«Δεν μας νοιάζει κατά πόσον [τα εμβόλια] έρχονται από την Κίνα, τις ΗΠΑ ή την Ε.Ε., αρκεί να είναι ασφαλή και να τα πάρουμε το συντομότερο δυνατό. Για μας ο εμβολιασμός δεν είναι γεωπολιτικό ζήτημα. Είναι υγειονομικό». Οι δηλώσεις της πρωθυπουργού της Σερβίας, Ανα Μπρνάμπιτς, στο BBC συμπυκνώνουν την πραγματιστική στρατηγική εμβολιασμού που επέλεξε να ακολουθήσει η ηγεσία της χώρας. Και της βγήκε με απροσδόκητη επιτυχία. H ρεαλπολιτίκ, η ταχύτητα κι η πολυσυλλεκτικότητα, μέσω της συνειδητής υπέρβασης των ψυχροπολεμικών διαχωρισμών Ανατολής-Δύσης, απέδωσαν αξιοζήλευτα αποτελέσματα: μετά τη Βρετανία, η Σερβία προηγείται μακράν στην πανευρωπαϊκή κούρσα εμβολιασμών, βάζοντας τα γυαλιά στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. στην οποία ευελπιστεί να ενταχθεί.
Η «αμερικανο-σπουδαγμένη», όπως σχολίαζε το BBC, πρωθυπουργός ήταν η πρώτη Ευρωπαία ηγέτιδα (ασχέτως φύλου) που έκανε το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech την παραμονή των Χριστουγέννων, αφού η κυβέρνησή της κατάφερε να παραλάβει στις 22 Δεκεμβρίου σχεδόν 5.000 δόσεις του αμερικανο-γερμανικού σκευάσματος, το οποίο είχε ήδη πάρει έγκριση από τη σερβική ρυθμιστική αρχή.
Ο «φιλορώσος» υπουργός Εσωτερικών Υποθέσεων αντίθετα εμβολιάστηκε με Sputnik-V: το ρωσικό εμβόλιο που επίσης έσπευσε να προμηθευτεί το Βελιγράδι λόγω και της παραδοσιακής συμμαχίας του με τη Μόσχα. Ο δε υπουργός Υγείας πόζαρε στις κάμερες λαμβάνοντας το κινεζικό εμβόλιο της Sinopharm: το πρώτο που έφτασε στη Σερβία σε μεγάλη ποσότητα ενός εκατομμυρίου δόσεων, με τον πρόεδρο της χώρας Αλεξάνταρ Βούτσιτς να τις υποδέχεται αυτοπροσώπως στο αεροδρόμιο στις 16 του Γενάρη, κεφαλαιοποιώντας τη σύσφιγξη των σχέσεων με το καθεστώς της Κίνας, που επενδύει μαζικά στη βαλκανική χώρα.
Εντός του Φλεβάρη αναμένεται να παραδοθούν τουλάχιστον άλλες 500.000 δόσεις από τη Sinopharm, 200.000 δόσεις του Sputnik-V, περίπου 90.000 δόσεις από τις Pfizer/BioNTech, καθώς και οι πρώτες παρτίδες 125.000 δόσεων του βρετανικού εμβολίου των AstraZeneca/Πανεπιστημίου Οξφόρδης. Το αργότερο δε μέχρι τον Ιούνιο θα έχουν φτάσει και παραγγελίες από την αμερικανική Moderna.
Το εμβολιαστικό χαρτοφυλάκιο της χώρας είναι πραγματικά εντυπωσιακό σε ποικιλία, το πρόγραμμα προς το παρόν πάει σφαίρα χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, ενώ, όπως έγραφε το Reuters, «οι Σέρβοι μπορούν επί του παρόντος να διαλέγουν δόσεις μεταξύ των Pfizer/BioNTech, Sinopharm και Sputnik-V».
«Η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας προκαλεί έκπληξη σε μια χώρα που δεν φημίζεται για δυναμική δημόσια διοίκηση» σημείωνε με τη σειρά του το BBC. Απρόβλεπτος παράγοντας παραμένει πάντα και παντού η ανάδυση και εξάπλωση ανθεκτικών στα εμβόλια μεταλλαγμένων στελεχών του κορονοϊού και συνακόλουθα η αντίστοιχη προσαρμογή του εκάστοτε σκευάσματος.
Την ώρα λοιπόν που τα άλλα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων πασχίζουν να προμηθευτούν τα πολύτιμα φιαλίδια, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους στα ψίχουλα βοήθειας της Ε.Ε. ή στο παγκόσμιο πρόγραμμα Covax υπό τον ΠΟΥ, η Σερβία κατά μόνας κινήθηκε καίρια και έξυπνα, με συνέπεια να «τρέχει» την εκστρατεία ανοσοποίησης με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό συγκριτικά με Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία και τετραπλάσιο σε σχέση με την Ολλανδία! Ερχεται μάλιστα τέταρτη στον κόσμο σε επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης ανά 100 άτομα μετά το Ισραήλ, τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο στόχος ανοσοποίησης τουλάχιστον του ενός δέκατου του πληθυσμού των εφτά εκατομμυρίων μέχρι τα μέσα του Φλεβάρη δείχνει πλήρως επιτεύξιμος, καθώς μέχρι την περασμένη Πέμπτη περίπου 600.000 είχαν κάνει την πρώτη δόση και περισσότεροι από 50.000 τη δεύτερη.
Το κόστος του προγράμματος
Σύμφωνα με τον πρόεδρο Βούτσιτς, η κυβέρνηση θα δαπανήσει φέτος 200 με 300 εκατομμύρια ευρώ -δηλαδή το 0,7% του ΑΕΠ- για αγορά εμβολίων. Παράλληλα θα επενδυθούν, λέει, και όσα κεφάλαια χρειαστεί προκειμένου να ξεκινήσει να παράγεται το Sputnik-V και στη Σερβία έως τα τέλη του χρόνου, στο πλαίσιο αρχικής συμφωνίας με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Κλιμάκιο Ρώσων ειδικών επισκέφθηκε ήδη το Βελιγράδι, με την πρωθυπουργό Μπρνάμπιτς να αναγγέλλει πως βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για αγορά και του λεγόμενου Sputnik-Light, μιας μόνο δόσης, που δοκιμάζεται κλινικά στη Ρωσία.
Το συνολικό σχέδιο της σερβικής κυβέρνησης προβλέπει μάλιστα όχι απλά την κάλυψη των εγχώριων εμβολιαστικών αναγκών αλλά και την προοπτική εξαγωγών στην ευρύτερη περιοχή – θεωρητικά και στην Ε.Ε., που μέχρι πρότινος σνόμπαρε επιδεικτικά τα ρωσικά και τα κινεζικά εμβόλια, αλλά τώρα δεν αποκλείεται να πέσει στην ανάγκη τους ελλείψει επαρκών ποσοτήτων, αφού οι δυτικές φαρμακοβιομηχανίες αποδεικνύονται λιγότερο ή περισσότερο αναξιόπιστες στις παραδόσεις τους, με κίνδυνο να τινάξουν στον αέρα τα εμβολιαστικά προγράμματα στα κράτη-μέλη.
«Τα εμβόλια δεν μπορεί να είναι πολιτικό ζήτημα. Κάποιος μπορεί να διαλέγει ανάμεσα σε δυτικά και ανατολικά εμβόλια μόνο όταν έχει αρκετά» δήλωνε πρόσφατα και ο ακροδεξιός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, που έγραψε ξανά (κι εν προκειμένω δικαίως ίσως) στα παλιά του τα παπούτσια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάνοντας τη χώρα του την πρώτη στην Ε.Ε. που αγόρασε και ενέκρινε μονομερώς τόσο το κινεζικό εμβόλιο της Sinopharm όσο και το Sputnik-V.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το τελευταίο, είναι δεδομένη η πάγια προκατάληψη των Ευρωπαίων για (γεω)πολιτικούς λόγους και ο σκεπτικισμός τους για επιστημονικούς, εν μέσω ανησυχίας (ενίοτε και χλευασμού) για εκπτώσεις και αδιαφάνεια στην ανάπτυξή του και στην έγκριση-εξπρές που είχε λάβει στη Ρωσία ήδη από τον περασμένο Αύγουστο, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση από τις κλινικές δοκιμές του.
Εντός της προηγούμενης βδομάδας δε υπήρξαν ακόμα και δημόσιες αντεγκλήσεις για το κατά πόσον έχει υποβληθεί ή όχι επίσημο ρωσικό αίτημα για έγκριση του Sputnik-V από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ).
Το ευρύτερο κλίμα πάντως έχει αρχίσει να αλλάζει, όπως φάνηκε και από τις όψιμες δηλώσεις της Ανγκελα Μέρκελ ότι θα καλωσόριζε τη χρήση του στην Ε.Ε. εφόσον πάρει το πράσινο φως από τον ΕΜΑ. «Μήπως υποτιμήσαμε το εμβόλιο της Ρωσίας;» αναρωτιόταν δηλωτικά στον τίτλο του πρόσφατο άρθρο τής (προφανέστατα μη φιλορωσικής) Washington Post, αναφερόμενο στη δημοσίευση αρχές του Φλεβάρη στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Lancet των πρώτων αξιόπιστων -και πολλά υποσχόμενων- δεδομένων από την τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών του. Το Sputnik-V εμφανίζεται ασφαλές και αποτελεσματικό κατά περίπου 92%, προσφέροντας μάλιστα απόλυτη προστασία από νοσηλεία ή θάνατο από τον Covid-19.
Στην ανάγκη του Sputnik V
Ποιούμενο την ανάγκη φιλοτιμία, το ευρωπαϊκό μπλοκ ίσως υποχρεωθεί -ελλείψει εναλλακτικών λύσεων- να ακολουθήσει το παράδειγμα δεκάδων άλλων χωρών ανά τον κόσμο που έχουν αγοράσει και εγκρίνει το ρωσικό εμβόλιο, αρχίζοντας να το χορηγούν σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Πέραν της Σερβίας, δρομολογούνται και σχέδια για μαζική παραγωγή του σε Τουρκία, Ινδία, Βραζιλία και Νότια Κορέα.
Σημειωτέον πως είναι ανάλογης τεχνολογίας, αλλά και αντίστοιχα φτηνό και εύκολο στη μεταφορά με το εμβόλιο των AstraZeneca/Πανεπιστημίου Οξφόρδης. Σύντομα μάλιστα αναμένεται να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές ενός κοινού -ενισχυμένου δυνητικά- υποψήφιου σκευάσματος, συνδυασμού των δύο παρόμοιων εμβολίων, που ίσως καταλήξουν σε ευτυχή «ανατολικο-δυτική» σύμπραξη και δημιουργία ενός ενιαίου δραστικού εμβολίου – πάντοτε κορονοϊού θέλοντος και μεταλλαγμένου στελέχους επιτρέποντος.
efsyn.gr
