Ανακοίνωση του τμήματος Ανάπτυξης της οργάνωσης Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
ΤΙ ΕΓΙΝΕ
Στις 18/9 εκδηλώθηκαν σε περιοχές της Θεσσαλίας (Καρδίτσας, Φαρσάλων, Αλμυρού) τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνόδευσαν τον μεσογειακό κυκλώνα «Ιανός» με τεράστιες καταστροφές στη γεωργία, την οικονομία και την κοινωνία των περιοχών αυτών και με απώλεια της ζωής τεσσάρων ανθρώπων.
Μια πλήρης συνολική αποτίμηση του μεγέθους δεν είναι εφικτή αυτή τη στιγμή, αλλά μερικά γενικά στοιχεία είναι δηλωτικά του μεγέθους των καταστροφών. Σύμφωνα με ανακοινώσεις αρμοδίων (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας-ΟΑΣΠ) το 85% της πόλης της Καρδίτσας και περίπου 5.000 σπίτια έχουν πλημμυρίσει και καταστράφηκαν όλες οι οικοσυσκευές, το 80% των 7.000 επιχειρήσεων υπέστησαν σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή, υποδομές σε δρόμους, κτήρια (π.χ. Κέντρο Υγείας Μουζακίου) ισοπεδώθηκαν, περί το 70% της γεωργικής έκτασης που αντιστοιχεί σε εκατοντάδες χιλ. στρ. στην περιοχή της Καρδίτσας και των Φαρσάλων υπερκαλύφθηκαν από νερά και καταστράφηκε πλήρως η αγροτική παραγωγή, ενώ προκλήθηκαν ανυπολόγιστες επιπτώσεις στα εδάφη, των οποίων η αποκατάσταση της παραγωγικότητά τους θα πάρει πολλά χρόνια, χιλιάδες ζώα πνίγηκαν καταστρέφοντας την κτηνοτροφία της περιοχής, δημιουργώντας παράλληλα πολύ σοβαρό υγειονομικό κίνδυνο.
Πέρα από τη δίκαιη αγανάκτηση των πολιτών που υπέστησαν τις καταστροφικές συνέπειες του φαινομένου και το αίτημά τους για πλήρη αποζημίωση των απωλειών τους, παραμένει και το τεράστιο θέμα της ύπαρξης των ευθυνών από μέρους της Πολιτείας και των θεσμικών της εκπροσώπων. Ας δούμε λοιπόν τη ροή των γεγονότων για να κρίνουμε:
ΗΤΑΝ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΟ;
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η κίνηση του «Ιανού» από τον Κόλπο της Σύρτης στη Λιβύη, η δημιουργία του οποίου προβλεπόταν από τις 13 Σεπτεμβρίου, προς το Ιόνιο πέλαγος καθώς και οι προβλέψεις για τα φαινόμενα που συνόδευαν των κυκλώνα (θυελλώδεις άνεμοι και έντονες βροχοπτώσεις στην Κεντρική και Νότια Ελλάδα) είχαν κοινοποιηθεί έγκαιρα με σχετικές ανακοινώσεις. Με βάση αυτές τις προγνώσεις, τα αναμενόμενα ύψη βροχής στην περιοχή της Θεσσαλίας ήταν κατά πολύ μεγαλύτερα από εκείνα που αντιστοιχούν σε περίοδο επαναφοράς Τ=50 χρόνια.
Σημειώνεται ότι οι προβλέψεις αυτές επιβεβαιώθηκαν πλήρως με δορυφορικές εικόνες που λήφθηκαν πολύ πρόσφατα. Με βάση αυτές τις πληροφορίες μπορούσαν λοιπόν να ληφθούν προληπτικά μέτρα για το μετριασμό των καταστροφών που ακολούθησαν τόσο σε ανθρώπινες ζωές, όσο και στην οικονομία;
Η απάντηση δυστυχώς για τους αρμόδιους και ιδιαίτερα για την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τους Δήμους των περιοχών που επλήγησαν είναι ΝΑΙ.
ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ;
Τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) της Θεσσαλίας περιέχουν επαρκή στοιχεία για τις υπερχειλίσεις των παραποτάμων του Πηνειού και τις κατακλύσεις σε μεγάλες εκτάσεις, σε αγροτικές και αστικές περιοχές που, εάν αξιοποιούνταν, θα μπορούσε έγκαιρα να σχεδιασθεί ο επιχειρησιακός προγραμματισμός σε ό,τι αφορά την ενημέρωση των πολιτών και την προετοιμασία του μηχανισμού αντιμετώπισης των συνεπειών από ακραία καιρικά φαινόμενα, ώστε να περισωθεί ό,τι ήταν δυνατόν.
Το πολύ σημαντικό όμως είναι να αναδειχθεί ότι δεν έχουν σχεδιασθεί και δρομολογηθεί έργα περιορισμού και ανάσχεσης πλημμυρών που προβλέπονται στα ΣΔΚΠ.
Με βάση λοιπόν τα ΣΔΚΠ στο υδατικό διαμέρισμα (ΥΔ) της Θεσσαλίας (ΥΔGR08) υψηλή επικινδυνότητα πλημμύρας για περίοδο επαναφοράς Τ=50, εκτιμάται ότι έχουν 1,14 εκ. περίπου στρ., που κατανέμονται διαφορετικά στις δυνητικές ζώνες πλημμύρας και στις διαφορετικές χρήσεις γης. Οι αντίστοιχες εκτάσεις για Τ=100 είναι 2 εκ. στρ. και για Τ=1000 είναι περίπου 4,8 εκ. στρ.
Στα ΣΔΚΠ περιλαμβάνονται αναλυτικοί χάρτες Κινδύνων Πλημμύρας, οι οποίοι επιβεβαιώθηκαν πλήρως από τα πρόσφατα γεγονότα.
Διερωτάται λοιπόν κανένας, εάν η Περιφέρεια Θεσσαλίας που αυτοδιαφημίζεται για τον πολύ μεγάλο αριθμό έργων και οι Δήμοι των περιοχών που επλήγησαν, εάν έχουν λάβει υπόψη τους τα ΣΔΚΠ και πως τα αξιοποίησαν. Έχει η Περιφέρεια Θεσσαλίας κάνει κάποιο έργο με βάση τα ΣΔΚΠ ή το μόνο που αρέσκεται να προβάλει είναι ότι η εκτροπή του Αχελώου – ως η μαγική λύση – θα σώσει την περιοχή;
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΥΘΥΝΕΣ;
Και αλήθεια, που βρίσκεται όλο αυτό το διάστημα ο λαλίστατος περιφερειάρχης που, από ότι φαίνεται, τον κρύβει επιμελώς ο Πρωθυπουργός; Έχει φροντίσει να οργανώσει την υπηρεσία προστασίας του πολίτη κατάλληλα; Επειδή όμως η αληθινή πραγματικότητα εκδικείται σκληρά, θα περιμέναμε έστω και τώρα την ανάληψη κάποιας ευθύνης και το κυριότερο τη συνειδητοποίηση από την Περιφέρεια Θεσσαλίας της ανάγκης να δει και να ασχοληθεί σε βάθος με τα προβλήματα της Περιφέρειας και όχι να φιλοτεχνεί και να προβάλλει μια εικονική πραγματικότητα, την οποία δυστυχώς βιώνουν με τον πιο άγριο τρόπο οι πολίτες.
Επειδή όμως το θέμα είναι τεράστιο, με σοβαρότατες επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία και τις ζωές των πολιτών, θα επανέλθουμε με πιο συγκεκριμένα δεδομένα και προτάσεις, που θα λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις των τοπικών κοινοτήτων που πρέπει να συμμετέχουν στον προγραμματισμό της επόμενης μέρας.
Αναφορές
Ειδική Γραμματεία Υδάτων. 2018. Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής Ποταμών Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας. ΦΕΚ ΤΒ 2685/6-7-2018.
Meteo.gr. 20.9.2020. https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1487
Xarokopio University of Athens, Department of Geography. Modified data of Copernicus
Sentinel-2, Corine Land Cover 2018. Projection: WGS 1984 UTM Zone 34N.
http://beyond-eocenter.eu/index.php/floods
