ΓΡΑΦΕΙ Ο Luca Rigotti, Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Οίνος της Copa-Cogeca
Καθώς το 2021 φτάνει στο τέλος του, σύντομα θα έρθει η ώρα να κάνουμε μια πρόποση για το νέο έτος. Είναι επίσης καιρός για προβληματισμό σχετικά με γεγονότα του παρελθόντος και για τον καθορισμό της κατεύθυνσης για το 2022. Δράττομαι αυτής της ευκαιρίας για να ρίξω μια πιο προσεκτική ματιά σε ένα από τα πιο εορταστικά αγροτικά προϊόντα: το κρασί.
Το 2021 ήταν μια χρονιά προκλήσεων από πολλές απόψεις για τον αμπελοοινικό τομέα. Όπως και τα περασμένα Χριστούγεννα, οι ευρωπαίοι αμπελουργοί και οινοποιοί, αν και σε διαφορετικό βαθμό, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις που προέρχονται από την πανδημία COVID-19, όπως το κλείσιμο του κλάδου HoReCa και η άνοδος των αποθεμάτων. Από την πλευρά της παραγωγής, η κλιματική αλλαγή ασκεί πίεση στους παραγωγούς καθώς τα καιρικά φαινόμενα την άνοιξη και το καλοκαίρι επηρέασαν σοβαρά τη συγκομιδή της ΕΕ 2021/2022, η οποία μειώθηκε κατά 13%. Ακριβώς όταν η κατανάλωση άρχισε να ανακάμπτει και οι εξαγωγές ξανάρχισαν, το κόστος παραγωγής και μεταφοράς εκτινάχθηκε σε μη βιώσιμα επίπεδα, διατρέχοντας έτσι τον κίνδυνο να τεθούν σε κίνδυνο τα περιθώρια κέρδους και η ανταγωνιστικότητα του αμπελοοινικού τομέα της ΕΕ.
Παρά το γεγονός αυτό και σύμφωνα με την παρακολούθηση του εμπορίου αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το κρασί παρέμεινε ο κύριος μοχλός πίσω από την άνοδο των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων στην ΕΕ τους πρώτους επτά μήνες του 2021. Κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου, το εμπόριο κρασιού σημείωσε αύξηση 30% (2,2 δισεκατομμύρια ευρώ), συμβάλλοντας έτσι στο πλεόνασμα του εμπορίου γεωργικών προϊόντων διατροφής στην ΕΕ-27, το οποίο ανήλθε σε 39 δισεκατομμύρια ευρώ. Ως βασικό φυσικό γεωργικό προϊόν, το κρασί και η αμπελοκαλλιέργεια διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση των θέσεων εργασίας και στη διασφάλιση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών όπου οι εναλλακτικές λύσεις είναι περιορισμένες. Πράγματι, πολλές κοινότητες υπάρχουν μόνο χάρη στην αμπελοκαλλιέργεια. Μόνο ο πλήρης οικονομικός κύκλος παραγωγής και εμπορίας κρασιού εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει 3 εκατομμύρια άμεσες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που συμβάλλουν στη διατήρηση του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές και στην πρόληψη της αγροτικής φυγής.
Ως Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Copa-Cogeca για το κρασί, παρακολουθώ όλες τις εξελίξεις στην πολιτική της ΕΕ πολύ στενά. Αν και συμμερίζομαι πλήρως τους στόχους του σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου, πρέπει να ομολογήσω ότι εξεπλάγην από την προσέγγιση που υιοθέτησε η Ειδική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου (επιτροπή BECA). Η έκθεση που εγκρίθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου στην επιτροπή BECA για το Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου της Επιτροπής πάσχει από ουσιαστική έλλειψη ισορροπίας, ειδικά στην προσέγγισή της ως προς την κατανάλωση κρασιού. Κατά τη γνώμη μου, κάνει λάθος για τις έννοιες της χρήσης και της κατάχρησης και αποτυγχάνει να κάνει διάκριση μεταξύ μέτριας και επιβλαβούς κατανάλωσης.
Η έκθεση διατύπωσε τον ισχυρισμό ότι «δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ όσον αφορά την πρόληψη του καρκίνου». Αυτός ο ισχυρισμός αντιπροσωπεύει μια γενίκευση των επιστημονικών στοιχείων που είναι διαθέσιμα επί του παρόντος, τα οποία αγνοούν την απόκλιση ευρημάτων και απόψεων μεταξύ των μελών της επιστημονικής κοινότητας. Τέτοιοι ισχυρισμοί όχι μόνο παραβλέπουν τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις της αμπελοκαλλιέργειας, αλλά στιγματίζουν επίσης ένα γεωργικό προϊόν που αποτελεί μέρος του πολιτισμού και της παράδοσής μας χωρίς να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι βαθύτερες αιτίες της επιβλαβούς κατανάλωσης.
Υπενθυμίζω ότι το 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) παρουσίασε μια έκθεση με τίτλο «Παγκόσμια έκθεση για το αλκοόλ και την υγεία 2018», παρουσιάζοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της κατανάλωσης αλκοόλ και της επιβάρυνσης ασθενειών παγκοσμίως. Σε όλη την έκθεση, υποστηρίχθηκε ότι η επιβλαβής χρήση αλκοόλ αποτελεί παράγοντα κινδύνου και στον οποίο μπορεί να αποδοθεί το βάρος της ασθένειας. Αυτή η προσέγγιση ήταν συνεπής με την έκθεσή της του 2010 «Παγκόσμια στρατηγική για τη μείωση της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ» και το σχέδιο δράσης παρακολούθησης και τα έγγραφα εφαρμογής που δημοσιεύθηκαν το 2021 επικεντρώνονται στην επιβλαβή χρήση του αλκοόλ. Ομοίως με τον ΠΟΥ και σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των ευρωβουλευτών, η πρωτοβουλία της Επιτροπής «Europe’s Beating Cancer Plan – Let’s strive for more» που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2021 θέτει το θέμα της «μείωσης της επιβλαβούς κατανάλωσης αλκοόλ» ως βασική προτεραιότητα στο κεφάλαιο πρόληψης – όχι όμως τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ καθεαυτή.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός στο κρασί για να γνωρίζει ότι το κρασί είναι αναπόσπαστο μέρος της μεσογειακής διατροφής που θεωρείται μία από τις πιο υγιεινές δίαιτες στον κόσμο από τον ΠΟΥ, ο οποίος τονίζει ότι συνδέεται άμεσα με χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας χάρη στην επιπτώσεις στην πρόληψη ασθενειών. Από το 2010, περιλαμβάνεται επίσης ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας από την UNESCO.
Η Copa-Cogeca υποστηρίζει σθεναρά τον γενικό στόχο για την καταπολέμηση του καρκίνου σε κάθε βασικό βήμα της νόσου. Μαζί με τις άλλες ενώσεις κρασιού, δεσμευόμαστε να προωθήσουμε την υπεύθυνη κατανάλωση κρασιού και να μειώσουμε την επιβλαβή χρήση αλκοόλ μέσω πρωτοβουλιών όπως το πρόγραμμα Wine in Moderation – ένα πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης που ξεκίνησε το 2008 από τον ευρωπαϊκό οινικό τομέα. Πιστεύουμε ότι η σωστή απάντηση στην υπερβολική/επιβλαβή κατανάλωση πρέπει να γίνεται μέσω της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης.
Η έμφαση στη σημασία της μέτριας κατανάλωσης σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή και τον συνολικό τρόπο ζωής μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση της υπερβολικής κατανάλωσης και στην επίτευξη μακροχρόνιων αποτελεσμάτων. Οι γρήγορες επιδιορθώσεις έχουν αποδειχθεί επανειλημμένα ότι είναι αναποτελεσματικές. Επιπλέον, υποστηρίζουμε πλήρως τις διατάξεις σχετικά με τη διατροφή και την επισήμανση συστατικών για το κρασί που ορίζονται στην πρόσφατα εγκριθείσα μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Στο πλαίσιο του κανονισμού ΚΟΑ, οι συννομοθέτες συμφώνησαν ότι ο υποχρεωτικός κατάλογος συστατικών και διατροφικών πληροφοριών, με εξαίρεση την ενεργειακή αξία, μπορεί να παρέχεται εκτός ετικέτας με ηλεκτρονικά μέσα που προσδιορίζονται στην ετικέτα ή στη συσκευασία. Έχοντας ήδη αναλάβει εθελοντικές δεσμεύσεις από το 2018 για το σκοπό αυτό, είμαστε πεπεισμένοι ότι οι διατάξεις σχετικά με τη διατροφή και την επισήμανση των συστατικών θα αυξήσουν τη διαφάνεια και τη βεβαιότητα για τους καταναλωτές. Οι ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν ευελιξία και την ευκαιρία να ενταχθούν οι πληροφορίες προϊόντων σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Άρρηκτα συνδεδεμένο με τις γιορτές και τη φιλικότητα, τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και κουλτούρα, την έννοια της επικράτειας και τη βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών, το κρασί είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό αλκοολούχο ποτό. Είναι το συνεκτικό στοιχείο στις οικογενειακές και κοινωνικές μας συγκεντρώσεις, ο ηγέτης των γεωργικών εξαγωγών της ΕΕ σε τρίτες χώρες και ένα από τα πρωτοπόρα προϊόντα όσον αφορά τις βιώσιμες μεθόδους παραγωγής. Καθώς πλησιάζει το τέλος του χρόνου, εύχομαι να παραμείνει έτσι για τα επόμενα χρόνια!
Ευτυχισμένο το Νέο Έτος σε εσάς και τις οικογένειές σας!
Luca Rigotti, Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Οίνος της Copa-Cogeca
