ΓΡΑΦΕΙ Ο Νικόλαος Μ. Τζουρμακλιώτης, Δημότης Δ.Ε. Αμπελώνα, Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε., Msc in Project Management, Συγκοινωνιακό & Χωρικό Σχεδιασμό – Προϊστάμενος Τμήματος Πολεοδομίας – ΥΔΟΜ Δ. Τυρνάβου
(Ανάδειξη και Προστασία Τοπίου περιοχής Ανάληψης ΤΚ Δελερίων)
Πριν δυο χρόνια περίπου, μετά από οικογενειακή εκδρομή στα Ζαχοροχώρια επισκέφθηκα το μοναδικού φυσικού κάλλους ρέμα του Ρογκοβού τα νερά του οποίου σχηματίζουν φυσικές πισίνες γνωστές και ως ‘’Κολυμπήθρες’’ μεταξύ του Μικρού και Μεγάλου Πάπιγκου (εικόνα 1).
Όσοι έχουν βρεθεί εκεί σίγουρα έχουν εντυπωσιαστεί απ’ τη σπανιότητα και την ομορφιά του φυσικού Τοπίου που αποτελεί πλέον τουριστικό προορισμό Παγκόσμιου βεληνεκούς.
Ομολογώ όμως ότι εντός του Δήμου Τυρνάβου και μάλιστα σε απόσταση 940 μέτρων απ’ το θεσμοθετημένο όριο του οικισμού Δελερίων της ομώνυμης Τοπικής Κοινότητας Δ.Ε. Αμπελώνα δεν περίμενα ότι θα συναντήσω κάτι παρεμφερές.
Πρόκειται για το ευρύτερο τμήμα της θέσης Ανάληψης, στους πρόποδες του Ολύμπου όπου λόγω των έντονων πτυχώσεων και (πιθανόν) άλλων
γεωλογικών φαινομένων έχει σχηματιστεί μικρό φαράγγι στην έξοδο προς τον οικισμό ενώ στα ψηλότερα σημεία του βουνού διακρίνεται ο χείμαρρος που το διασχίζει.
Το ‘’ορεινό’’ τμήμα του χειμάρρου ξεκινάει απ’ τις κορυφές του Άνω Αργυροπουλίου σε υψόμετρο λίγο κάτω από 1.000 m ενώ στο μέσον της διαδρομής βρίσκεται το ‘’επικείμενο’’ Φράγμα (βλ. εικόνα 2) των Δελερίων (ύψους 60 m και χωρητικότητας 6,4 εκατ. m3 – έργο που έχει μείνει στα συρτάρια του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και της Περιφέρειας εδώ και χρόνια).
Για να φτάσει κανείς στο σημείο της Ανάληψης θα πρέπει να εντοπίσει το μικρό φυσικό ταμιευτήρα (σχηματισμός μικρής λίμνης). Αρκεί να ακολουθήσει την αγροτική οδό απ’ την έξοδο του οικισμού Δελερίων προς Βορρά, αριστερά του Νεκροταφείου και βαδίζοντας παράλληλα προς το πεδινό τμήμα του χειμάρρου.
Σε αυτό το σημείο περίπου (εικόνα 3) ξεκινά ο ορεινός όγκος του Θεσσαλικού Ολύμπου ο οποίος έχει ανακηρυχθεί με το ΦΕΚ 317/Β΄/24.06.1987 αρχαιολογικός χώρος και ιστορικός τόπος (τα όρια του οποίου επαναπροσδιορίστηκαν με το ΦΕΚ 144/ΑΑΠ/5.5.2014).
Έχοντας εντοπίσει το μικρό φυσικό ταμιευτήρα μπορεί να ακούσει κανείς σε όλη τη διάρκεια του χρόνου τον ήχο του νερού, να παρατηρήσει τη φύση και να απολαύσει στιγμές χαλάρωσης. Αν όμως θέλει κανείς να συνεχίσει την περιπατητική διαδρομή με όμορφη θέα αναζητώντας την περιπέτεια και τα μικρά θαύματα της φύσης (σπάνια φυτά και φυσικές πισίνες) θα πρέπει να ακολουθήσει το ημιορεινό μονοπάτι (κίτρινη γραμμή εικόνας 3).
Ανεβαίνοντας προς τα δεξιά τον βραχώδη λόφο θα εντοπίσει στην κορυφή μια ατραπό η οποία έχει δημιουργηθεί απ’ τους γηγενείς προγόνους και βρίσκεται παράλληλα και πάνω απ’ την κοίτη του χειμάρρου. Σημειώνουμε ότι πρόκειται για ένα μονοπάτι όπου το πρανές της χαράδρας έχει λαξευτεί και είναι αρκετά επικίνδυνο διότι είναι στενό, σκεπασμένο με βλάστηση ή χώμα σε κάποια σημεία, χωρίς προστατευτικούς ορθοστάτες ή κιγκλιδώματα. Επομένως η διάβαση του μονοπατιού, προς στιγμή, συνίσταται μόνο για ενήλικες ορειβάτες με κάποια
σχετική εμπειρία και εξοπλισμό.
Η θέα του κάμπου και του χωριού, μας αποζημιώνει καθώς εισερχόμαστε στη χαράδρα (εικόνα 4).
Περπατώντας περίπου 250 μέτρα τουλάχιστον μέσα στο μονοπάτι μπορούμε να παρατηρήσουμε από ψηλά κάτω στην κοίτη τις πρώτες κοιλότητες που έχουν σχηματιστεί απ’ το πέρασμα το νερού. Οι κοιλότητες αυτές είναι κατά κανόνα καλυμμένες απ’ το νερό όπου κατά καιρούς πολλοί ντόπιοι κάτοικοι έχουν κάνει μπάνιο.
Αν προχωρήσουμε ακόμη πιο πέρα στο βάθος του μονοπατιού θα συναντήσουμε μια συστάδα από βραχώδεις κοιλότητες η ανισοσταθμία των
οποίων δημιουργεί πολύ μικρούς καταρράκτες, αποζημιώνοντας τον επισκέπτη για τη μοναδικότητα του φυσικού περιβάλλοντος και του Τοπίου (εικόνα 5).
Σε άλλα σημεία υπάρχουν μικρές φυσικές λίμνες που σχηματίζονται (μέσα στην κοίτη) με πολύ μικρό βάθος (εικόνα 6).
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω και μετά από σύγκριση των δύο τοπίων τα πρώτα αβίαστα ερωτήματα που αναζητούν απάντηση είναι:
▪ Μπορεί αυτό το τοπίο να γίνει προσβάσιμο για τους φυσιολάτρες του Δήμου και όχι μόνο;
▪ Μπορεί να αξιοποιηθεί χωρίς να υποβαθμιστεί περιβαλλοντικά δίνοντας αναπτυξιακό χαρακτήρα στην περιοχή;
Υπό την αίρεση των συνεπειών της κατασκευής του φράγματος, θεωρώντας δεδομένη τη θετική απάντηση (στα ανωτέρω ερωτήματα) ανέπτυξα πρόχειρα έναν ‘’οδικό χάρτη’’ έχοντας ως γνώμονα την εφικτότητα εφαρμογής (προσβασιμότητα – αξιοποίηση) και ο οποίος αποτελείται από 5 διακριτά και ανεξάρτητα στάδια.
Η υλοποίηση του ή η ακόμη και η έναρξη διαβουλεύσεων συναρτάται απ’ τη βούληση των Τοπικών Αρχών και Φορέων (Τοπικό Συμβούλιο, Δημοτικό
Συμβούλιο, Τοπικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος) ενώ τα οφέλη στην Τοπική κοινωνία αλλά και το Δήμο Τυρνάβου είναι περισσότερο από προφανή έστω και απ’ την υλοποίηση μόνο του πρώτου σταδίου.
Οδικός Χάρτης (βήματα προστασίας & αξιοποίησης)
1o Στάδιο:
Θεσμοθέτηση κανονιστικού περιεχομένου Τοπικής Προστασίας Πραγματοποιείται με:
▪ Λεπτομερή αποτύπωση – χαρτογράφηση του υφιστάμενου μονοπατιού και των αξιόλογων σημείων που χρήζουν προστασίας απ’ το Δήμο και
συσχέτισή του με το επίσημο υδρογραφικό δίκτυο της Περιφέρειας Θεσσαλίας
▪ προσθήκη απαγορεύσεων σε ορισμένες δραστηριότητες (όπως η θήρα κα)
▪ ένταξη των ανωτέρω στο γενικό planning του υπό έγκριση ΓΠΣ (τοπική ενημέρωση του χαρτογραφικού υποβάθρου με το υδρογραφικό δίκτυο,
σημεία οικοτουριστικού ενδιαφέροντος) αλλαγή των υπό έγκριση χρήσεων Γης (χρήσεις ίδιες με εκείνες της ΠΕΠ 2.1 του φράγματος
Δελερίων) και προσθήκη περιορισμών για την περιβαλλοντική προστασία
▪ θεσμοθέτηση ΓΠΣ (υπό τη προϋπόθεση ότι έχουν ενσωματωθεί τα ανωτέρω)
2ο Στάδιο:
Απλή συντήρηση και αποκατάσταση υφιστάμενων μονοπατιών -ενίσχυση ασφάλειας, πρόσβασης και ανάδειξη της περιοχής με προώθηση της
πληροφορίας στις Περιφερειακές υπηρεσίες Τουρισμού – Πολιτισμού, social media κλπ
3o Στάδιο: Διαβούλευση
Διαβούλευση της Τοπικής κοινωνίας, Δημοτικής Αρχής και Κρατικών Φορέων για την πρόθεση, τον τρόπο, τις δυνατότητες και το βαθμό Τουριστικής
αξιοποίησης της περιοχής. Για παράδειγμα η πιο ήπια αξιοποίηση της περιοχής είναι ο οικοτουρισμός ο οποίος περιλαμβάνει:
– Trekking: παρατήρηση βλάστησης πουλιών, τοπίου
– Ορεινό Τουρισμό: ήπια ορειβασία, αναρρίχηση κλπ
Στην περίπτωση αυτή η ανάδειξη της ομορφιάς της φύσης πραγματοποιείται με την ασφαλή πρόσβαση μέσω μονοπατιών, κιόσκια πληροφόρησης και
περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, χώρων αναψυχής Η αξιοποίηση μεγαλύτερης κλίμακας περιλαμβάνει παρεμβάσεις μεγαλύτερης έκτασης και αφορά διαμορφώσεις στο τοπίο με μικρές κατασκευές στην κοίτη (τεχνικές διεύρυνσης φυσικών πισίνων – βλ. εικόνα 7) που συνεπάγεται τη δυνατότητα μεγαλύτερης επισκεψιμότητας στην περιοχή και μπορούν να συνδυαστούν ευρύτερα με Αγροτουρισμό.
4o Στάδιο:
Στοχευμένες Προτάσεις – Μελέτες αξιοποίησης της Περιοχής
Περιλαμβάνει
▪ Μελέτες για Συντήρηση αποκατάσταση μονοπατιών και δημιουργία νέων για την ασφαλή πρόσβαση στα αξιόλογα σημεία
▪ Ανάπτυξη ολοκληρωμένων δικτύων για την προσβασιμότητα στην περιοχή (οδικό δίκτυο και δίκτυο πεζοπορίας)
▪ μελέτες ένταξης σε δίκτυο οικο – πολιτιστικών διαδρομών (υποβάλλονται για έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων Πολιτισμού –
Τουρισμού χωρικής αρμοδιότητας Περιφέρειας Θεσσαλίας)
Σύνταξη σχεδίου ολοκληρωμένης τουριστικής Ανάπτυξης
▪ Εφικτότητα υλοποίησης – Χρηματοδότηση
5ο Στάδιο
Υλοποίηση
Ο Δήμος Τυρνάβου έχει πολλές ομορφιές αρκετές απ’ τις οποίες είναι κρυμμένες.
Ας ξεκινήσουμε να μιλάμε για το πως θα τις αναδείξουμε…..!
