Την λύση στη «πολύκροτη» υπόθεση, που δημιούργησε από μόνη της η Λίνα Μενδώνη και το βαθύ κράτος που τη συμβούλευε έδωσε η κοινωνία καθώς ανταποκρίθηκε με συγκινητικό τρόπο στο κάλεσμα της Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων και υπερκάλυψε τον οικονομικό στόχο που είχε θέσει το Δ.Σ. της για την υλοποίηση έρευνας για τα μνημεία του λόγου των Βλάχων.
Τη δυνατότητα πραγματοποίησης της επιστημονικής έρευνας με χρηματοδότηση από την κοινωνία των πολιτών ανακοίνωσε η Επιστημονική Εταιρεία με δελτίο Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα και στο οποίο αναφέρονται τα εξής:
“Η Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων έχει ως σκοπό «την έρευνα, την καταγραφή και τη μελέτη όλων των μορφών του πολιτισμού των Βλάχων με έμφαση στη γλώσσα και τις γεωγραφικές ποικιλίες της» (βλ. https://eempvlachon.com/charter/).
Μετά από πρόσκληση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) για «Επιχορήγηση φορέων για δράσεις που αφορούν στη μελέτη, διαφύλαξη και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003), καθώς και τις πολιτικές εφαρμογής της στην Ελλάδα» κατέθεσε ως εγγεγραμμένο μέλος στο Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων του ΥΠΠΟΑ πρόταση με τίτλο: «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων», η οποία εγκρίθηκε προς χρηματοδότηση, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 332212/13-07-2021, με το συνολικό ποσό που ζητήθηκε και με το αιτιολογικό ότι:
α) συμβάλλει με τρόπο συστηματικό στην ανάδειξη του πλουραλιστικού χαρακτήρα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσα από την ανάδειξη των προφορικών παραδόσεων των Ελλήνων Βλάχων,
β) αναδεικνύει μια συμμετοχική αντίληψη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς,
γ) υποστηρίζεται από ομάδα ειδικών επιστημόνων». Η απόφαση αυτή ―χωρίς κανένα αιτιολογικό― αναιρέθηκε δυο μήνες αργότερα. Στην αυτονόητη αντίδρασή μας το ΥΠΠΟΑ απαξίωσε να απαντήσει, όπως θα άρμοζε σε κάθε ευνομούμενη Πολιτεία. Ήταν φυσικό να δημοσιοποιήσουμε όλα αυτά τα γεγονότα.
Εισπράξαμε μεγάλη συμπαράσταση και από απλούς πολίτες αλλά και από αλλεπάλληλα δημοσιεύματα του Τύπου. Όπως ήταν αναμενόμενο, το θέμα έφτασε και στη Βουλή με τη μορφή επερωτήσεων προς την Υπουργό.
Η υπουργός κ. Μενδώνη ―παραβιάζοντας κάθε επιστημονική δεοντολογία― βάσισε την απόρριψη της πρότασης στην «εκτίμηση της μη επαρκούς αντιπροσωπευτικότητας της Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης και Πολιτισμού των Βλάχων σε σχέση με τον πολυπληθή αριθμό συλλόγων και σωματείων Βλάχων, στοιχείο που κρίθηκε απαραίτητο για ένα ζήτημα τέτοιας σημαντικότητας και ευαισθησίας», ωσάν μία επιστημονική έρευνα να υπόκειται στον έλεγχο κάποιας (αυτο)δεδηλωμένης «πλειοψηφίας».
Αυτές οι δικαιολογίες, όπως ήταν φυσικό, δεν έπεισαν κανέναν, ούτε ―υποθέτουμε― και την ίδια, η οποία χωρίς να το αντιλαμβάνεται αποκάλυψε στις απαντήσεις της και την πηγή από όπου αντλεί τα «επιστημονικά» της επιχειρήματα. Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα το αντιλαμβάνονται εύκολα.
Η Εταιρία μας απευθύνθηκε στη συνέχεια στην κοινωνία των πολιτών ζητώντας οικονομική ενίσχυση, ώστε να συγκεντρωθεί το ποσό που απαιτείται για τη «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων». Η ανταπόκριση ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας· σε πολύ σύντομο χρόνο ανταποκρίθηκαν επιχειρηματίες, επιστήμονες, άνθρωποι του καθημερινού μόχθου, μετανάστες στα πέρατα του κόσμου και έδωσαν ο καθείς κατά το περίσσευμα της καρδιάς του τον οβολό του και τα απαιτούμενα για την έρευνα χρήματα συγκεντρώθηκαν αναγνωρίζοντας έμπρακτα το δίκιο της Εταιρίας μας και στιγματίζοντας τις συμπεριφορές που περιγράψαμε πιο πάνω.
Αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε έναν προς έναν τους ανθρώπους αυτούς και να τους δηλώσουμε τη δέσμευσή μας ότι δε θα τους διαψεύσουμε και θα προχωρήσουμε αταλάντευτα στην υλοποίηση των στόχων που έχουμε θέσει ως ομάδα επιστημόνων. Όσο για εκείνους που βυσσοδομούν στο σκοτεινό παρασκήνιο, καθώς δεν έχουν τίποτα να πουν στο φως της ημέρας, τους παραδίδουμε στη χλεύη της Ιστορίας. Προχωράμε και αφήνουμε πίσω τους μικρούς και τους ασήμαντους”.
