Γράφει ο Αναστάσιος Ελευθέρογλου*
Κάποιες φορές ο μαγικός κόσμος του NBA φαντάζει κάπως “ξένος” για όσους μπασκετικούς έχουν γαλουχηθεί στους κανόνες της FIBA και στον ρυθμό της Ευρωλίγκας. Πολλές φορές οι Ευρωπαίοι το χαρακτηρίζουν πανηγυράκι με μηδενικές άμυνες και τακτική, άναρχο μπάσκετ και κακή διαιτησία. Κι ενώ τα παραπάνω είναι σίγουρα γενικεύσεις οι οποίες εξ ορισμού είναι λάθος, ενέχουν ψήγματα αλήθειας, τουλάχιστον σε σύγκριση με την Ευρωλίγκα.
Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να εξηγήσω τις διαφορές του NBA και της FIBA σε επίπεδο κανόνων, τακτικής και ταλέντου ώστε να καταλάβουμε πως το μπάσκετ δεν έχει τόσο μεγάλες διαφορές όσο νομίζουμε, αρκεί κανείς να είναι εξοικειωμένος. Ξεκινάμε με τους κανόνες.
Καταρχάς τα γήπεδα στο NBA είναι μεγαλύτερα, ενώ η γραμμή του τριπόντου βρίσκεται στα 7,25 ενώ στη FIBA στα 6,75. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως στο NBA μπορείς πιο εύκολα να “απλώσεις” την αντίπαλη άμυνα και να ανοίξεις χώρους καθώς οι αμυντικοί πρέπει να μαρκάρουν μισό μέτρο πιο μακριά τους σουτέρ των αντιπάλων. Άρα το γήπεδο ανοίγει και είναι ευκολότερο το Drive.
Στη συνέχεια έχουμε τα 3’’ δευτερόλεπτα στο ζωγραφιστό. Ενώ στη FIBA τα 3’’ δευτερόλεπτα αφορούν μόνο τον επιτιθέμενο, στο NBA ούτε ο αμυντικός μπορεί να έχει και τα δύο πόδια στο ζωγραφιστό για περισσότερο από 3’’ δευτερόλεπτα, του οποίου κανόνα η παράβαση επιφέρει μια βολή. Άρα καταλαβαίνουμε ήδη από αυτούς τους δυο κανόνες γιατί ενθαρρύνεται η ατομική ενέργεια στο NBA , το γήπεδο είναι μεγάλο και οι αντίπαλοι center πρέπει να κινούνται και όχι να παραμένουν ως σκιάχτρα για 24’’ κάτω από το καλάθι.
Άλλος κανόνας είναι το goaltending, η δυνατότητα δηλαδή να διώξεις τη μπάλα από τη στεφάνη όσο αυτή αναπηδά. Στη FIBA επιτρέπεται ενώ στο NBA όχι καθώς οι τόσοι αθλητές με τρομακτικά αλτικά προσόντα θα μετέτρεπαν σε αγώνα βόλεϊ τις διεκδικήσεις κάτω από τα καλάθια, άλλος ένας κανόνας του NBA που ευνοεί το υψηλό σκορ.
Πάμε στη διάρκεια του παιχνιδιού, στη FIBA έχουμε 4 περιόδους των 10’ λεπτών ενώ στο NBA 4 περιόδους των 12’ λεπτών. Μία διαφορά 8’ λεπτών που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ίδια τη φιλοσοφία του παιχνιδιού. Τη σαιζόν 2017-2018 στο NBA η μέση επίθεση έβαζε περίπου 106 πόντους ανά αγώνα ενώ στην Ευρωλίγκα περίπου 79. Φαινομενικά είναι τεράστια διαφορά αλλά αν προσαρμόσουμε τα νούμερα ανά 48’ λεπτά τότε το σκορ για την Ευρωλίγκα γίνεται 94,8. Άρα μιλάμε για μια διαφορά των 11 πόντων μεν ανάμεσα στην Ευρωλίγκα και το NBA, βάσει των προαναφερθέντων κανόνων δε φαίνεται πολύ φυσιολογική. Τόσο που δεν είναι καθόλου παράλογο να ισχυριστεί κανείς ότι χωρίς το goaltending και με τα αμυντικά 3’’ δευτερόλεπτα η διαφορά θα ήταν μηδενική.
Βέβαια ο ρυθμός στο NBA έχει ανέβει αρκετά από τότε, καθώς ο μέσος όρος επίθεσης είναι πια 112 πόντοι με 5 ομάδες να κάνουν ρεκόρ στο efficiency αλλά είναι πραγματικά θέμα για περαιτέρω ανάλυση αυτό. Στο θέμα της τακτικής, η μεγάλη διαφορά είναι το isolation (απομόνωση ενός παίκτη στη μια πλευρά το γηπέδου ώστε να έχει χώρο να παίξει ένας εναντίον ενός τον αμυντικό του). Στην Αμερική είναι πιο συνηθισμένες τέτοιες επιθέσεις, καθαρά λόγω του ατομικού ταλέντου, κάτι που δεν το κάνει αυτόματα “μη σκεπτόμενο μπάσκετ”.
Ένα καλό παράδειγμα είναι η Anadolu Efes, όπου Larkin και Micic, δύο παίκτες με ταλέντο για NBA, έχουν το ελεύθερο να πάρουν όσες επιθέσεις κρίνουν στο isolation. Γιατί να μην το κάνεις όσο αποδίδει και ο αντίπαλος δεν προσαρμόζεται;
Κι αν δεν θεωρείται νικηφόρα τακτική, η κατάκτηση της τελευταίας Ευρωλίγκας καθώς και η σαιζόν 2019-2020 (η Efes έκανε εξαιρετική σαιζόν και ήταν το μεγάλο φαβορί, ο Larkin έπαιζε σαν MVP) που δεν ολοκληρώθηκε αποδεικνύουν το αντίθετο. Από εκεί και πέρα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα συστήματα που παίζουν οι ομάδες δεν διαφέρουν και τόσο πολύ (στο κολλεγιακό παίζουν πολύ συχνά το Spain pick n Roll ενώ στην Ευρώπη το Iverson Cut, οι ονομασίες των οποίων προδίδουν και την προέλευση τους).
Το 2006 στη Saitama η Εθνική Ελλάδος κέρδισε την team USA παίζοντας pick n roll σε όλο το παιχνίδι, με τους Αμερικανούς να μη μπορούν να απαντήσουν τακτικά (ο Παπαλουκάς χαρακτηριστικά είχε 12 ασίστ, σχεδόν όλες από τα pick n roll). Μερικά χρόνια μετά, δεν υπάρχει ομάδα στο NBA που να μη ξεκινάει τις επιθέσεις της από το Pick N Roll (με εξαίρεση ίσως τους Warriors). Υπάρχει λοιπόν αυτή η αντίληψη πως στο NBA δεν ενδιαφέρονται για τακτική και πως όλα είναι isolation και αιφνιδιασμοί.
Η αλήθεια είναι πως τακτικά ο ένας “κόσμος” δανείζεται από τον άλλο, όπως γίνεται σε όλους τους κλάδους και μαζί εξελίσσουν το παιχνίδι του μπάσκετ . Πρόσφατα ο Gregg Popovich δήλωσε πως “δανείζεται” plays από τον Ivanovic και τον Obradovic , ενώ το αντίθετο συμβαίνει επίσης με πολλούς Ευρωπαίους coach να γίνονται βοηθοί στο NBA πριν γυρίσουν και μεσουρανήσουν στην Ευρωλίγκα (Mesina, Blatt, Κατσικάρης κλπ).
Στα playoffs του NBA η τακτική είναι ακόμα πιο σημαντική από ότι στην κανονική περίοδο, τα advanced stats χρησιμοποιούνται από προπονητές και δημοσιογράφους μέχρι απλούς φίλους του παιχνιδιού. Θέλω να καταλήξω πως το μπάσκετ δε διαφέρει τόσο όσο νομίζουμε σε τακτικό επίπεδο, παρά τις επιφανειακές διαφορές στις δύο άκρες του Ατλαντικού Ωκεανού.
Τέλος, η διαφορά ταλέντου. Φανταστείτε απλά την Ευρωλίγκα με παίκτες όπως ο Antetokounmpo, o Doncic, o Jokic, ο Gobert, o Sabonis, οι Bogdanovic, οι Gasol, o Gallinari, o Vucevic και πολλούς ακόμα. Είναι λογικό το Ευρωπαϊκό μπάσκετ να είναι λίγο πιο αργό και τακτικό όταν όλα τα μεγάλα ταλέντα του παίζουν στο NBA, με ομάδες να τους εμπιστεύονται για να χτίσουν όλη την ομάδα γύρω τους. Κι αν το αντεπιχείρημα είναι οι Αμερικανοί που ενισχύουν τις ευρωπαϊκές ομάδες, συνήθως είναι παίκτες που δεν γίνονται draft και δεν είναι αρκετά καλοί για το NBA , ακόμα κι αν βρουν αργότερα ρόλο στο NBA είναι συνήθως ως “σπεσιαλίστες” (Pj Tucker και Beverley, δύο παίκτες που πέρασαν και από τα μέρη μας, γνωστοί ως αμυντικοί εξολοθρευτές αλλά με σημαντικούς περιορισμούς στην επίθεση).
Ακόμα και αρχισκόρερ όπως ο Mike James δυσκολεύονται να βρουν συμβόλαιο στο NBA, ενώ ο Shane Larkin, άτυπος MVP του 2020 για την Ευρωλίγκα, έφυγε ως αποτυχημένος από τους Celtics. Το μπάσκετ είναι ένα περίπλοκα απλό άθλημα, η βάση του οποίου δεν αλλάζει, είτε είναι σε street γηπεδάκια στο Bronx και το Queens της Νέας Υόρκης, είτε σε χωματόδρομους στις Φιλιππίνες είτε στα κλειστά γήπεδα της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Προφανώς δεν είναι όλα τα στυλ για όλους τους ανθρώπους, άλλωστε ακόμα και ανάμεσα στους Αμερικανούς υπάρχουν πολλοί που προτιμούν το κολλεγιακό μπάσκετ με τα χαμηλότερα σκορ και τις πολλές εκπλήξεις, ένα πολύ διαφορετικό στυλ μπάσκετ από το NBA . Αυτό όμως δεν κάνει το NBA μια λίγκα με κακούς αμυντικούς, έλλειψη τακτικής και όλα όσα πολλές φορές του προσάπτουμε, απλά δεν έχουμε αφιερώσει τον χρόνο για να μάθουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και να δούμε μέσα από τις διαφορές την ομοιότητα του μπάσκετ σε όλα τα ανταγωνιστικά επίπεδα.
*Φοιτητής στη Νομική Σχολή Κομοτηνής, εισακτέος 2010, επί πτυχίω.
Πτυχίο Profficiency του Michigan στα Αγγλικά.
Πτυχίο ECDL στην πληροφορική, με γνωστικά πεδία σε Excel, Powerpoint, Access, Word κλπ.
Επαγγελματική εμπειρία: 2015 έως και σήμερα, διοικητικό στέλεχος της οικογενειακής επιχείρησης Σουπερμάρκετ Ελευθέρογλου, ιδιοκτήτης μειοψηφίας από το 2020.
