Ανδρέας Νταής, Πτυχιούχος Οικονομολόγος – Λογιστής β τάξης Μέλος Συντονισμού Κομμουνιστικών Δυνάμεων Λάρισας
Στις ιστορικές φάσεις που διανύει ένας κοινωνικός σχηματισμός, θεμελιώδης είναι η διαδικασία στην οποία ορίζεται και εγκαθιδρύεται με νομικούς και κοινωνικούς όρους ένα πλαίσιο πτωχευτικών κανόνων. Η πτώχευση δημιουργήθηκε ως διαδικασία προκειμένου να εντάξει με ρεαλιστικούς όρους την αδυναμία πληρωμής των χρεών του οφειλέτη απέναντι στον πιστωτή, στην πραγματική οικονομία.
Η αλήθεια είναι πως η πτώχευση ιστορικά έχει επικρατήσει σαν ένας χρηματοοικονομικός όρος, ο οποίος χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τα νομικά πρόσωπα και όχι για τα φυσικά. Αν αποσαφηνίσουμε την σημασία της λέξης θα διαπιστώσουμε πως δεν είναι τυχαία η συγκεκριμένη κοινωνική φόρτιση του όρου, αντίθετα είναι βαθιά ουσιώδης.
Η ουσία έγκειται στο γεγονός πως η πτώχευση για ένα νομικό πρόσωπο(εταιρία) σημαίνει την απώλεια της εταιρικής περιουσίας, σαν μια νομική οντότητα η οποία διαχωρίζεται νομικά και οικονομικά από τα μέλη που την απαρτίζουν. Αντιθέτως η πτώχευση για ένα φυσικό πρόσωπο(ελεύθερος επαγγελματίας, αγρότης, νοικοκυριό) σημαίνει την πλήρη απώλεια κάθε περιουσιακού του στοιχείου με κύριο αυτό της πρώτης κατοικίας.
Το νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει σαν κατεύθυνση την πλήρη ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας ενός φυσικού προσώπου, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η περιουσία εκποιείται και πλέον η ιδιοκτησία της ανήκει στην τράπεζα. Για επικοινωνιακούς λόγους η κυβέρνηση στην δημόσια διαβούλευση του νέου πτωχευτικού κώδικα τον χαρακτήρισε ως μία δεύτερη ευκαιρία για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα προκειμένου να απαλλαγούν από τα χρέη των παρελθόντων ετών, τα οποία δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν.
Βέβαια η πραγματική διάσταση της συγκεκριμένης διάταξης είναι πως η πτώχευση θα υφίσταται για φυσικά πρόσωπα που χρωστούν πάνω από 30.000 ευρώ και δεν αποπληρώνουν τις δόσεις τους για 6 μήνες. Διαβάζοντας την συγκεκριμένη διάταξη προκύπτουν δύο εύλογα ερωτήματα αλλά και μια παρατήρηση. Αρχικά το ύψος του ποσού που έχει ορίσει η κυβέρνηση δείχνει ολοφάνερα τον ταξικό προσδιορισμό του νομοσχεδίου στοχεύοντας ξεκάθαρα τα εργατικά και λαϊκά στρώματα, τα οποία γίνονται βορά στις απαιτήσεις των τραπεζών.
Δεύτερον το ύψος του ποσού αλλά και του χρόνου μη αποπληρωμής των χρεών κάνει σαφή την πρόθεση της κυβέρνησης να δώσει την δυνατότητα στις τράπεζες να εκμεταλλευτούν όχι μόνο τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα αλλά, γενικά και οριζόντια τους ανθρώπους της εργασίας που χρωστάνε. Το παραγόμενο συμπέρασμα είναι πως καταλύεται η έννοια του χρέους και της δυνατότητας αποπληρωμής με ανθρώπινους όρους( και όχι τοκογλυφικούς) οι οποίοι να είναι σε συσχέτιση με την πραγματική κατάσταση της οικονομίας(ανεργία, μειώσεις μισθών, περικοπές συντάξεων και επιδομάτων κλπ.).
Πέραν της πτώχευσης ακόμα και η διαδικασία προκειμένου το πτωχευμένο φυσικό πρόσωπο να επανακτήσει την περιουσία του, είναι πάλι μία άκρως κερδοσκοπική διαδικασία. Βάση του νομοσχεδίου δημιουργείται ένας φορέας «Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων» διαχείρισης της πρώτης κατοικίας που βγαίνει σε πλειστηριασμό προκειμένου να παρέχει δήθεν προστασία στο φυσικό πρόσωπο που έχει χάσει το σπίτι του. Τον συγκεκριμένο φορέα θα τον διαχειρίζονται οι τράπεζες υπό την εποπτεία του δημοσίου και θα δίνει την δυνατότητα στον πτωχευμένο να νοικιάζει το σπίτι του ουσιαστικά από την τράπεζα που έχει πλέον την κυριότητα.
Το καθεστώς ενοικίασης θα ισχύει για 12 χρόνια και θα υπάρχει η δυνατότητα να το ξανά αγοράσει στην εμπορική του αξία και όχι στην αντικειμενική. Διαφορετικά θα γίνεται έξωση και το σπίτι θα βγαίνει σε πλειστηριασμό. Σε αυτό το πλαίσιο που, καταπατά το δικαίωμα του ανθρώπου στην κατοικία αλλά και στην δυνατότητα του να χρωστάει, ο νέος κώδικας προβλέπει πως τα χρήματα του ενοικίου που θα δίνει το φυσικό πρόσωπο για 12 χρόνια, δεν θα προσμετρούνται στο ποσό εξαγοράς της κατοικίας αν μπορεί το φυσικό πρόσωπο να το αγοράσει.
Ουσιαστικά διαμορφώνεται μια win – win situation για τις τράπεζες, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν βγαίνουν ζημιωμένες. Ακόμα και οι όροι στην διαδικασία της αποπληρωμής για το φυσικό πρόσωπο ενώ έχει χάσει την κυριότητα της, είναι σκληροί στα όρια του εκδικητικού και φυσικά ο φορέας που εγγυάται το συγκεκριμένο πλαίσιο, είναι αυτός που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση πως παρέχει προστασία.
Επιπλέον η καθυστέρηση και η αδυναμία πληρωμής τριών ενοικίων θα δίνει δυνατότητα στην τράπεζα να προχωρήσει σε έξωση του μισθωτή αφήνοντας τον κυριολεκτικά στον δρόμο. Γενικότερα σε ολόκληρο των πτωχευτικό κώδικα η μόνη ασφαλιστική δικλείδα για τα φυσικά πρόσωπα είναι το ποσό που ορίζει ο νόμος ως «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» και είναι ακατάσχετο προκειμένου να επιβιώσουν .
Πέραν τούτου το νομοσχέδιο κινείται με απόλυτο τρόπο υπέρ της υπεράσπισης του συμφέροντος των τραπεζών ακόμα και στην φάση της δικαστικής διαδικασίας της πτώχευσης. «Δεν λαμβάνεται πρόνοια ώστε να εξισορροπηθούν τα αντιτιθέμενα συμφέροντα πιστωτών και πτωχού στη διαδικασία της πτώχευσης, καθώς επιφυλάσσεται υπέρ των πιστωτών απόλυτο δικαίωμα επιλογής του διαχειριστή αφερεγγυότητας» σημειώνει σχετικά στην ανακοίνωσή του ο ΔΣΑ. Τέλος ακόμα και στον εξωδικαστικό μηχανισμό η τράπεζα εξακολουθεί να έχει τον πλήρη έλεγχο της διαδικασίας καθώς είναι προαιρετικό εάν θα απαντήσει σε τυχόν αίτημα του οφειλέτη για προσφυγή προκειμένου να μην οδηγηθεί στην πτώχευση.
Η ανατροπή και η μη εφαρμογή του συγκεκριμένου νομοσχεδίου συνιστά αγώνα επιβίωσης για τους ανθρώπους της εργασίας, προκειμένου να υπερασπιστούν το δικαίωμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας. Αγώνας λοιπόν ενάντια στην κυβέρνηση που ξεπουλάει τις ελπίδες και τους κόπους των εργαζομένων, οι οποίοι είναι οι ίδιοι που έχουν πληρώσει όλα αυτά τα χρόνια με τις θυσίες τους τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών. Η εφαρμογή αυτού του νόμου θα κριθεί εκεί που κρίνονται όλοι, στο δρόμο και εκεί θα πρέπει να βρει ένα πραγματικό πολιτικό και κοινωνικό τοίχος εναντίον του.
