Ο ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. μιλά για fake news της κυβέρνησης Μητσοτάκη
Κυβερνητικό Fake News No 1: «Οι σημερινές και μελλοντικές συντάξεις του ισχύοντος συστήματος εξασφαλίζονται. Το κόστος μετάβασης δεν είναι υψηλό και είναι διαχειρίσιμο»
Με την επιβολή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, οι εισφορές των νέων ασφαλισμένων δεν θα καλύπτουν πλέον τις σημερινές και μελλοντικές συντάξεις προκαλώντας ένα τεράστιο κενό στην χρηματοδοτική κάλυψη τους. Οι συντάξεις εξασφαλίζονται μόνον εφόσον θα χρηματοδοτηθεί το κόστος μετάβασης. Διαφορετικά θα επιβαρυνθεί ο Κρατικός Προϋπολογισμός, δηλαδή οι φορολογούμενοι, ιδιαίτερα μετά το 2030 με μία ετήσια δαπάνη της τάξης του 1 δις ευρώ και μετά το 2040, με μία ετήσια δαπάνη της τάξης των 2,7 δις ευρώ. Πρόκειται για βίαιη αναδιανομή εις βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας και προς όφελος λίγων ιδιωτικών συμφερόντων.
Το «χρηματοδοτικό κενό», ή το κόστος μετάβασης, είναι άνω των 56 δισ. ευρώ και, εάν συνυπολογιστούν και οι διακηρυσσόμενες εγγυήσεις των χορηγούμενων κεφαλαιοποιητικών επικουρικών συντάξεων, θα φθάσει στο επίπεδο των 75-78 δισ. ευρώ. Γεγονός που αναφέρεται ρητά και στην αναλογιστική μελέτη ότι στις συντάξεις χηρείας και αναπηρίας δεν έχουν υπολογιστεί τυχόν εγγυήσεις για κατώτατα όρια και σε περίπτωση που γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση. Το κόστος μετάβασης θα επιβαρύνει την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους κατά 49%. Πρέπει να επισημανθεί ότι το κόστος αυτό εξαρτάται άμεσα από το ύψος των αποδόσεων των κεφαλαίων και την γενικότερη χρηματοοικονομική συγκυρία. Στην περίπτωση μιας νέας μακροχρόνιας ύφεσης το κράτος θα κληθεί με περιορισμένα δημόσια έσοδα να καλύψει διπλή «ζημιά»: το κενό στην χρηματοδότηση του παλαιού συστήματος και την διαφορά μεταξύ των εγγυημένων επικουρικών συντάξεων του νέου συστήματος και αυτών που θα προκύπτουν από το χαμηλό επίπεδο των αποδόσεων.
Η κυβέρνηση εφαρμόζει δημιουργική λογιστική. Υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τις εκθέσεις, το καθαρό κόστος που προκύπτει αν συνυπολογίσει κανείς το κόστος της μεταρρύθμισης ( 56 δισ. ευρώ για την περίοδο 2022-2070) και το όφελος της μεταρρύθμισης (50 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο) είναι 6 δισ. ευρώ για μια περίοδο σχεδόν 50 χρόνων. Πρακτικά η Κυβέρνηση λέει ότι με την αύξηση του ΑΕΠ από την αύξηση των επενδύσεων η μεταρρύθμιση από μόνη της θα αποδίδει κατά μέσο όρο 1 δις ευρώ επιπλέον φορολογικά έσοδα το έτος για να καλύπτει το αντίστοιχο κόστος της μετάβασης. Αυτό όμως δεν προκύπτει πρακτικά από πουθενά, γιατί σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ η καθαρή επίδραση της μεταρρύθμισης στο ΑΕΠ θα είναι 0,18 της ποσοστιαίας μονάδας το 2032, 0,51 της ποσοστιαίας μονάδας το 2042 και 2,01 ποσοστιαίες μονάδες το 2070. Πώς από αυτή την μικρή σχετικά επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ τα πρώτα έτη ειδικά θα προκύψουν τέτοια δημοσιονομικά έσοδα που θα καλύψουν σχεδόν πλήρως το κόστος της μετάβασης από την μεταρρύθμιση και μόνο; Εκτός αν η Κυβέρνηση υπολογίζει ότι σωρευτικά τα αυξημένα φορολογικά έσοδα από την συνολική αύξηση του ΑΕΠ την επόμενη 50ετία θα δαπανηθούν την κάλυψη του κόστους της μετάβασης.
Κυβερνητικό Fake news Νο 2:«Αστειότητες τα περί ενστάσεων των θεσμών εξαιτίας του υπέρογκου κόστους μετάβασης του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση.»
Πριν μία εβδομάδα θέσαμε το ερώτημα στον κ.Χατζηδάκη εάν οι θεσμοί είχαν «τραβήξει το αυτί» στην κυβέρνηση, για το κόστος μετάβασης, που εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 70 δις, και την υπέρογκη δημοσιονομική δαπάνη, που προκαλεί το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, ιδίως σε σχέση με την «κρατική εγγύηση» των επικουρικών συντάξεων, για την κάλυψη του κόστους των συντάξεων αναπηρίας και θανάτου. Ο κ.Χατζηδάκης χαρακτήρισε αστειότητες τα περί ενστάσεων των θεσμών. Το κείμενο όμως του νομοσχεδίου το επιβεβαιώνει! Σύμφωνα με τη νέα προσθήκη της περιπ. στ΄ του άρθρου 8 του νομοσχεδίου: «πόροι του νέου Ταμείου (ΤΕΚΑ) είναι η επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη της δαπάνης….» που προκύπτει από την κάλυψη του κόστους για την κρατική εγγύηση των επικουρικών συντάξεων, για τις ελάχιστες συντάξεις αναπηρίας και θανάτου! Επίσης, στο άρθρο 59 αναφέρει ότι «το Κράτος καλύπτει από τον Κρατικό Προϋπολογισμό την απομείωση των πόρων του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές , λόγω της εισαγωγής και λειτουργίας του κεφαλαιοποιητικού συστήματος επικουρικής ασφάλισης και διασφαλίζει διαχρονικά την επάρκεια των παροχών των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων του Κλάδου αυτού.» Με απλά λόγια, όλοι οι φορολογούμενοι, θα πληρώσουν την παρωχημένη και αποτυχημένη θατσερική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη-Χατζηδάκη! Σύμφωνα εξάλλου με το άρθρο 47 του ν.4670/2020, ορίζεται ότι στον κοινωνικό προϋπολογισμό εγγράφεται δαπάνη 0,5% του ΑΕΠ που χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και πιστώνεται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας. Πρόκειται για την «13η σύνταξη» που πρώτα κατήργησε ο κ.Μητσοτάκης, τον Φεβρουάριο του 2020 και τώρα αναμένεται να χρηματοδοτήσει το τζογαδόρικο σύστημα του «ατομικού κουμπαρά». Η κυβέρνηση υποτιμά τη νοημοσύνη των πολιτών. Οι χαμολοσυνταξιούχοι και οι πιο αδύναμοι συμπολίτες μας που περίμεναν ότι φέτος και τα επόμενα χρόνια θα λάβουν κοινωνικό μέρισμα, θα πρέπει να το ξεχάσουν. Προφανώς, αυτό θα χρηματοδοτεί εφεξής, τους μισθούς και τις προμήθειες των golden boys που θα παίζουν τις εισφορές των ασφαλισμένων, στα χρηματιστήρια. Η κυβέρνηση «κόβει» 900 εκατομμύρια κατ’ έτος (δαπάνη προϋπολογισμού), από τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους φτωχούς και τα δίνει στα κοράκια των χρηματαγορών! Είναι ενδεικτικό ότι δεν κατατέθηκε στη Βουλή ως όφειλε επικαιροποιημένη έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και καμία αξιόπιστη μελέτη για τη δραματική επίπτωση του νέου κεφαλαιοποιητικού συστήματος, που εκτιμάται ότι θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος κατά 49%.
Κυβερνητικό Fake news Νο 3: «Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του χαρτοφυλακίου των εισφορών του. H κυβέρνηση δεν «τζογάρει» με τις εισφορές των νέων ασφαλισμένων».
Και όμως η κυβέρνηση τζογάρει με τις εισφορές των ασφαλισμένων! Τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα λειτουργούν στο πλαίσιο του επενδυτικού κινδύνου και εξαρτώνται από τις μεταβολές και τις διακυμάνσεις των αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο. Με άλλα λόγια, ο ασφαλισμένος τοποθετεί τα χρήματά του στην ατομική μερίδα, όμως αυτά τίθενται υπό το βάρος της αβεβαιότητας του επενδυτικού κινδύνου. Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα κατάρρευσης. Έχει υπολογιστεί ότι από το 1970 μέχρι το 2007 έχουν σημειωθεί 124 καταρρεύσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα (π.χ Lehman Brothers, Bear Stearn, Citigroup, Barclays, κτλ). Χαρακτηριστικότερο όμως όλων είναι το παράδειγμα της μετοχής της AIG, της μεγαλύτερης ασφαλιστικής των ΗΠΑ, όπου τον Σεπτέμβρη του 2008 μέσα σε λίγες μέρες έπεσε από τα $70 σε $5.5, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να αναλάβουν το κόστος ασφαλιστικών συμβολαίων ύψους 85 δισεκ. ευρώ. Κατέρρευσε γιατί είχε στο χαρτοφυλάκιο της ασφάλιστρα κινδύνου swap πάνω από 440 δισεκ ευρώ τα οποία αχρηστεύτηκαν. Ελληνικό παράδειγμα πτώχευσης ασφαλιστικής εταιρείας αποτελεί η ΑΣΠΙΣ Πρόνοια που υπόσχονταν στα συνταξιοδοτικά και επενδυτικά της προγράμματα, εγγυημένη απόδοση 7,5%!
Εξάλλου, στο άρθρο 47 «Στρατηγική Επενδύσεων», δεν αποκλείει τη δυνατότητα επένδύσεων καις ε μη ρυθμιζόμενες αγορές, καθώς και επενδύσεων σε παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα, δηλαδή υψηλού ρίσκου όπως τα δομημένα ομόλογα και ενυπόθηκα ομόλογα. Είναι νωπές οι μνήμες από το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων και τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Τι θα συμβεί λοιπόν σε περιπτώσεις που οι «επενδύσεις» εκτεθειμένες στον «κίνδυνο των αγορών» δεν ευδοκιμήσουν; Οι συνταξιούχοι, ισχυρίζεται ο κ. Χατζηδάκης, θα λαμβάνουν πίσω τις εισφορές, που έχουν δώσει με εξασφάλιση αρνητικής απόδοσης, θα παίρνουν πίσω δηλαδή, τις εισφορές τους. Όμως αυτό σημαίνει, μειωμένη επικουρική σύνταξη!
Η έστω και τιμαριθμοποιημένη επιστροφή εισφορών, δεν θα έχει καμία σχέση με την επικουρική σύνταξη του διανεμητικού συστήματος. Το ποσό της επιστροφής, θα εξαρτάται από το προσδόκιμο ζωής και μια σειρά από άλλους δημογραφικούς παράγοντες (π.χ. «ρήτρα θανάτου»), που σκόπιμα αποκρύπτει η κυβέρνηση. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά οκτώ περισσότερα χρόνια κατά μέσον όρο σε σχέση με τη σημερινή γενιά σημαίνει ότι οι μελλοντικοί συνταξιούχοι εξ αυτού του λόγου θα λάβουν σύνταξη μειωμένη κατά 35% σε σχέση με το σημερινό επίπεδο των επικουρικών συντάξεων. Διαφορετικά, για να λάβουν το ίδιο επίπεδο με τη σημερινή επικουρική σύνταξη, θα πρέπει να συνταξιοδοτηθούν στο 74ο έτος της ηλικίας τους. Από τα παραδείγματα που δόθηκαν στη δημοσιότητα από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων διαπιστώνεται ο λανθασμένος ισχυρισμός ότι με το ισχύον σύστημα ένας ασφαλισμένος, ύστερα από 40 έτη ασφάλισης, θα λάβει μηνιαία επικουρική σύνταξη της τάξης των 153 ευρώ, ενώ με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών (ατομικός κουμπαράς) θα λάβει για τα ίδια έτη ασφάλισης και με τις ίδιες αποδοχές μηνιαία επικουρική σύνταξη της τάξης των 257 ευρώ. Η μέση μηνιαία επικουρική σύνταξη για τους νέους του προαναφερόμενου παραδείγματος με το ισχύον σύστημα θα είναι 221 ευρώ, ενώ με το σύστημα της κεφαλαιοποίησης των ατομικών λογαριασμών θα είναι 145 ευρώ. Οι νέοι ασφαλισμένοι θα πληρώνουν διπλά, τις εισφορές τους στον ατομικό κουμπαρά και μέσω της φορολογίας, προκειμένου να καλυφθεί το υπέρογκο κόστος μετάβασης.
Κυβερνητικό Fake News No 4: «H κυβέρνηση δεν ιδιωτικοποιεί την επικουρική ασφάλιση»
Σαφώς και συμβαίνει το αντίθετο. Η κυβέρνηση για να ξεπεράσει τον σκόπελο της αντισυνταγματικότητας του σχεδίου νόμου θεσπίζει έναν δημόσιο φορέα, το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλοποιητικής Ασφάλισης, που όμως θα αναθέτει τη διαχείριση των κεφαλαίων σε ιδιώτες. Με τις υπ’ αριθ. 2287/2015 και 1889/2019 αποφάσεις της Ολομέλειάς του, το Συμβούλιο Επικρατείας έχει αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο κεφαλαιοποίησης της Επικουρικής Ασφάλισης. Το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι σύμφωνα με το άρθρο 22 (παρ. 5) του ισχύοντος Συντάγματος, η Επικουρική Ασφάλιση: α. είναι δημόσια και υποχρεωτική, β. παρέχεται αποκλειστικά και μόνο από το κράτος ή από ΝΠΔΔ, γ. είναι ξένη προς επιχειρηματικούς κινδύνους που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς και δ. έχει τελικό και μοναδικό εγγυητή το κράτος, το οποίο υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότησή της. Όπως έχει παγίως κριθεί, η έννοια του άρθρου 22 παρ. 5 Συντ. είναι ότι, εκεί όπου ο νόμος καθιερώνει την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση οφείλει να καθιστά φορέα της μόνο το κράτος ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Είτε ως κύρια είτε ως επικουρική, η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση έχει εξαιρεθεί, με την πιο πάνω συνταγματική διάταξη, από το χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, τούτο δε έγινε για λόγους δημόσιου συμφέροντος και ειδικότερα για να προστατευθούν όσοι υποχρεωτικώς ασφαλίζονται ή καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές από τους επιχειρηματικούς κινδύνους, που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία της κυβέρνησης εγείρει σοβαρά συνταγματικά ζητήματα.
Κυβερνητικό Fake News No 5: «Από που προκύπτει ότι η διοίκηση του νέου Ταμείου που θα διαχειρίζεται τις εισφορές των νέων ασφαλισμένων έχει ακαταδίωκτο»; «Η διάταξη ακολουθεί τη δομή του άρθρου 33 του Ν. 4389/16 (του ΣΥΡΙΖΑ) για τις ευθύνες των μελών του ΔΣ της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με μια βασική διαφορά: Εμείς προβλέπουμε μεγαλύτερη ευθύνη για τα μέλη του ΔΣ της ΤΕΚΑ, αφού προβλέπεται δίωξη και για δόλο και για βαριά αμέλεια, ενώ στο νόμο του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπεται δίωξη μόνο για δόλο (και όχι για βαριά αμέλεια)».
Εν μέσω πανδημίας και κρίσης, η κυβέρνηση πλήττει το δημόσιο συμφέρον, προκειμένου να εξασφαλίσει τεράστια κέρδη σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, ενώ ταυτόχρονα με προκλητική διάταξη προβλέπει ασυλία για τα μέλη του ΔΣ του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλοποιητικής Ασφάλισης, που θα διαχειρίζονται και θα επενδύουν στα χρηματιστήρια τις εισφορές των ασφαλισμένων. Μετά τις αντιδράσεις το σχετικό άρθρο επαναδιατυπώθηκε, η ουσία παραμένει!
Το άρθρο 19 του νομοσχεδίου, για τα μέλη του ΔΣ, του νέου Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), επιβεβαιώνει ότι καμία διασφάλιση δεν υπάρχει, για τους ασφαλισμένους εκείνους που θα ενταχθούν στο νέο Ταμείο, από πράξεις ή παραλείψεις των μελών της Διοίκησης του Ταμείου, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Όσον αφορά τις σχέσεις των μελών του ΔΣ με το ΤΕΚΑ υπέχουν ποινική και αστική ευθύνη μόνο εάν ενήργησαν με δόλο και με βαριά αμέλεια.
Όσον αφορά τη σχέση των μελών του ΔΣ με τους ιδιώτες-ασφαλισμένους αναφέρεται ρητά ότι δεν υπέχουν αστική ευθύνη και δεν υπάρχει έστω η αναφορά για βαριά αμέλεια ή δόλο. Συνεπώς, οι ασφαλισμένοι ατομικά, οι επαγγελματικοί σύλλογοι κλπ. (ιδιώτες εν γένει) δε θα μπορούν να ζητήσουν ευθύνη για κανέναν λόγο και υπό οποιαδήποτε προϋπόθεση, ακόμα σε περιπτώσεις δόλου ή βαριάς αμέλειας! Πρόκειται για σκανδαλώδη και προδήλως αντισυνταγματική ρύθμιση, που δεν συνάδει με το σκοπό της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης και την παγία νομολογία του ΣτΕ, το οποίο με σωρεία αποφάσεών του (ΟλΣτΕ 2287/2015 και 1889/2019) έχει αποφανθεί ότι: «Είτε ως κύρια είτε ως επικουρική, η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση έχει εξαιρεθεί, από το χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, τούτο δε έγινε για λόγους δημόσιου συμφέροντος και ειδικότερα για να προστατευθούν όσοι υποχρεωτικώς ασφαλίζονται ή καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές από τους επιχειρηματικούς κινδύνους, που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς». Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί η ΑΑΔΕ, που είναι μηχανισμός είσπραξης φορολογικών εσόδων για το κράτος, με το ΔΣ του ΤΕΚΑ, που θα επενδύει με κερδοσκοπικό ρίσκο τις εισφορές και τον κόπο των ασφαλιασμένων, των συνταξιούχων και των εργαζομένων, και είναι αδιανόητο και προκλητικό να έχει ασυλία και ακαταδίωκτο για τις επιλογές του.
Κυβερνητικό Fake news no 6: « Οι αλλαγές είναι μονόδρομος γιατί τα ταμεία συνεχώς «χάνουν» από το δημογραφικό πρόβλημα»
Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με το ν.4387/16 οδήγησε το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να ανταποκρίνεται στην πρόκληση της σταθερότητας και των δυσμενών δημογραφικών προβλέψεων για τη χώρα μέχρι το 2070. Επιβεβαιώνεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναλογιστικής προβολής του 2018 Αναλογιστική Αρχή + Ageing Working Group στα πλαίσια του Ageing Report του 2018, ότι έχει διαμορφώσει ένα οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά αποτελεσματικό, Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης στην Ελλάδα, που αντιμετωπίζει πλήρως, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τις επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης. Επίσης, πριν από μόλις 1,5 χρόνο, η κυβέρνηση της ΝΔ δια του ν.4670/2020, έφερε στη Βουλή αναλογιστική μελέτη, που αποδείκνυε τη βιωσιμότητα του e-ΕΦΚΑ (περιλαμβάνει και την επικουρική ασφάλιση πλέον). Ο τότε αρμόδιος Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ.Βρούτσης δήλωνε ότι έλυσε το θέμα του ασφαλιστικού δια παντός, εξασφαλίζοντας «βιωσιμότητα και επάρκεια παροχών». Τόνισε μάλιστα ότι έλαβε σχετική έγκριση από την ΕΕ, που επιβεβαίωσε τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος έως το 2070!
Ας απαντήσει η κυβέρνηση της ΝΔ: τότε έλεγε ψέματα ο κ.Βρούτσης ή τώρα λέει ψέματα ο κ. Χατζηδάκης; είναι ορθές οι μελέτες που έφερε στη βουλή τον Φεβρουάριο του 2020 ο κ.Βρούτσης ή οι μελέτες που φέρνει τώρα ο κ. Χατζηδάκης;
Το δημογραφικό είναι ένα σοβαρό θέμα που απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση και εθνικό διάλογο. Δεν μπορεί να το χρησιμοποιεί ως πρόσχημα η κυβέρνηση για να επιβάλλει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα εις βάρος των ασφαλισμένων και του δημοσίου συμφέροντος. Αποτελεί εξάλλου υποκρισία να επικαλείται το δημογραφικό, ενώ με το νόμο Χατζηδάκη και τη συνολική πολιτική της οδηγεί στην εργασιακή απορρύθμιση και στη φθηνή και ελαστική εργασία, με δραματικές συνέπειες στις εισφορές και στα έσοδα των Ασφαλιστικών Ταμείων, καθώς και στην υπονόμευση του Κοινωνικού Κράτους, ενώ καταδικάζει τους νέους και τις νέες σε οικονομική και εργασιακή επισφάλεια.
Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα εξάλλου επηρεάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από το αναδιανεμητικό σύστημα από την γήρανση του πληθυσμού, σε βαθμό που να απειλείται σοβαρά το προσδοκώμενο επίπεδο των συντάξεων τόσο της νέας γενιάς, όσο και των σημερινών ασφαλισμένων και συνταξιούχων. Κι αυτό γιατί το διανεμητικό σύστημα, προκειμένου να διατηρήσει την μακροχρόνια βιωσιμότητά του έχει να αντιμετωπίσει μόνο τον δημογραφικό κίνδυνο, ενώ το κεφαλαιοποιητικό σύστημα έχει να αντιμετωπίσει τόσο το δημογραφικό, όσο και τον κίνδυνο των χρηματαγορών και κεφαλαιαγορών, καθώς και τον κίνδυνο της επίτευξης υψηλών αποδόσεων των επενδύσεων.
Κυβερνητικό Fake news No 7: «Τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα χρησιμοποιούνται στα περισσότερα κράτη του κόσμου».
Η κυβέρνηση της ΝΔ υποστηρίζει ότι η πρότασή της ακολουθεί τις ευρωπαϊκές καλές πρακτικές. Τα πράγματα δεν έχουν καθόλου έτσι. Η κυβέρνηση εισηγείται ένα αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα για την επικούρηση και παραδίδει τη διαχείρηση της στις ιδωτικές εταιρείες. Αυτό ακριβώς αποτελεί και τη διαφορά από άλλες χώρες τις Ευρώπης, που επικαλείται η ΝΔ, στις οποίες η δημόσια κύρια και επικουρική ασφάλιση παραμένει στο δημόσιο αναδιανεμητικό πυλώνα, 1ος Πυλώνας. Επιπλέον, στις χώρες της Ευρώπης, ο 2ος Πυλώνας, που είναι τα επαγγελματικά Ταμεία, ιδρύονται εξ αρχής παράλληλα και εθελοντικά και ως εκ τούτου δεν υπάρχει το κόστος μετάβασης που θα δημιουργηθεί στην πρόταση της ΝΔ.
Στον ευρωπαϊκό χώρο τα επαγγελματικά ταμεία αποτελούν μια χρόνια πρακτική με κουλτούρα συνδιοίκησης των ταμείων αυτών από εργαζόμενους και εργοδότες και είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (συλλογικός χαρακτήρας). Αντίθετα, το πολιτικό σχέδιο της ΝΔ απευθύνεται αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα (κερδοσκοπικός χαρακτήρας) με τον οποίο εσφαλμένα ταυτίζει την διαχείριση των επαγγελματικών ταμείων. Στις χώρες που εφαρμόστηκαν αυτά που επικαλείται η κυβέρνηση (Ουγγαρία 1998, Πολωνία 1999, Λετονία 2001, Βουλγαρία 2002, Εσθονία 2002, Λιθουανία 2004, Σλοβακία 2005, Ρουμανία 2008), τα αποτελέσματα ήταν εν τέλει οδυνηρά και προσέφυγαν μετά το 2008 ξανά στο διανεμητικό σύστημα. Παράλληλα, χώρες όπως η Σουηδία, Ιταλία, Νορβηγία, κ.α. για να αποφύγουν τους κινδύνους των αμιγώς κεφαλαιοποιητικών ταμείων που είχαν δημιουργήσει και να μην εκτεθούν πλήρως στον κίνδυνο των διακυμάνσεων των αγορών, προσέφυγαν στο σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης. Επομένως, η πρόταση της ΝΔ δεν αποτελεί Ευρωπαϊκή πρακτική όπως επικαλείται.
Η Αργεντινή το 2008 κρατικοποίησε ατομικούς λογαριασμούς 28 δισεκ. Δολαρίων. Ακόμη και η Χιλή, που ήταν από τις πρώτες χώρες εφαρμογής του κεφαλαιοποιητκού συστήματος που χαρακτηρίστηκε ως «Ασφαλιστικό Πινοσέτ», επίσης επέστρεψε το 2008 το ασφαλιστικό της σύστημα στο διανεμητικό δημόσιο σύστημα. Ενώ, η Ουγγαρία κατήργησε εντελώς το σύστημα των ατομικών λογαριασμών επιστρέφοντας στο διανεμητικό δημόσιο σύστημα. Η ευρωπαϊκή πρακτική συνίσταται στην εισδοχή κεφαλαιοποιητικών στοιχείων στα διανεμητικά συστήματα καθορισμένων εισφορών και όχι στην παράδοσή τους στην λογική και στην αντίληψη των κεφαλαιοποιημένων ατομικών λογαριασμών.
Κυβερνητικό Fake news Νο 8. «Από που προκύπτει ότι 18 χώρες εγκατέλειψαν το κεφαλαιοποιητικό σύστημα;»
Από το 1981 μέχρι το 2014 τριάντα χώρες επιχείρησαν να κεφαλαιοποιήσουν και να ιδιωτικοποιήσουν τη δημόσια υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση. Από αυτές τις 30 χώρες, οι 14 είναι χώρες της Λατινικής Αμερικής (Χιλή, Περού, Αργεντινή, Κολομβία, Ουρουγουάη, Βολιβία, Μεξικό κ.α.), άλλες 12 χώρες είναι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Ουγγαρία, Κροατία, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Λετονία, Βουλγαρία, Εσθονία, Ρωσία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Τσεχία), επίσης το Καζακστάν και η Αρμενία και δύο χώρες της Αφρικής (Νιγηρία και Γκάνα).
Μέχρι το 2018 από τις προαναφερόμενες χώρες, οι 18 εγκατέλειψαν το πείραμα της κεφαλαιοποίησης της κοινωνικής ασφάλισης και επανήλθαν στο δημόσιο διανεμητικό σύστημα της αλληλεγγύης των γενεών (Βενεζουέλα (2018), Εκουαδόρ (2002), Νικαράγουα (2005), Βουλγαρία (2007), Αργεντινή (2008), Ουγγαρία (2010), Κροατία(2011), Βόρεια Μακεδονία (2011), Πολωνία (2011), Ρωσία (2012), Καζακστάν (2013), Τσεχία (2016) και Ρουμανία (2017). Οι συγκεκριμένες χώρες, σύμφωνα με την εκτεταμένη έρευνα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (Ortiz, Valverde, Urban, Wodsak, Yu, 2018, “Reversing Pension Privatization: Rebuilding public pension systems in Eastern European and Latin American Countries (2000-2018)”, WP No 63, International Labour Office, Geneva), επέστρεψαν στο δημόσιο διανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, έχοντας επιφορτισθεί σημαντικές αρνητικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Παράλληλα, όπως ήδη αναφέρθηκε, χώρες όπως η Σουηδία, Ιταλία, Νορβηγία, κ.α. για να αποφύγουν τους κινδύνους των αμιγώς κεφαλαιοποιητικών ταμείων που είχαν δημιουργήσει και να μην εκτεθούν πλήρως στον κίνδυνο των διακυμάνσεων των αγορών, προσέφυγαν στο σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης.
Οι λόγοι αποτυχίας του κεφαλαιοποιητικού συστήματος είναι: το κόστος μετάβασης, που αρχικά είχε υποτιμηθεί, επιβάρυνε τους προϋπολογισμούς και τα δημοσιονομικά μεγέθη των χωρών, τα υψηλά διαχειριστικά κόστη, η σημαντική μείωση των συντάξεων, οι ανισότητες που προκλήθηκαν μεταξύ των δύο φύλων – χάσμα φύλου στις συντάξεις- οι συντάξεις των γυναικών κατακρημνίστηκαν, η μη προβλεψιμότητα του επιπέδου της σύνταξης από τους ασφαλισμένους λόγω της αβεβαιότητας των χρηματιστηριακών κεφαλαιαγορών σήμερα. Ουσιαστικά ο κίνδυνος των κεφαλαιαγορών μεταφέρθηκε στους εργαζόμενους-ασφαλισμένους και συνταξιούχους, Χωρίς μάλιστα τότε να κυριαρχούν οι αρνητικές αποδόσεις σε πολλά χρηματοπιστωτικά προϊόντα όπως σήμερα. Κερδισμένες αναδείχθηκαν οι ιδιωτικές εταιρείες που διαχειρίζονταν τις αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων. Η ασφαλιστική αγορά δεν ευνοήθηκε αφού παρατηρήθηκε συγκέντρωση και συγκεντροποίηση των επιχειρήσεων, με μείωση του ανταγωνισμού και την επικράτηση των μεγάλων πολυεθνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Επίσης, κερδισμένοι αναδείχθηκαν οι διεθνείς οργανισμοί, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), το οποίο χορηγούσε δάνεια στις χώρες για την χρηματοδότηση του κόστους μετάβασης.
Συμπερασματικά, μετά από 30 χρόνια εφαρμογής της κεφαλαιοποίησης του πρώτου πυλώνα της δημόσιας κοινωνικής υποχρεωτικής ασφάλισης, δεν επήλθαν στις περισσότερες χώρες τα θετικά αποτελέσματα που υποστηρίζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αντίθετα, αφενός, σε συλλογικό επίπεδο ούτε την δημογραφική κρίση αντιμετωπίζουν, ούτε τα δημόσια οικονομικά ελαφρύνουν και, αφετέρου, σε ατομικό επίπεδο ούτε τον κίνδυνο μείωσης των παροχών εξαλείφουν, αλλά ούτε και το συνταξιοδοτικό εισόδημα διευρύνουν.
Βασικές αρχές της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης, είναι η αρχή της ανταποδοτικότητας, η αρχή της καθολικότητας, η αρχή της υποχρεωτικότητας, η αρχή του δημόσιου χαρακτήρα της υποχρεωτικής ασφάλισης, η αρχή της προστασίας του ασφαλιστικού κεφαλαίου και με πρωτεύοντα χαρακτήρα, η αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης. Η αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης ιδιαίτερα, τίθεται στο επίκεντρο της κοινωνικής ασφάλισης και δεν είναι δυνατό να πραγματωθεί, μέσω των «μηχανισμών της αγοράς». Είναι υποχρέωση του κράτους να διαθέτει σε ετοιμότητα, ένα πλήρες σύστημα δημόσιων υποδομών, ικανών να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες των πολιτών.
