Οι ιστορικοί των αρχαίων χρόνων αναφέρουν τη λίμνη Κερκίνη για πρώτη φορά με το όνομα “Πρασσιάδα” και την τοποθετούν στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας των Σερρών. Αναφέρουν ακόμη, ότι ο κύριος τροφοδότης της λίμνης ποταμός Στρυμόνας ήταν πλωτός μέχρι την Ηδωνίδα πόλη των “Εννέα Οδών”, τη σημερινή Αμφίπολη.
Τα δάση ήταν γεμάτα με βελανιδιές, οξιές, πεύκα, καστανιές και στους λόφους υπήρχαν κάπροι, ελάφια, αρκούδες, ταύροι, λεοπαρδάλεις, λίγκες και λιοντάρια.
Λένε μάλιστα ότι λιοντάρια είχαν επιτεθεί στις καμήλες του Ξέρξη κατά το πέρασμα του Περσικού στρατού από το Στρυμόνα.
Tο 1932 έγινε το φράγμα στην περιοχή του Λιθότοπου, ώστε να συγκρατεί τα νερά του ποταμού Στρυμόνα και αργότερα χρησιμοποιήθηκε σαν μέρος αποθήκευσης νερού για την άρδευση της πεδιάδας του Νομού.
Το 1982, λόγω της μείωσης της χωρητικότητας της λίμνης εξαιτίας των φερτών υλών από τον Στρυμόνα, κατασκευάστηκε νέο φράγμα. Η έκταση της λίμνης ποικίλλει από 54.000 έως 72.000 στρέμ. ανάλογα με την εποχή.
Η Λίμνη Κερκίνη περιβάλλεται από το Όρος Μπέλες ή Κερκίνη, το Όρος Κρούσσια, το Όρος Μαυροβούνι και το Όρος Άγκιστρο. Το Όρος Μπέλες είναι και το φυσικό σύνορο με την Βουλγαρία.
Η λίμνη φιλοξενεί πλούσια χλωρίδα και πανίδα, και προσφέρει εκπληκτικά τοπία και εικόνες. Είναι ζωντανή και πάντα αλλάζει, διαφορετική το χειμώνα και διαφορετική το καλοκαίρι.
Θαυμασμό προκαλούν τα παραποτάμια δάση, τα νούφαρα, και η ποικιλία των ψαριών που αποτελούν και πηγή εισοδήματος για κάποιους κατοίκους της περιοχής μιας και οι περισσότεροι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την γεωργία. Η λίμνη τροφοδοτείται με νερό κυρίως από το Στρυμόνα και λιγότερο από τους Κερκινίτη και Κρούσια.
Βρίσκεται στον νομό Σερρών. Αποτελεί ιδιαίτερα προστατευμένο υδροβιότοπο και τοπίο σπάνιας ομορφιάς. Απέχει 80 χλμ. από Θεσσαλονίκη και 35 χλμ. από Σέρρες.
Η Κερκίνη προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ και αποτελεί περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000» ή «Natura 2000». Στην περιοχή της Κερκίνης συναντούμε πολλά είδη θηλαστικών όπως το τσακάλι, το λύκο, την αγριόγατα, τη βίδρα, τη νυφίτσα, το ζαρκάδι, το λαγό, το αγριογούρουνο κ.λπ. Υπάρχουν 10 είδη αμφίβιων και περίπου 20 είδη ερπετών.
Η ιχθυοπανίδα είναι επίσης πλούσια αφού υπάρχουν 30 είδη ψαριών με κυριότερα και με τη μεγαλύτερη εμπορική αξία ο κυπρίνος (γριβάδι) και ο γουλιανός.
Στην περιοχή γύρω από τη λίμνη έχουν καταγραφεί περίπου 300 είδη πουλιών. Ο αργυροπελεκάνος και η λαγγόνα που ζουν εκεί είναι μοναδικά στον κόσμο είδη και απειλούμενα με εξαφάνιση. Υπάρχουν και πολλά σπάνια αρπακτικά όπως ο χρυσαετός, ο βασιλαετός, ο πετρίτης, ενώ η περιοχή αποτελεί μοναδικό πεδίο έρευνας σχετικά με τους υγρότοπους και τη διαχείριση τους.
Στην περιοχή της λίμνης υπάρχει ο μεγαλύτερος αριθμός βουβαλιών της Ελλάδας. Τα βουβάλια είναι ζώα προσαρμοσμένα να ζουν σε υγρότοπους. Παλιότερα υπήρχαν στους περισσότερους υγρότοπους της Μακεδονίας, της Θράκης και της Θεσσαλίας. Οι πληθυσμοί του είδους μειώθηκαν από 75.000 που ήταν τη δεκαετία του ’50 σε 600 το 1992.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι εναπομείναντες πληθυσμοί εντάχθηκαν σε ένα πρόγραμμα διατήρησης, ως σπάνια φυλή αγροτικών ζώων που κινδυνεύει με εξαφάνιση, και από τότε οι πληθυσμοί τους άρχισαν να ανακάμπτουν. Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των νεροβούβαλων στη χώρα το έτος 2003 ήταν περίπου 1.300. Νεροβούβαλοι υπάρχουν πλέον και σε τρεις άλλες περιοχές υγροτόπων μετά από εισαγωγή τους από την Κερκίνη. Οι περιοχές αυτές είναι η λίμνη Μικρή Πρέσπα, ο κόλπος του Αμβρακικού και το δέλτα του Σπερχειού ποταμού.
Υπάρχουν τρία σημεία αναχώρησης με τις πλάβες, οι χαρακτηριστικές βάρκες της λίμνης, από το λιμάνι της Κερκίνης, από το λιμάνι του Λιθότοπου και από το λιμάνι Μανδρακίου.
Αποφάσισα να έχω σαν βάση το χωριό Κερκίνη, ένα όμορφο παραλίμνιο χωριό όπου υπάρχει και το Κέντρο Πληροφόρησης για τον Υγρότοπο και έμεινα σε έναν υπέροχο πέτρινο ξενώνα σε μία από τις παλαιότερες κάθετες οικοτουριστικές μονάδες στη Μακεδονία, τον Οικοπεριηγητή.
Εκεί ο Γιάννης με έκανε μια περιήγηση με την παραδοσιακή πλάβα την οποία και κατασκεύασε με την παραδοσιακή τεχνική και εξ ολοκλήρου από ξύλο.
Ο Γιάννης είναι ένα βιβλίο για την περιοχή καθώς μου είπε για την ιστορία της από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα με πολλές λεπτομέρειες.
Η περιήγηση με την πλάβα ή με τζιπ 4X4 και ξεναγό τον Γιάννη είναι ανεπανάληπτη και την συστήνω.
Η βόλτα μας ήταν ίσως από τις καλύτερες που έχω κάνει και τον ευχαριστώ πολύ !
Για φαγητό οι τοπικές σπεσιαλιτέ θα σας κλέψουν την καρδιά. Θα δοκιμάσετε τις καλύτερες βουβαλίσιες μπριζόλες, βουβαλίσιο λουκάνικο αλλά και πολλές ακόμη σπεσιαλιτέ με βάση το βουβαλίσιο κρέας. Το βουβαλίσιο γάλα εγγυάται πολύ ιδιαίτερα γλυκά και γαλακτοκομικά εδέσματα, ενώ τα ψάρια της λίμνης γίνονται πεντανόστιμοι ψαρομεζέδες στα ταβερνάκια των παραλίμνιων χωριών. Όλα τα παραπάνω αφθονούν σε οποιαδήποτε ταβέρνα της περιοχής, αλλά τα καλύτερα πιάτα τα έχω δοκιμάσει στον Οικοπεριηγητή στο χωριό Κερκίνη.
Αφήνοντας πίσω σας τις κεραμοσκεπές της Κερκίνης, αξίζει να επισκεφθείτε και τον Λιθότοπο. Είναι ένα χωριό από τα πιο ανεπτυγμένα τουριστικά και με την καλύτερη θέα, μιας και βρίσκεται πλάι στο φράγμα του Στρυμόνα.
Μην παραλείψετε να εξερευνήσετε και την Άνω και την Κάτω Πορόια, ίσως τα πιο γραφικά χωριά. Θα περπατήσετε στα σοκάκια τους και θα ανακαλύψετε όμορφα ταβερνάκια και παραδοσιακούς καφενέδες και θα πάρετε από τους ντόπιους συμβουλές για τις περιηγήσεις σας.
Η λίμνη Κερκίνη, αυτός ο τεχνητός παράδεισος σας περιμένει…
Επιμέλεια – Φωτογράφηση : Δημήτρης Καστανάρας
