“Θέλουμε τη Θεσσαλία των συναινέσεων και όχι των συγκρούσεων” σημείωσε μεταξύ άλλων ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βασίλης Κόκκαλης, μιλώντας από το βήμα του 1ου Αναπτυξιακού Συνεδρίου Θεσσαλίας στη Λάρισα, το πρωί του Σαββάτου.
Ο κ. Κόκκαλης αναφέρθηκε εκτενώς στα πεπραγμένα αλλά και τον προγραμματισμό του υπουργείου για τον πρωτογενή τομέα, με τον οποίο είναι συνυφασμένη η ανάπτυξη στο Θεσσαλικό κάμπο, ζητώντας απ’ όλες τις πλευρές ομοθυμία και συναινέσεις ώστε να συνεχιστεί με ασφάλεια η έξοδος της χώρας από τη δίνη της οικονομικής κρίσης.
Αναλυτικά η ομιλία του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: “Αρχικά θα ήθελα να εκφράσω θερμές ευχαριστίες στην εφημερίδα «Ελευθερία» για τη σημαντική σημερινή πρωτοβουλία, που μας δίνει την ευκαιρία να εστιάσουμε στην αναπτυξιακή δυναμική και τις τεράστιες δυνατότητες και προοπτικές της Θεσσαλίας στη νέα οικονομική εποχή που ανοίγει μετά την έξοδο από τα Μνημόνια.
Ας δούμε όμως συγκεκριμένα, πως καλούμαστε να καλλιεργήσουμε την εγχώρια ανάπτυξη.
Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των λαών δημιουργούν ένα νέο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον αναζητώντας πιστοποιημένα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, γεωγραφικής ένδειξης, βιολογικά και τοπικής ταυτότητας. Επομένως αναδεικνύεται η ανάγκη χάραξης εθνικής στρατηγικής για την αγροτική ανάπτυξη. Χρειάζεται λοιπόν, η κατανόηση των χαρακτηριστικών της ζήτησης και απαιτείται η χρήση νέων εργαλείων και μεθόδων τόσο στην οργάνωση της παραγωγής, διακίνησης και εμπορίας, όσο και στην προσέγγιση του καταναλωτή. Η γνώση, η κατάρτιση, η καινοτομία και η δικτύωση αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις. Απαιτούνται λοιπόν σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση, την έρευνα, όπως και τις συμβουλευτικές-υποστηρικτικές υπηρεσίες για τη μεταφορά της γνώσης στους παραγωγούς.
Στις προτεραιότητες του Υπουργείου μας είναι η συνεχής επιμόρφωση και ενημέρωση του αγροτικού κόσμου. Στο χώρο της παραγωγής τροφίμων συντελείται ταχεία πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας με εφαρμογές στην παραγωγική διαδικασία. Η σύνδεση της έρευνας με την παραγωγική διαδικασία, η διάδοση των καινοτομιών, η ενίσχυση της τεχνικοοικονομικής στήριξης των παραγωγών και η αξιοποίηση χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ μέτρων καινοτομίας και συνεργασίας είναι κρίσιμες παράμετροι των παραπάνω προσπαθειών.
Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η αξιοποίηση της τεχνολογίας στην αγροτική παραγωγή μεταξύ άλλων είναι:
Η μείωση του κόστους παραγωγής
Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των υδάτινων πόρων
Η αύξηση της απόδοσης της παραγωγής χρησιμοποιώντας λιγότερα
Η βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων
Η ορθολογική και αποτελεσματικότερη χρήση των φυτοφαρμάκων
Συγκεκριμένα για τη Θεσσαλία θα αναφέρω την επαναλειτουργία της Γαλακτοκομικής Σχολής στην Ελασσόνα, όπως και την πρωτοβουλία που έχω αναλάβει για την αξιοποίηση της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής Λάρισας.
Η Αβερώφειος Γεωργική Σχολή Λάρισας ιδρύθηκε το 1901 και αποτελεί την πρώτη γεωργική σχολή, η οποία με την μακρόχρονη πορεία της σφράγισε την επαγγελματική γεωργική εκπαιδευτική ζωή της Λάρισας, της Θεσσαλίας και της χώρας γενικότερα. Η Λάρισα επιλέχθηκε ως τόπος ίδρυσης της σχολής από σεβασμό στην επιθυμία του Γ. Αβέρωφ -εθνικού ευεργέτη και δωρητή του κεφαλαίου και του αγροκτήματος για τη λειτουργία της σχολής- αλλά και λόγω της προνομιακής κομβικής θέσης της πόλης στον εύφορο Θεσσαλικό κάμπο με πρωτεύοντα ρόλο στην οικονομική, εμπορική, και γεωργική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Μετά από μακρά περίοδο ουσιαστικής εγκατάλειψης, αποφασίστηκε η αναβάθμιση και αξιοποίησή της σε συνεργασία με το Δήμο Λαρισαίων και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Τούτο αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο νέο Νόμο που προβλέπει την ουσιαστική αναβάθμιση της γεωργικής σχολής σε πρότυπο εκπαιδευτικό και ερευνητικό ίδρυμα και προϋποθέτει την αξιοποίηση της Αβερωφείου σε δύο επίπεδα:
τη χρηματοδότηση για τη συντήρηση των κτιριακών εγκαταστάσεων και των υποδομών της Σχολής, και
το εκπαιδευτικό κομμάτι που θα αφορά το πρόγραμμα σπουδών.
Με βάση τον Νόμο αυτό δημιουργείται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας το Αβερώφειο Αγροδιατροφικό Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας (ΑΒ.Α.ΤΕ.ΠΑ.Θ.) στη Λάρισα. Στο Πάρκο αυτό σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται, σε συνεργασία με την Αβερώφειο Γεωργική Σχολή, παραγωγικές δραστηριότητες αγροτικής και οικολογικής κατεύθυνσης, που ενσωματώνουν καινοτόμα επιστημονικά και τεχνολογικά δεδομένα, διατηρώντας μια διαρκή λειτουργική διασύνδεση με την επιστημονική κοινότητα, την αγορά, τον καταναλωτή και την κοινωνία, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Στόχος μας είναι στο προσεχές μέλλον η Αβερώφειος να μπορεί να αποτελεί μια κυψέλη στοχευμένης έρευνας, με ανάπτυξη βιοτεχνολογικών εφαρμογών στην πιστοποίηση παραδοσιακών προϊόντων, με πρότυπες δράσεις για την ανάδειξη και εμπλουτισμό των φυσικών πόρων και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος καθώς και παραγωγή υψηλής ποιότητας τροφίμων και πιστοποίηση παραδοσιακών προϊόντων.
Παράλληλα οι σπουδαστές θα μπορούν να ακολουθήσουν προγράμματα κατάρτισης με θέματα όπως:
καλλιέργειες γηγενών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών
δενδροκομικές καλλιέργειες (ελιά, οπωροφόρα, αμπέλι)
σύγχρονες θερμοκηπιακές καλλιέργειες με τη χρήση υδροπονικών συστημάτων και αυτοματισμών κλιματισμού, σκίασης, εξοικονόμησης ενέργειας, ελέγχου μικροκλίματος για βελτιστοποίηση των αποδόσεων κλπ.
καλλιέργειες ενεργειακών φυτών με σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας φιλικών προς το περιβάλλον
δράσεις που θα τους διδάξουν την ίδρυση και οργάνωση μονάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων παραγωγής και/ή ανάδειξης καινοτόμων προϊόντων ΠΟΠ, με ιδιαίτερα και ευεργετικά χαρακτηριστικά για την υγεία του ανθρώπου.
εκτροφή παραγωγικών ζώων με εφαρμογή των πλέον καινοτόμων μεθόδων. Ειδικότερα η εκπαίδευση θα γίνεται στις σταβλικές εγκαταστάσεις του αγροκτήματος, με έμφαση στην ευζωία, στην χρήση τεχνικών για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εκτροφής, στην χρήση προσθέτων υλών με στόχο τη βελτίωση του τελικού παραγόμενου προϊόντος με βιοδραστική δράση για τον άνθρωπο και τα ζώα και στη διατήρηση και αναπαραγωγή εγχώριων φυλών.
Όπως βλέπετε λοιπόν, στηρίζουμε τη μεταμορφωτική επίδραση της γνώσης ώστε να καταστήσουμε τον σημερινό αγρότη έναν αυριανό επιχειρηματία ο οποίος θα παράγει τοπικά και θα εμπορεύεται παγκόσμια. Η επιχειρηματική ιδέα όμως απαιτεί τη συμμετοχή σε οργανώσεις παραγωγών που λαμβάνουν υπόψη τα χαρακτηριστικά και τις αδυναμίες της γεωργίας και της κτηνοτροφίας (μικρό μέγεθος εκμεταλλεύσεων, υψηλό κόστος παραγωγής), αλλά και τα πλεονεκτήματα της ποιότητας των πρώτων υλών και της ταυτότητας του τελικού προϊόντος. Οι παραγωγοί πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι δεν παράγουν απλά ένα προϊόν αλλά ότι διαχειρίζονται παραγωγικά οικολογικά συστήματα. Το νέο μοντέλο αγρότη μετατρέπει τον παραγωγό από εργάτη γης σε σύγχρονο επιχειρηματία οργανωμένο σε ομάδες παραγωγών με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό παραγωγής και εμπορίας ποιοτικών προϊόντων, με περιβαλλοντική συνείδηση, αξιοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει ενσωματώσει στη στρατηγική του την οργάνωση των παραγωγών ώστε να δημιουργηθούν οι απαραίτητες οικονομίες κλίμακας και να καταστούν τα ποιοτικά προϊόντα τους ανταγωνιστικότερα και πιο ελκυστικά τόσο για τους καταναλωτές, τους εξαγωγείς, όσο και για τους επαγγελματίες του ξενοδοχειακού κλάδου και της εστίασης.
Στο πλαίσιο αυτό ενθαρρύνεται η ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω της δικτύωσης, της δημιουργίας δηλαδή συστάδων επιχειρήσεων (clusters) σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο ενισχύοντας τα δίκτυα παραγωγών.
Μια Ομάδα Παραγωγών μπορεί να προμηθευτεί γεωργικά εφόδια (σπόρους, λιπάσματα, φάρμακα, εργαλεία) σε πιο οικονομικές τιμές χάρη στον μεγαλύτερο όγκο παραγγελιών. Η πρακτική αυτή είναι ικανή να εξασφαλίσει μείωση του κόστους παραγωγής γύρω στο 20%. Ταυτόχρονα, στο νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ 2014-2020), προβλέπονται σημαντικά κονδύλια που χρηματοδοτούν τη λειτουργία των Ομάδων. Ο αγρότης λοιπόν, μετατρέπεται σε μέτοχο μιας υγιούς και αυστηρά ελεγχόμενης εταιρείας και θα μπορεί να εμπορεύεται η ίδια τα προϊόντα που παράγει στον τόπο, το χρόνο και την τιμή που κρίνει συμφέρουσα. Ο παραγωγός με αυτό τον τρόπο απογαλακτίζεται από τις επιδοτήσεις, αυξάνει το προσδόκιμο εισόδημά του και αποφεύγει τον εναγκαλισμό του μεσίτη ή του εμπόρου ο οποίος μέχρι και σήμερα προσπαθεί να διακινήσει τα αγροτικά προϊόντα με τη χαμηλότερη δυνατή τιμή.
Με αυτόν τον τρόπο ο παραγωγός δεν περιορίζεται πλέον στο χωράφι του καθώς μέσω της ομάδας, τα προϊόντα του έχουν όλα εκείνα τα στοιχεία της εξωστρέφειας, ώστε να μπορούν αφού τυποποιηθούν και πιστοποιηθούν να κατευθυνθούν σε όλες τις αγορές του κόσμου.
Μιλάμε πάντα για τον κατ’ επάγγελμα αγρότη καθώς ο σχεδιασμός του Υπουργείου προσανατολίζεται στην ενίσχυση του αφοσιωμένου στη γη του παραγωγού και όχι του ευκαιριακού ή εκείνου που θεωρεί την αγροτική δραστηριότητα πάρεργο ή συμπληρωματικό εισόδημα. Επιθυμούμε έναν αγρότη με σαφή εξαγωγικό προσανατολισμό, που δημιουργεί νέες βάσεις για το αγροτικό εισόδημα και διεκδικεί επάξια την αξιοπρέπειά του και την ολοένα και μεγαλύτερη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου.
Κλείνοντας θέλω να κάνω ορισμένες σύντομες αναφορές στα σημεία που θεωρώ ότι χαρακτηρίζουν το κυβερνητικό έργο στον πρωτογενή τομέα και που αλλάζουν το τοπίο στο μέλλον της υπαίθρου. Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή έθεσε ως προτεραιότητά της την παραγωγική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα. Καταστήσαμε τους αγρότες συνδιαμορφωτές της αγροτικής πολιτικής, γίναμε κοινωνοί του οράματός τους για μια σύγχρονη γεωργική παραγωγή, σκύψαμε το κεφάλι στα προβλήματα τους και ακούσαμε τους προβληματισμούς και τις ιδέες τους.
Τώρα σχεδιάζεται η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και για πρώτη φορά οι πόρτες της ηγεσίας είναι ανοιχτές στη φωνή των αγροτών, για πρώτη φορά ο αγρότης λέει την άποψή του για το που θέλει να πάει η Ευρωπαϊκή Γεωργία, για τους στόχους τους οποίους οφείλει να παλέψει η ηγεσία, ώστε να ενσωματωθούν στα τελικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Όλοι οι αγρότες μιλούσαν τα προηγούμενα χρόνια για το υψηλό κόστος παραγωγής. Εμείς χτυπάμε το πρόβλημα στη ρίζα του με τη μεγάλη παρέμβαση στο κόστος ενέργειας. Δημιουργήσαμε εδώ στη Θεσσαλία την πρώτη Ενεργειακή Κοινότητα, δίνοντας έμπρακτα σοβαρές προοπτικές μείωσης του κόστους παραγωγής. Ο Θεσσαλός αγρότης θα παράγει ρεύμα μέσω φωτοβολταικών και ανεμογεννητριών, το οποίο θα συμψηφίζει τη δική του κατανάλωση ενέργειας. Αυτό κατέστει εφικτό με τις απαραίτητες ρυθμίσεις που εισήγαγε η παρούσα πολιτική ηγεσία, δημιουργώντας το υπόβαθρο για να ανασυγκροτηθούν οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων τοπικού χαρακτήρα και πέρα από τη διαχείριση των νερών (υπόγειων και επιφανειακών), να είναι και διαχειριστές της δικής τους ενέργειας. Μακάρι το παράδειγμα αυτής της ενεργειακής κοινότητας να το ακολουθήσουν και άλλες περιοχές ώστε μέσα από αυτό το μέτρο να ανακουφιστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι γεωργοί και κτηνοτρόφοι.
Επενδύσαμε για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια στο πολλαπλασιαστικό υλικό, στη μαγιά ανάπτυξης της γεωργίας. Ενεργοποιήσαμε και ενισχύσαμε τις δομές, ενθαρρύναμε την εγγραφή τοπικών ποικιλιών στον Εθνικό Κατάλογο. Μέσα στο 2019, οι φυτωριούχοι μας για πρώτη φορά θα μπορούν να προμηθευτούν βασικό πολλαπλασιαστικό υλικό σε ελιά, εσπεριδοειδή, ενώ μέσα στην επόμενη πενταετία θα έχουμε τα αποτελέσματα από το πρώτο Πρόγραμμα Νέων Ποικιλιών που τόσο έχει ανάγκη ο αγροτικός κόσμος.
Με αυτές τις σκέψεις θέλω να ευχηθώ καλή επιτυχία σε αυτή τη σπουδαία αναπτυξιακή πρωτοβουλία για τη Θεσσαλία, να συγχαρώ για μια ακόμη φορά στους διοργανωτές και να ευχαριστήσω όλους σας για την παρουσία σας εδώ. Η Θεσσαλία μας χωρά όλους και μας χρειάζεται όλους για τη δημιουργική αναπτυξιακή πορεία που ξεκίνησε.”
