Η υπεύθυνη της επίσημης εκπομπής του Θ.Θ. στη Δημοτική Ραδιοφωνία Λάρισας «Πάμε Θεσσαλικό», θεατρολόγος και συνεργάτιδα του θεάτρου μιλά στο paidis.com
Οι καλλιτεχνικές ανησυχίες του Θ.Θ το καλοκαίρι του 2020 δεν στάθηκαν στη δύσκολη συνθήκη του κορωνοϊού και, αφού την αποδέχτηκαν, εκφράστηκαν δημιουργικά και… εναλλακτικά καταλήγοντας σε παραστάσεις σε ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους και πλατείες που ενθουσίασαν το κοινό. Παγκόσμια η συνθήκη, αλλά τι ήταν αυτό που τελικά κράτησε την σκηνή του ζωντανή και έστειλε το… βουνό στον Μωάμεθ;
Καταξιωμένο και πάντα πρώτο στις καρδιές των Λαρισαίων το Θεσσαλικό Θέατρο φτάνει στο σήμερα έχοντας να αντιμετωπίσει «παγωμένες» και άδειες αίθουσες, μα με μαεστρία και υπό την καθοδήγηση της καλλιτεχνικής του διευθύντριας Κ. Σπανού συνεχίζει να ξεπερνά τη συνθήκη και πλέον αντεπιτίθεται και από… αέρος, με την εκπομπή λόγου και μουσικής «Πάμε Θεσσαλικό» και με θέατρο στο ραδιόφωνο μέσα από την ενότητα “Θεσσαλικό Radio…plays”, πάντα από τη συχνότητα της Δημοτικής Ραδιοφωνίας Λάρισας.
Με τη συμπλήρωση σχεδόν δύο μηνών ραδιοφωνικής παρουσίας η παρουσιάστρια του «Πάμε Θεσσαλικό» Μαρία Παπουτσή, έμπειρη πρώην συνάδελφος στο πολιτιστικό και στο ελεύθερο ρεπορτάζ, θεατρολόγος και συνεργάτιδα του Θ.Θ, μας αναλύει την ιδέα που κρατά ζωντανό το θέατρο εν μέσω πανδημίας, περιγράφει την εμπειρία μα και τις δυσκολίες πίσω από τα μικρόφωνα και δεν μασά τα λόγια της ερωτώμενη για τις αντιδράσεις που καταγράφηκαν με αφορμή το εγχείρημα.
Χειμαρρώδης και πλημμυρισμένος ενθουσιασμό ο λόγος, δίνει ειδήσεις η Μ. Παπουτσή, μα κυρίως δίνει το στίγμα ενός θεάτρου που μπρος σε μια πρωτόγνωρη και δύσκολη συγκυρία παραμένει ζωντανό και απαντά στις προκλήσεις των καιρών με όπλα τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και το απίστευτο πείσμα του.
Πως προέκυψε η ιδέα του ανοίγματος του Θ.Θ. στο ραδιόφωνο;
Στη βάση του επικοινωνιακού πλάνου που μου εξέθεσε η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θ.Θ. Κυριακή Σπανού, όταν με κάλεσε, στο τέλος της πρώτης καραντίνας, να συνεργαστώ με το θέατρο για την αναζήτηση νέων τρόπων επαφής με το κοινό, μια ιδέα ήταν και το ραδιόφωνο. Κεραίες ανοιχτές και ουσιαστική αντίληψη της νέας πραγματικότητας που φέρνει η συνθήκη του κορωνοϊού οδηγούν αυτόματα στο συμπέρασμα πως όλα πρέπει να προσαρμοστούν στην παρούσα συνθήκη του θεάτρου. Στην πορεία του καλοκαιριού η ιδέα της αξιοποίησης του ραδιοφώνου επανερχόταν σταθερά στις συζητήσεις για τον δύσκολο χειμώνα που θα ακολουθούσε, παρέμενε όμως σε αναμονή, καθώς το θέατρο είχε να διαχειριστεί ένα ιδιαίτερα φορτωμένο και απαιτητικό πρόγραμμα.
Ωστόσο, ανάλογες προτάσεις και σκέψεις ερχόταν από πολλές πλευρές, όπως από συναδέλφους έμπειρους στον χώρο της επικοινωνίας, αλλά και φίλους του καλλιτεχνικού χώρου, γεγονός πως επιβεβαίωνε πως βρισκόμαστε σε σωστό δρόμο. Στις αρχές του Οκτώβρη και με τις δυσοίωνες προβλέψεις πως ένα νέο lockdown δείχνει αναπόφευκτο, το ραδιόφωνο μπήκε στο επίκεντρο, γύρω από το οποίο άρχισε να εστιάζει το καλλιτεχνικό, τεχνικό και επικοινωνιακό δυναμικό του θεάτρου. Σε απόλυτο συντονισμό με το σκεπτικό αυτό, όπως αποδείχτηκε, ήταν και η διοίκηση της Δημοτικής Ραδιοφωνίας Λάρισας, που την ίδια περίοδο κατέθεσε επίσημη πρόταση ένταξης του Θεσσαλικού με εκπομπή στο πρόγραμμά της.
Από εκεί και πέρα τα πράγματα πήραν πολύ γρήγορα τον δρόμο τους και το «Πάμε Θεσσαλικό» βγήκε στον αέρα στις 30 Οκτωβρίου. Ταυτόχρονα, είχε ήδη μπει σε προγραμματισμό η ενότητα του θεάτρου στο ραδιόφωνο, με επιλογές ρεπερτορίου, πρόβες και οργάνωση της τεχνικής υποστήριξης για την ηχογράφησή τους στη σκηνή του Θεσσαλικού. Το Θεσσαλικό Radio… plays, βγήκε στο αέρα έναν μήνα μετά, στις 7 Δεκεμβρίου, με έναν συγκινητικό μονόλογο από το μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη «Στου Χατζηφράγκου», που επιμελήθηκε και ερμήνευσε αφιλοκερδώς ο Κώστας Τσιάνος.
Ποιες οι δυσκολίες με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπο το Θ.Θ. στο νέο του εγχείρημα;
Το άνοιγμα ενός θεάτρου σε ένα διαφορετικό μέσο επικοινωνίας, που διαθέτει τους δικούς του κανόνες, τη δική του «γλώσσα» είναι από μόνο του μια τεράστια πρόκληση. Κολυμπάς στα βαθιά με την πρώτη αναπνοή μπροστά στο μικρόφωνο. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Ειδικά στην περίπτωση της ενότητας Θεσσαλικό Radio… plays η πρόκληση είναι το διαφορετικό. Όλα χτίζονται πάνω σε μια νέα αντίληψη, καθώς η ακοή αντικαθιστά πλέον την όραση και ο τελικός αποδέκτης – θεατής μετατρέπεται σε ακροατή. Για την εμπειρία όμως απόλυτα αρμόδιοι να μιλήσουν είναι οι συντελεστές των ραδιοφωνικών παραστάσεων και το τεχνικό προσωπικό, που έχει μετατρέψει τη σκηνή του θεάτρου «Κώστας Τσιάνος» σε ραδιοφωνικό στούντιο.
Μιλήστε μας για το «Πάμε Θεσσαλικό». Με ποιο σκεπτικό διαμορφώθηκε το πλαίσιο της εκπομπής και ποιοι οι στόχοι της;
Ανήκω στη γενιά που έζησε τον θρίαμβο της «Ηλέκτρας» στο τέλος της εφηβείας της. Στα σημερινά 18χρονα παιδιά όμως η ιστορία αυτή είναι άγνωστη. Κάποιος πρέπει να τους την πει. Κάποιος έχει χρέος να τους δείξει τον πλούτο που κουβαλάει το θέατρο της πόλης τους.
Το Θεσσαλικό Θέατρο διαθέτει τεράστια ιστορία, που επιβάλλεται να προστατευτεί και να αναδειχτεί. Είναι ταυτόχρονα ένας ζωντανός οργανισμός απόλυτα συντονισμένος με την πραγματικότητα της εποχής του διαθέτει σημαντικό παρόν και προσδοκίες για ένα εξίσου σπουδαίο μέλλον. Το «Πάμε Θεσσαλικό» σκαλίζει διαρκώς το υλικό του αρχείου του Θ.Θ. και «εκθέτει» τους θησαυρούς του, για να γνωρίσουν οι νέοι και να θυμηθούν οι παλαιότεροι. Συνομιλεί με καλλιτεχνικούς και τεχνικούς συνεργάτες από το μακρινό παρελθόν, αλλά και με συντελεστές πρόσφατων παραγωγών. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει και προωθεί τις τρέχουσες παραγωγές και δράσεις του Θ.Θ. Ο βασικός στόχος της εκπομπής επομένως, εκτός από το να προσφέρει ένα ουσιαστικό βήμα θεατρικής παιδείας, τοπικής και μη, είναι να δώσει τον λόγο στα πρόσωπα η δράση των οποίων συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Θεσσαλικού Θεάτρου.
Υπογράφετε και προσωπικά μια σημαντική νέα σελίδα του Θεσσαλικού Θεάτρου. Πόσο βαραίνει η ευθύνη μιας τέτοιας θέσης;
Το να ανήκεις στην ομάδα του Θεσσαλικού, είναι από μόνο του τεράστια ευθύνη. Στη δική μου περίπτωση το βάρος είναι μεγάλο, καθώς η δουλειά μου προϋποθέτει απόλυτη δημόσια έκθεση. Μετά από 11 χρόνια αποχής από το ραδιόφωνο που τόσο αγάπησα, επέστρεψα με την παρουσίαση της επίσημης ραδιοφωνικής εκπομπής του Θεσσαλικού Θεάτρου και δεν σας κρύβω πως, ειδικά στις πρώτες εκπομπές, η καρδιά μου χτυπούσε τόσο δυνατά από το δέος και την αίσθηση της ευθύνης, όσο δε χτύπησε στα πρώτα μου άπειρα βήματα πριν 20 χρόνια. Πολύ το άγχος, ευτυχώς δημιουργικό!
Είναι τιμή, δώρο ακριβό να σου επιτρέπεται να υπηρετήσεις το θέατρο που σε γαλούχησε καλλιτεχνικά και καθόρισε, σε μεγάλο βαθμό, τις επαγγελματικές σου επιλογές. Την εκπομπή, όπως σωστά το θέσατε, την συνυπογράφω, αλλά δεν είναι δική μου. Το «Πάμε Θεσσαλικό» είναι ένα project του Θ.Θ. το οποίο μου εμπιστεύτηκε η Κυριακή Σπανού. Δική μου είναι μόνο η ευθύνη και μολονότι η φωνή μου ακούγεται στον αέρα, έχω μεγάλη βοήθεια σε ό,τι χρειαστεί από τους συναδέλφους και τους συνεργάτες του θεάτρου: πρόσβαση στο πλήρες και τέλεια οργανωμένο ηχητικό – μουσικό αρχείο του τεχνικού του Θ.Θ. Νίκου Γεωργάκη και στο αρχείο του θεάτρου με τη βοήθεια της Μάρθας Αρταπυρίδου, πολύτιμες συμβουλές του συναδέλφου Απόστολου Ψαλτούλη και της ραδιοφωνικά έμπειρης Στέλλας Μπάσδρα, που με τιμά ιδιαίτερα με τον τρόπο που μοιράζεται μαζί μου τη γνώση και το πάθος της για το ραδιόφωνο.
Αν και η εκπομπή έχει ζωή δύο μόλις μηνών “στον αέρα” ποιες στιγμές της θα ξεχωρίζατε ως σημαντική προσωπική εμπειρία;
Μοναδική ήταν η εμπειρία της εγγραφής των εορταστικών εκπομπών του «Πάμε Θεσσαλικό», στο άτυπο στούντιο που έχει στηθεί στην σκηνή του θεάτρου. Από εκεί πέρασε διαδοχικά και σε διάστημα τριών ημερών σχεδόν όλο το προσωπικό, η διοίκηση και οι συνεργάτες του Θεσσαλικού, για να δώσει ευχές. Είχα την τιμή να μου μιλήσουν κάποιοι από τους τεχνικούς του, που οι εμφανίσεις τους είναι από σπάνιες ως ανύπαρκτες. Βούρκωσα πολλές φορές! Συντονιστείτε ανήμερα την Πρωτοχρονιά στις 12 το μεσημέρι και το Σάββατο 2 Ιανουαρίου στις 11π.μ. στη Δημοτική Ραδιοφωνία Λάρισας 9,36 για να τις ακούσετε αυτές τις δύο εκπομπές. Πραγματικά αξίζουν.
Δε θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μου είσοδο στο στούντιο της Δημοτικής Ραδιοφωνίας Λάρισας. Μεγάλωσα με το ραδιόφωνο αυτό και το αγαπώ ιδιαίτερα. Μέσα στο άγχος και την αγωνία μου έπιασα τον εαυτό μου να σκέφτεται «κάνεις εκπομπή στο Δημοτικό Ραδιόφωνο με τον Πάνο Καραΐσκο να σου χαμογελά πίσω από το τζάμι της κονσόλας. Όλα θα πάνε καλά!». Και πήγαν! Ακόμη κι όταν είπα λάθος την ημερομηνία! Τόσο άγχος είχα! Στο ραδιόφωνο μαθαίνεις να το δέχεσαι το λάθος στον αέρα. Είναι μέρος από τη γοητεία του μέσου. Την κατάσταση βέβαια έσωσε η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεσσαλικού που ήρθε μαζί μου ως φιλοξενούμενη στην πρώτη εκπομπή. Με τον δικό της διακριτικό και ευγενή τρόπο είπε σωστά την ημερομηνία, μου χαμογέλασε και μετά όλα πήγαν καλά. Της χρωστάω ένα μεγάλο δημόσιο «ευχαριστώ» και γι’ αυτή τη μέρα και για κάθε μέρα συνεργασίας μας. Περίμενα είκοσι χρόνια το τηλεφώνημα που θα με καλούσε να υπηρετήσω το Θεσσαλικό Θέατρο και χρειάστηκε να έρθει η Ικαριώτισσα καθηγήτριά μου από το Τμήμα Θεάτρου για να το λάβω. Είμαι ευγνώμων που εργάζομαι στο αγαπημένο μου θέατρο υπό τη δική της διεύθυνση.
Ποια είναι η ανταπόκριση που έχουν μέχρι τώρα οι δύο ραδιοφωνικές εκπομπές του Θ.Θ.;
Η ανταπόκριση στο «Πάμε Θεσσαλικό» είναι γενικά από πολύ θετική έως ενθουσιώδης και το σχόλιο που κυριαρχεί σε σχέση με το στήσιμο μιας εκπομπής λόγου του Θ.Θ. στο Δημοτικό Ραδιόφωνο της Λάρισας είναι το «καιρός ήταν, έλειπε αυτή η εκπομπή»!
Βέβαια, η εκπομπή σαν κάθε ζωντανό οργανισμό βρίσκει σιγά σιγά τον ρυθμό της. Η δεύτερη καραντίνα και οι συνθήκες στη Λάρισα εξαιτίας του κορωνοϊού άλλαξαν τον προγραμματισμό μας που αρχικά προέβλεπε πρεμιέρα της εκπομπής και ακολούθως τρία αφιερώματα- εκπομπές στην Άννα Βαγενά, στον Γιώργο Ζιάκα και στον Κώστα Τσιάνο, με ζωντανή τους παρουσία στο στούντιο. Είναι το πρέπον και το σωστό για μια εκπομπή του Θεσσαλικού να ξεκινήσει με μια εκτενή αναφορά στους τρεις ιδρυτές του. Δεν μπορέσαμε να το κάνουμε. Θα τους ακούσουμε και τους τρεις τηλεφωνικά στην πρώτη ζωντανή εκπομπή του χρόνου, στις 8 Ιανουαρίου και ελπίζουμε άμεσα να τους έχουμε κοντά μας, για να οργανώσουμε σωστά το αφιέρωμα στο έργο τους.
Εξίσου θετικά είναι τα μηνύματα για το Θεσσαλικό Radio… plays. Το κοινό αρχίζει σιγά σιγά να συγκεντρώνεται και να τις περιμένει μπροστά σε υπολογιστές και ραδιοφωνικούς δέκτες. Ολόκληρες γενιές ακροατών, σχεδόν και η δική μου, γνώρισαν κι αγάπησαν το θέατρο, μέσα από την ραδιοφωνική εκδοχή του. Υπάρχει λοιπόν ήδη κοινό και μάλιστα ενθουσιώδες! Η πρόκληση είναι να δημιουργήσουμε καινούριο. Προσωπικά, αγαπώ ιδιαίτερα το ραδιοφωνικό θέατρο και τώρα που το μελετώ πιο προσεκτικά μέσα από την επαγγελματική μου ιδιότητα, αρχίζω να το αγαπώ ακόμη περισσότερο. Η μαγεία του θεάτρου, συναντά τη γοητεία του ραδιοφώνου, με τη φαντασία να παίρνει τη θέση της όρασης. Αν μη τι άλλο το αποτέλεσμα είναι ενδιαφέρον!
Υπήρξαν φωνές που μίλησαν για «πασάλειμμα» θεωρώντας πως το «ζωντανό» θέατρο είναι μονόδρομος και η ραδιοφωνική παρουσία δεν έχει κάτι να προσφέρει. Τι απαντάτε;
Αρχικά, ας γίνει ξεκάθαρο πως πρόκειται για εκπομπές λόγου και όχι υποκατάστατα των κανονικών παραγωγών. Τώρα, αν με τον χαρακτηρισμό αυτό κάποιοι εντοπίζουν προχειρότητα στις παραγωγές αυτές, το μόνο που έχω να πως είναι πως το Θεσσαλικό τις αντιμετωπίζει με την ίδια σοβαρότητα που αντιμετωπίζει κάθε του δράση.
Αν λοιπόν υπάρχει η άποψη που αναφέρατε στην ερώτησή σας, ειλικρινά, θα ήθελα να ακούσω και την αντιπρότασή της. Στη συνθήκη του κορωνοϊού ζωντανό θέατρο δεν μπορεί να γίνει. Μπορεί όμως να γίνει ραδιοφωνικό και γίνεται, (όπως επίσης και διαδικτυακό με την προβολή της παραγωγής της Οδύσσειας του Ανδρέα Φλουράκη στα σχολεία όλης της Θεσσαλίας) γιατί το ενδεχόμενο να μη γίνει καθόλου, τουλάχιστον για το Θεσσαλικό, δεν υφίσταται. Ρωτώ λοιπόν: αν όχι ραδιόφωνο τότε τι;
Τέλος, δώστε μας την ευχή σας για το «Πάμε Θεσσαλικό» και για το Θεσσαλικό Θέατρο για τη νέα χρονιά
Για την εκπομπή θα ευχηθώ, ό,τι και για όλον τον κόσμο της τέχνης και του πολιτισμού: το 2021 να φέρει γρήγορα τα καλά νέα της επαναλειτουργίας των χώρων αυτών. Για το Θεσσαλικό Θέατρο επιτρέψτε μου να μην κάνω ευχή, αλλά να πω μια σκέψη που δεν έχω μοιραστεί με κανέναν. Μετά την έναρξη της δεύτερης καραντίνας, κάθε φορά που ανεβαίνω ή κατεβαίνω την πέτρινη εξωτερική σκάλα για να μπω στο θέατρο παραφράζω μέσα μου τον Γιάννη Ρίτσο για να παίρνω δύναμη: «σε τούτο εδώ το θέατρο κακιά σκουριά δεν πιάνει»!
Info: Η εκπομπή «Πάμε Θεσσαλικό» μεταδίδεται κάθε Παρασκευή (12.00-13.00) από τη συχνότητα του Δημοτικού Ραδιοφώνου Λάρισας 9.36 FM, και σε επανάληψη το Σαββατοκύριακο, στις 11 το πρωί.
Η εκπομπή «Θεσσαλικό Radio… plays» μεταδίδεται κάθε Δευτέρα, στις 9 το βράδυ και σε επανάληψη κάθε Σάββατο (21.00), πάντα από τη συχνότητα της ΔΗΡΑΛ.
ΦΩΤΟ: Δ. Καστανάρας
