ΓΡΑΦΕΙ Η Αρχοντία Γιαννακάκη Εκπαιδευτικός Πληροφορικής
Η ζωντανή αναμετάδοση μαθημάτων για τους μαθητές που θα απουσιάζουν από το σχολείο, ανακοινώθηκε σαν πυροτέχνημα-σε πρώτη φάση αόριστα-ότι θα χρησιμοποιηθεί ως πρακτική στην επαναλειτουργία των σχολείων. Πριν εξεταστεί η νομική της σοβαρότητα, θα μπορούσε να θεωρηθεί άνευ σημασίας, καθώς σκοντάφτει στην έλλειψη υλικοτεχνικών υποδομών των αιθουσών διδασκαλίας ανά την επικράτεια.
Ο μόνος τρόπος να αναμεταδοθεί στις παρούσες συνθήκες μάθημα από τις σχολικές αίθουσες είναι να φέρει ο κάθε εκπαιδευτικός ένα laptop(ή το δικό του) και να κάνει hotspot το κινητό του ή ένας μαθητής να βιντεοσκοπεί με το κινητό το μάθημα.
Η είδηση όμως επιμένει και περνάμε σε δεύτερη φάση, της νομιμότητας και της σκοπιμότητας: Η υπουργός Παιδείας, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου τηλεοπτικού καναλιού στις 3-5-2020 για τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί η ζωντανή αναμετάδοση, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «και ένα κινητό αρκεί» για το σκοπό αυτό, ενώ η ζωντανή αναμετάδοση κατατέθηκε ως δυνατότητα σε τροπολογία.
Αν το άκουγε κανείς στην προ κορονοϊού εποχή, είναι από τις παραβάσεις που επισύρουν ποινικές ευθύνες.
Το ζήτημα των βιντεοσκοπήσεων της διδασκαλίας ως ζωντανής αλληλεπίδρασης εκπαιδευτικού-μαθητών και όχι διαλέξεων πανεπιστημίου ή ειδικών, είναι πολύ λεπτό και δεν επιτρέπεται να αφεθεί σε ασυδοσία.
Πώς μπορεί ένας εκπαιδευτικός να μεταδίδει εικόνα και ήχο από την τάξη του, όταν για να δημοσιοποιηθούν φωτογραφίες και βίντεο μαθητών ακόμη κι από εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, χρειάζεται η συναίνεση κηδεμόνα ο οποίος υπογράφει σχετική δήλωση; (Απόφαση: Φ.25/103373/Δ1/22-6-2018 «Χρήση Κινητών Τηλεφώνων και Ηλεκτρονικών Συσκευών στις σχολικές μονάδες» https://drive.google.com/file/d/1Iv4_IBQjLSr9l2jLk85b42GVmjnmdYq5/view?usp=sharing).
Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να εκθέτουν τους μαθητές τους και να εκτίθενται οι ίδιοι μέσω του κινητού οποιουδήποτε; Τι ρόλο παίζει τότε η απαγόρευση των κινητών στην τάξη;
Εξάλλου η όλη διαδικασία εγγραφής των μαθητών στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο και στις σχετικές πλατφόρμες γίνεται με μεγάλη προσοχή και διακριτικότητα, με τη συναίνεση γονέων, ώστε να μην εκτεθούν τα προσωπικά στοιχεία των μαθητών. Η αποστολή εκπαιδευτικού υλικού στα mail των μαθητών γίνεται με κρυφή κοινοποίηση για να μην γίνονται γνωστά προσωπικά στοιχεία στους συμμαθητές τους. Στις επισημάνσεις από το Υπουργείο Παιδείας για τα Προσωπικά Δεδομένα, λόγω της συμμετοχής μαθητών στην εξ αποστάσεως διδασκαλία αναφέρεται ότι προσωπικά στοιχεία όπως όνομα ή όνομα χρήστη, διατίθενται «αποκλειστικά προκειμένου να καταστεί τεχνικά δυνατή η σύγχρονη εξ αποστάσεως διδασκαλία, για όσο χρονικό διάστημα ισχύει η ως άνω απαγόρευση, και εν συνεχεία θα διαγραφούν από τους εν λόγω παρόχους» (ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ Ή/ΚΑΙ ΓΟΝΕΩΝ Ή ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2020/DistLearningSyncInstructions_20200320_1.pdf). Η οδηγία επίσης για τους εκπαιδευτικούς που κάνουν χρήση του προγράμματος Skype είναι να έχουν τη συναίνεση του κηδεμόνα, καθώς η χρήση του «χωρίς να υπάρχει γραπτή συναίνεση των γονέων/κηδεμόνων για έκθεση των παιδιών τους σε εικόνα καθώς και η ομαδική επικοινωνία μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες καταστάσεις καθώς είναι φανερά τα στοιχεία όλων όσων συμμετέχουν». (Α.Π: 523/3-4-2020/Oδηγίες προς Εκπαιδευτικούς για την Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση ΠΕΚΕΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ/https://drive.google.com/file/d/1w03vgpA-AskVuhGx9S9efpPKlWVoQGgX/view?usp=sharing).
Όλα τα παραπάνω έγιναν για να μάθουμε τώρα ότι δεν πειράζει η μετάδοση μαθήματος από την τάξη μέσω κινητού;;;
Τι ρόλο παίζουν αυτές οι αλληλοαναιρούμενες πρακτικές και η επιμονή της υπουργού όταν ακόμη και τεχνικά δεν πρόκειται για τηλεκπαίδευση με εκπαιδευτικά εργαλεία και διαμοιρασμό ψηφιακού υλικού αλλά για ένα κακέκτυπο live streaming της αίθουσας και του πίνακα. Και τι θα γίνεται στο live streaming όταν δια ζώσης οι ασκήσεις έχουν μοιραστεί σε φωτοτυπίες; Αντιθέτως υπάρχει τρόπος με την ασύγχρονη διδασκαλία ν’ ανέβουν οι ασκήσεις και το υπόλοιπο ψηφιακό υλικό στην eclass, και για τους μαθητές που παρακολουθούν, και γι’ αυτούς που απουσιάζουν.
Η διαπίστωση είναι, ότι περνάμε στην επόμενη φάση του εκτροχιασμού της προχειρότητας και όχι μόνον. Η πρώτη πέρασε με την εφαρμογή της εξ αποστάσεως σύγχρονης τηλεκπαίδευσης με την πλατφόρμα webex-η οποία δεν έχει σχεδιαστεί για μαθητές αλλά για ενήλικες-χωρίς κανένα νομικό πλαίσιο. Ο εκπαιδευτικός κόσμος τη στήριξε σε μια προσπάθεια να κρατηθεί η επαφή με τη μαθησιακή διαδικασία. Όσο εξελίσσεται η διαδικασία όμως, φαίνεται ότι η πλατφόρμα παρουσιάζει μεγάλες ρωγμές ασφάλειας, καθώς δεν κατοχυρώνει τα προσωπικά δεδομένα, δεν κάνει αυθεντικοποίηση των συμμετεχόντων και κάποιος που έχει το σύνδεσμο μπορεί να παρεισφρήσει και να θορυβήσει ή να ηχογραφήσει και να βιντεοσκοπήσει το μάθημα. Γι’ αυτό και οι συμβουλές των τεχνικών της πλατφόρμας να μην δημοσιοποιείται ο σύνδεσμος στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Τι θα γίνει όμως αν κυκλοφορήσουν τέτοια βίντεο;
Για ποιο λόγο γίνονται όλα αυτά; Για να πειστεί η κοινωνία ότι τα σχολεία λειτουργούν επαρκώς με την τηλεκπαίδευση; Η προχειρότητα πέρα από ζητήματα ασφάλειας, εγείρει ζητήματα δημοκρατίας και της αξιακής της αντίληψης από την πλευρά των ιθυνόντων. Η διδασκαλία στην τάξη είναι μια ζωντανή ελεύθερη αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού-μαθητών και μαθητών μεταξύ τους, όπου ο καθένας αισθάνεται την παρουσία του, μέσα από τη σχέση του με τον άλλον. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η μάθηση είναι μια γνωστική διαδικασία αλλά και κοινωνικοποιητική, πλαισιωμένη στην ασφάλεια της αίθουσας με μια “ιερή” ιδιωτικότητα.
Η παρουσία και μόνον μιας κάμερας που καταγράφει και μεταδίδει, αλλάζει αυτήν την αίσθηση της ιδιωτικότητας, του αυθορμητισμού και της ελευθερίας, μεταβάλλει τους συμμετέχοντες σε αντικείμενα παρατήρησης, επεξεργασίας, αλλά κι εξευτελισμού(bullying), ενώ ενοχοποιεί συμπεριφορές. Με αυτή την έννοια είναι μια πράξη βίας. Το ζήτημα της συνέχισης του εκπαιδευτικού έργου στις ιδιαίτερες συνθήκες κρίσης που βιώνουμε, γίνεται επικίνδυνο και οι εκπαιδευτικοί μένουν ακάλυπτοι, απροστάτευτοι και οι μαθητές επίσης εκτεθειμένοι.
Επιβάλλεται να φανεί ξεκάθαρα η θέση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που μαζί με το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου, αξιοποιούνται για την ψηφιακή ασφάλεια και δημοκρατία στο σχολείο. Ο κανονισμός της Αρχής δεν επιτρέπει τη βιντεοεπιτήρηση με την τοποθέτηση καμερών σε σχολεία/σχολικά συγκροτήματα και επισημαίνει πως «όλοι (μαθητές και φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας) πρέπει να είναι πλήρως ενήμεροι γι’ αυτό έτσι ώστε να γνωρίζουν ότι δεν παρακολουθούνται».
Το διακύβευμα της Δημοκρατίας είναι εκπαιδευτικοί και μαθητές ελεύθεροι-και όχι εκπαιδευτικοί και μαθητές κατ’ επίφασιν δημοκρατικών καθεστώτων.
