ΓΡΑΦΕΙ Η Αθηνά Π. Σιαφαρίκα, δικηγόρος, πολιτευτής Ν. Λάρισας της ΝΔ*
Τον περασμένο Ιούλιο του 2019, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), εξέδωσε τη (σημαντική για εμάς) απόφασή του στην υπόθεση C-91/18, κατόπιν προσφυγής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, με θέμα «Παράβαση κράτους μέλους – Ειδικοί φόροι κατανάλωσης για την αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά – Εφαρμογή χαμηλότερου συντελεστή ειδικού φόρου
κατανάλωσης στην παραγωγή των εγχώριων προϊόντων με την ονομασία τσίπουρο και τσικουδιά».
Εν ολίγοις, όλα ξεκίνησαν από τη διατύπωση, μεταξύ άλλων, του άρθρου 23 της Οδηγίας 92/83/ΕΟΚ για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης που επιβάλλονται στην αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά. Σύμφωνα με αυτή την Οδηγία, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές, έως όμως και το 50% του κανονικού εθνικού συντελεστή, σε συγκεκριμένα προϊόντα, εφόσον εξαρχής τα δήλωσαν στις εξαιρέσεις/παρεκκλίσεις της Οδηγίας. Η Ελλάδα στο σημείο αυτό δήλωσε μόνο τα αρωματισμένα αλκοολούχα ποτά με άνισο, δηλαδή μόνο το ΟΥΖΟ (και όχι το τσίπουρο και τσικουδιά, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία «απόσταγμα στεμφύλων σταφυλής»). Με άλλα λόγια, τόσο το τσίπουρο όσο και η τσικουδιά θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το ίδιο ευνοϊκό καθεστώς, δηλαδή τον μειωμένο φορολογικό συντελεστή, εφόσον είχαν προβλεφθεί στην ως άνω Οδηγία, όπως συνέβη με το ούζο. Προσωπικά δε γνωρίζω τον λόγο της παράλειψης αυτής.
Στη επίμαχη απόφαση του ΔΕΕ βέβαια, καταγράφεται ότι, ακόμα κι αν το τσίπουρο/τσικουδιά δεν έχει ρητά προστεθεί στα εθνικά προϊόντα με μειωμένο φορολογικό συντελεστή, «εάν η Ελληνική Δημοκρατία είναι πεπεισμένη ότι, λόγω της ομοιότητας των επίμαχων προϊόντων, το τσίπουρο και η τσικουδιά πρέπει να εμπίπτουν, όπως και το ούζο, στην παρέκκλιση που θεσπίζει το άρθρο 23 της εν λόγω Οδηγίας, θα πρέπει να προβεί στις αναγκαίες προς τούτο ενέργειες σε νομοθετικό επίπεδο». Φαίνεται, λοιπόν, ότι τα κράτη μέλη (άρα και η Ελλάδα) έχουν κατ’ αρχήν τη δυνατότητα νομοθετικής πρωτοβουλίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προς αυτή την κατεύθυνση. Και παρότι εθνικά νομοθετημένες παρεκκλίσεις από το ευρωπαϊκό δίκαιο κατ’ αρχήν δεν επιτρέπονται, η Ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει τεκμηριωμένα να διερευνήσει τις δυνατότητες ενέργειας προς όφελος του τοπικού μας προϊόντος, αλλά και να προκαλέσει αντίστοιχες διεργασίες σε ευρωπαϊκό νομοθετικό επίπεδο. Ευρωπαϊκές Οδηγίες του 1992, ίσως είναι καιρός να αλλάξουν….
Λέει όμως και κάτι ακόμα η απόφαση του ΔΕΕ, πολύ σημαντικό για τους συντοπίτες μου αμβυκούχους, που το ίδιο αποκαλεί «διήμερους». Το Δικαστήριο δεν αναφέρεται μόνο στις εφαρμοστέες διατάξεις για τη φορολόγηση του προϊόντος τους, αλλά προσδιορίζει και το παραγόμενο προϊόν. Ειδικότερα, ως προς τη φορολόγηση, όπως ήδη αναφέρθηκε ανωτέρω, πρέπει να διερευνηθεί συνολικά και δυναμικά από την Ελληνική Κυβέρνηση, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο (ως προς την προσθήκη εξαίρεσης για το τσίπουρο αλλά και την αναθεώρηση των προβλέψεων για τους μικρούς παραγωγούς προς όφελός τους). Ως προς το ίδιο το προϊόν, όμως, το Δικαστήριο αναφέρει ρητά ότι η «διήμεροι» παράγουν «τσίπουρο» . Καμία άλλη ορολογία ή ονομασία δεν χρησιμοποιείται. Μάλιστα, ούτε η Ελλάδα στην εν λόγω δίκη φαίνεται να χρησιμοποίησε άλλη ορολογία. Συνεπώς, διερωτάται κανείς, από νομικής τουλάχιστον πλευράς, πώς είναι δυνατόν να εκδοθεί εθνική πράξη που αφορά τους «διήμερους» και χρησιμοποιεί οποιαδήποτε άλλη ονομασία πέραν του όρου «τσίπουρο», ως παραγόμενο προϊόν, όπως άλλωστε δέχθηκε και το ΔΕΕ.
Η απόφαση του ΔΕΕ ενέχει προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Πρόκληση αλλά, πρωτίστως, ευκαιρία να μελετηθεί και να ρυθμιστεί συνολικά το πλαίσιο για το τσίπουρο και να προστατευθεί αταλάντευτα το τοπικό μας προϊόν, αλλά και όλοι οι παραγωγοί του, αλλά και να μην αμφισβητηθεί ποτέ ξανά η ονομασία του. Οι παραγωγοί, είτε διήμεροι είτε συστηματικοί αποσταγματοποιοί της περιοχής πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους τόσο σε ηθικό όσο και σε υλικό επίπεδο. Αυτός δεν είναι ένας αγώνας που δίνεται μόνο στους δρόμους, αλλά ιδίως εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις, με ειδικούς που θα στηρίξουν τις θέσεις τους. Αυτός ο αγώνας δεν αφορά το ατομικό συμφέρον καθενός, αλλά αφορά την προστασία του προϊόντος, της αγοράς, αλλά και του τοπικού παραγωγικού οικοσυστήματος. Αν ένας κρίκος σπάσει (οι αμβυκούχοι), θα ακολουθήσουν και άλλοι, υπό την πίεση ισχυρότερων οικονομικών συμφερόντων. Η ΝΔ, ως κόμμα όχι απλά δεξιό, αλλά της λαϊκής δεξιάς, οφείλει να δώσει τον αγώνα ως Κυβέρνηση, προκειμένου να προασπίσει την μικρή, μεσαία και μεγάλη παραγωγή του τόπου μας, με τα μέσα που διαθέτει.
*Το κείμενο εκφράζει αυστηρά προσωπικές απόψεις
