προϋποθέσεων.
Η επανάσταση θα γίνει σε μια χώρα, ίσως σε ένα σύνολο χωρών, διαδοχικά, αλλά όχι παγκόσμια μονομιάς. Για να γίνει η σοσιαλιστική επανάσταση πρέπει να έχουν οξυνθεί στο έπακρο οι αντιθέσεις, ώστε η αστική τάξη να μην μπορεί να κυβερνήσει όπως πριν. Να έχει εξαντλήσει τα περιθώρια άσκησης εξουσίας. Όμως εδώ πρέπει να προσέξουμε. Μπορεί σε μια συγκυρία, κάποια κόμματα να μην μπορούν να σχηματίσουν αστική κυβέρνηση. Αυτό δε σημαίνει ότι η άρχουσα τάξη δεν έχει εναλλακτικές λύσεις, π.χ. συμμαχία με μικροαστικά κόμματα. Η λεγόμενη ακυβερνησία μπορεί να δείχνει και ύπαρξη οξυμένης κατάστασης και βαθύτερης πολιτικής κρίσης, μπορεί όμως να μην είναι έτσι. Η επανάσταση ωριμάζει όταν οι επάνω δεν μπορούν, δεν έχουν πλέον λύση.
Δεύτερον, το κίνημα της εργατικής τάξης, το πολιτικό, εργατικό και λαϊκό κίνημα, πρέπει να έχει φθάσει σ’ ένα σημείο πολύ υψηλής δραστηριότητας και μέσα στο λαό να υπάρχει θέληση για βαθιά αλλαγή και αγνόηση και των θυσιών που απαιτούνται γι’ αυτή. Δεν είναι απλώς να θέλουμε την αλλαγή, αλλά να έχει φτάσει ο λαός σε ένα υψηλό επίπεδο συνείδησης. Πρέπει να υπάρχει συνολικά αυτό που λέγεται επαναστατική κατάσταση. Και η επαναστατική κατάσταση δεν αποφασίζεται από τους κομμουνιστές, είναι μια αντικειμενική διαδικασία. Η επαναστατική κατάσταση, για να οδηγήσει σε επαναστατική πάλη, και να οδηγήσει στη λαϊκή εξέγερση για την επανάσταση, χρειάζεται το Κ.Κ, το εργατικό κίνημα, να είναι σε θέση, να έχει δύναμη και ικανότητα, να βοηθήσει την ανάπτυξη και να πρωτοπορήσει στη διεξαγωγή αυτής της πάλης, σε συμπαράταξη με τα ριζοσπαστικά τμήματα αγροτών και ΕΒΕ.
Αν δεν υπάρχουν αυτά, μπορεί και επαναστατική κατάσταση να υπάρξει και να μη φτάσει σε θετικό αποτέλεσμα. Γι’ αυτό πρέπει να δυναμώσει το ΚΚΕ, που δουλεύει σταθερά, μέσα σε δύσκολες και περίπλοκες συνθήκες, για την ολόπλευρη προετοιμασία της εργατικής τάξης σε συμμαχία με τα πιο ριζοσπαστικά τμήματα των μικρών αγροτών και ΕΒΕ, ώστε να κάνουν πράξη την επικαιρότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού-κομμουνισμού.
