Ανακοίνωση της Αγωνιστικής Συσπείρωσης Μηχανικών Ομίλου ΔΕΗ – ΑΔΜΗΕ
Πριν καλά καλά η κυβέρνηση της ΝΔ αναλάβει την εξουσία ξεκίνησε μια ανηλεή επίθεση κατά της ΔΕΗ. Με πρόσχημα τα άσχημα οικονομικά αποτελέσματα του 2018 η κινδυνολογία και η συκοφάντηση της ΔΕΗ θύμισε σε όλους μας τον Γιώργο Παπανδρέου όταν έριχνε την Ελλάδα στην καταστροφική αγκαλιά του ΔΝΤ.
Η κινδυνολογία έρχεται να δικαιολογήσει μια νέα θεραπεία – σοκ:
Την πώληση των δικτύων, παρόλο που αποτελούν φυσικό μονοπώλιο, καθώς παρέχουν εγγυημένο κέρδος για τον ιδιώτη.
Τη διάλυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας με τη διεύρυνση των εργαζομένων δύο και τριών ταχυτήτων, γιατί αυτό σημαίνει η άρση της «μονιμότητας» για τις νέες προσλήψεις. (Να ενημερώσουμε εδώ τον υπουργό και τα ΜΜΕ ότι στις εταιρίες της ΔΕΗ οι εργαζόμενοι έχουν συλλογικές συμβάσεις αορίστου χρόνου και μονιμότητα δεν υπάρχει για να την καταργήσουμε!)
Το κλείσιμο των μονάδων, τις εθελούσιες, τις μετατάξεις ή αλλιώς τις απολύσεις και εν τέλει την πώληση της ΔΕΗ!
Κι ενώ η νεοδημοκρατική σαπουνόπερα βασιζόταν στα οικονομικά αποτελέσματα του 2018 όλοι ξέχασαν το αυτονόητο: Δεν είναι μόνο το τρίτο Μνημόνιο με τα ΝΟΜΕ και τις πωλήσεις των λιγνιτικών… Δεν είναι μόνο το δεύτερο και το πρώτο Μνημόνιο με τα σχέδια πώλησης της μικρής ΔΕΗ και την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ… Είναι μία ιστορία 20 χρόνων… Και λέγεται «απελευθέρωση» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας!
Με πολλά δισεκατομμύρια επιδοτήσεων και χαριστικών ρυθμίσεων σε ιδιώτες παραγωγούς, με σκανδαλώδη αποκλεισμό της ΔΕΗ από τις νέες επενδύσεις και την παραγωγή ΑΠΕ, με δραματικές αυξήσεις των τιμών ακόμη και την περίοδο της κρίσης για να μπορούν να εισφέρουν οι ακριβές μονάδες παραγωγής με Φυσικό Αέριο στο Ηλεκτρικό Σύστημα, με παράλογη εκχώρηση της παραγωγής της ΔΕΗ σε τιμές κάτω του κόστους για να λάβουν οι πάροχοι μερίδιο της αγοράς, και πολλά ακόμη που χρειάζονται εκατοντάδες σελίδες για να αναλυθούν και να κοστολογηθούν.
H ευθύνη ανήκει σε όλους και ο πικρός λογαριασμός στον …καταναλωτή!
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης εγκαινίασε στις 3 Οκτώβρη 2019 την πρώτη από τις μονάδες φυσικού αερίου που έχουν πάρει σειρά να αδειοδοτηθούν από μεγάλους ιδιωτικούς επιχειρηματικούς ομίλους. Είχε προηγηθεί η αιφνιδιαστική δήλωσή του, από το βήμα του ΟΗΕ, πως οι λιγνιτικές μονάδων θα κλείσουν οριστικά το 2028. Μια δήλωση που πάγωσε τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών, τους υπαλλήλους της ΔΕΗ αλλά και οποιονδήποτε σχετικό με την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον δε, άφησε μετέωρη την μεγαλύτερη επένδυση που λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια: την κατασκευή της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα 5. Αυτήν που η κυβέρνηση της ΝΔ υπέγραψε τον Μάρτιο του 2013(!), χωρίς τότε να θελήσει να πάρει δωρεάν δικαιώματα ρύπων όπως πήραν η Πολωνία και η Τσεχία!
Κάποιος καλόπιστος θα μπορούσε να σκεφτεί πως ο Κ. Μητσοτάκης θέλησε να φανεί ο «καλύτερος μαθητής» δείχνοντας με απτό τρόπο την ευαισθησία της χώρας μας και του ιδίου για την κλιματική αλλαγή.
Βέβαια, όταν παραδίδεις γη και θάλασσα στις εξορύξεις ορυκτών καυσίμων δεν μπορείς να διεκδικείς δάφνες οικολόγου ή υπερασπιστή της πράσινης πολιτικής…
Το φυσικό αέριο θεωρείται το καύσιμο «γέφυρα» για τη μετάβαση στην εποχή της συνολικής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων και της παραγωγής από ΑΠΕ, καθώς χαρακτηρίζεται φιλικότερο προς το περιβάλλον σε σχέση με το λιγνίτη και τον άνθρακα. Και ίσως φθηνότερο, ανάλογα πάντα με τη γεωπολιτική συγκυρία, τώρα που οι ρήτρες CO₂ έφτασαν τα 27€/τόνος.
Φυσικό αέριο και φαινόμενο του θερμοκηπίου
Λέγεται ότι το C0₂ βλάπτει σοβαρά τη θερμοκρασία του πλανήτη. Το ίδιο όμως και το μεθάνιο. Συμπεριλαμβάνεται στα αέρια του θερμοκηπίου και είναι 84 φορές πιο επιζήμιο από το CO₂ βραχυπρόθεσμα καθώς έχει την εξαιρετική ικανότητα να απορροφά την ηλιακή ακτινοβολία και να θερμαίνει την ατμόσφαιρα. Εγκλωβίζει 86 φορές περισσότερη θερμότητα από το CO₂ σε είκοσι χρόνια. Έτσι ακόμη και με την έκλυση ελάχιστης ποσότητας μεθανίου, η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται δραματικά. Το μεθάνιο είναι το βασικό συστατικό του φυσικού αερίου και διαρρέει στην ατμόσφαιρα στη φάση της εξόρυξης του, της μεταφοράς του και πριν την καύση του. Εκατοντάδες μελέτες στις ΗΠΑ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς υποστηρίζουν για πολύ μικρά, υπαρκτά ποσοστά διαρροής της τάξης του 5,4% ότι δεν παράγεται κανένα περιβαλλοντικό όφελος από την αντικατάσταση των ανθρακικών από τις μονάδες φυσικού αερίου για 5 δεκαετίες.
Και οι Ηνωμένες πολιτείες παράγουν φυσικό αέριο. Εμείς γιατί αντικαθιστούμε στο δρόμο προς την απανθρακοποίηση τις λιγνιτικές μονάδες με μία ενδεχομένως πιο επιζήμια περιβαλλοντικά επιλογή; Ειδικά, όταν καταναλώνουν εγχώριο καύσιμο κι είναι περιβαλλοντικά αναβαθμισμένες με εξαιρετικό βαθμό απόδοσης όπως η Πτολεμαΐδα 5. Και μάλιστα 10 χρόνια νωρίτερα από τη Γερμανία που έχει υιοθετήσει την πολιτική της απανθρακοποίησης, διατηρώντας όμως για τη δική της οικονομία το δικαίωμα να καλύπτει το 30% της παραγωγής της από λιθάνθρακα και λιγνίτη…
Προφανώς, οι λόγοι επιλογής του φυσικού αερίου έναντι του λιγνίτη βασίζονται στην ευκολία της πρόσβασης των ιδιωτών παραγωγών σε αυτές τις επενδύσεις: Υποπολλαπλάσιο κόστος επένδυσης και λειτουργίας, γρήγορη απόσβεση, ιδιαίτερα με όλες τις ρυθμίσεις και έμμεσες χρηματοδοτήσεις της ενεργειακής αγοράς που κράτησαν στη ζωή τις μονάδες ΦΑ στην Ελλάδα, ακόμη κι όταν οι τιμές του ήταν στα ύψη και στη Γερμανία έκλεινε η μία μονάδα ΦΑ μετά την άλλη. Ορίστε τι εννοούν μιλώντας για «ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον»!
Πάντως, είτε ΦΑ, είτε λιγνίτης η ζημιά στο περιβάλλον υφίσταται. Με τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη οδηγούνται μετά από 60 χρόνια που απομυζάται ο ορυκτός πλούτος τους στο μαρασμό και την ερήμωση. Καμία προσωρινή επιδότηση της ΕΕ δεν μπορεί να υποκαταστήσει την παραγωγική διαδικασία στα επόμενα εννέα χρόνια, μέχρι το 2028! Μήπως πρέπει να προτάξουμε επομένως τους πολίτες και την ασφάλεια τους έναντι της ασύδοτης κερδοσκοπίας;
Ενεργειακή ασφάλεια
Η αντικατάσταση του λιγνίτη με φυσικό αέριο θέτει τη χώρα σε πολύ επικίνδυνη και επισφαλή θέση. Η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας, η οποία είναι ήδη 20 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, θα εκτιναχθεί σε σχέση με το 73,65% του 2016 όταν ολοκληρωθεί η πλήρης απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων. Σε οποιαδήποτε κρίση προμήθειας φυσικού αερίου, όπως το 2014 όταν η Ρωσία έκλεισε τις στρόφιγγες ή το Δεκέμβρη του 2016 και το Ιανουάριο του 2017 που χτύπησε ο χιονιάς, η χώρα δεν θα μπορεί να ηλεκτροδοτηθεί. Το αποδεικνύει η μελέτη επάρκειας του Συστήματος 2017-2027 του ΑΔΜΗΕ.
Το 2017 δε χάθηκαν ζωές από το κρύο γιατί στέγνωσαν τα υδροηλεκτρικά, υπήρχαν και δούλευαν τα λιγνιτικά, δύο εργοστάσια φυσικού αερίου της ΔΕΗ έκαψαν πετρέλαιο, ενώ οι ιδιώτες πάροχοι πωλούσαν στην Τουρκία σε τιμές 80% πάνω από την οριακή τιμή της Ελλάδας και θησαύριζαν!
Ενεργειακή φτώχεια
Η έκρηξη της ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα προκύπτει πρωτίστως από την αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Είμαστε η χώρα με τη μεγαλύτερη ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη, η οποία σύμφωνα με την μελέτη του ΕΚΠΟΙΖΩ αφορά παραπάνω από έναν στους δύο πολίτες. Η αύξηση της τιμής της κιλοβατώρας κατά 177% στην περίοδο 2006 έως 2017, χωρίς τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις, ήρθε να εξυπηρετήσει την λεγόμενη απελευθέρωση της αγοράς. Στην πράξη, μόνο έτσι διασφαλιζόταν η δυνατότητα των ιδιωτών παραγωγών να μπορούν να ανταγωνίζονται τη ΔΕΗ. Λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα της τιμής του φυσικού αερίου που ακολουθεί εν γένει το πετρέλαιο και αυξομειώνεται ανάλογα με τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, ή την πτήση ενός drone, η χώρα αφήνεται έρμαιο των εξωτερικών παραγόντων που θα ορίσουν την οικονομία και την παραγωγική της βάση. Η μείωση της υπό δημόσιο έλεγχο ηλεκτροπαραγωγής σημαίνει μείωση της δυνατότητας συγκράτησης των τιμών.
Υποκρισία για το φυσικό αέριο…
Η βιασύνη που δείχνει η πολιτική ηγεσία για την εξάλειψη του λιγνίτη από τον ενεργειακό χάρτη, ουδόλως έχει να κάνει με την περιβαλλοντική ευαισθησία της νεοφιλελεύθερης ΝΔ. Σχετίζεται με τη βιασύνη των ιδιωτών παραγωγών να πάψει να υπάρχει ο λιγνίτης ως ανταγωνιστικό καύσιμο που θα μπορούσε ανάλογα με την αβεβαιότητα των τιμών του ΦΑ να εισφέρει στο σύστημα ακόμη και με υψηλές τιμές CO₂. Ανοίγονται συνακόλουθα μεγάλα πεδία κερδοφορίας στους εγχώριους παραγωγούς ΦΑ και ΑΠΕ (και στα κεφάλαια που τους κινητοποιούν), ενδεχομένως και στους εφοπλιστές που περιμένουν το κατιτί τους από τις μεταφορές του υγροποιημένου αερίου της ανατολικής Μεσογείου και στους «φίλους» μας αμερικάνους που θα κουβαλάνε το δικό τους.
Όλα τα υπόλοιπα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις σε βάρος των καταναλωτών και της οικονομίας.
Δεν μας αντιστοιχεί μία συζήτηση η οποία δε λαμβάνει υπόψη το σύνολο των περιβαλλοντικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων της πολιτικής που προκρίνεται. Δεν μπορούμε να αποσυνδέουμε την κυρίαρχη μορφή παραγωγής, που διέπεται και καθορίζεται από το ατομικό κέρδος, από την κλιματική αλλαγή. Ούτε μπορούμε από την άλλη να αποσιωπούμε την επιτακτική ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία όμως απάδει προς το καταναλωτικό πρότυπο της εποχής. Ούτε μπορεί να μην λάβουμε σοβαρά υπόψη τις μελέτες και ενστάσεις για τις τεχνικές δυσκολίες και τις δυσμενείς για το περιβάλλον επιπτώσεις από την επέκταση της χρήσης φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών.
Στο δρόμο προς την απανθρακοποίηση και μέχρι οι τεχνολογίες αποθήκευσης να καταστούν ώριμες, η Ελλάδα θα πρέπει να αξιοποιήσει τις πλούσιες εγχώριες δυνατότητες προς όφελος των καταναλωτών και της ενεργειακής ασφάλειας. Αυτό δε μπορεί να το διασφαλίσει ούτε στρατηγικός επενδυτής στη ΔΕΗ και στα φυσικά μονοπώλια (δίκτυα), ούτε ενεργειακά μοντέλα που χτίζονται με γνώμονά την κερδοφορία των ντόπιων και ξένων επιχειρηματικών ομίλων. Η εμπειρία των 20 χρόνων απελευθέρωσης έχει αποδείξει με τον πιο επιζήμιο τρόπο για τους πολίτες σε παγκόσμιο επίπεδο, ότι η απελευθέρωση της αγοράς αυξάνει τις τιμές και βλάπτει τον πλανήτη.
