Όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε το λόγο σε μια συζήτηση στο κοινοβούλιο για την Ουκρανία αυτόν τον μήνα, δεν υπήρχε αμφιβολία ποια πλευρά έπαιρνε η κυβέρνησή του στη σύγκρουση.
“Δεν μπορεί να υπάρχουν ίσες αποστάσεις. Είτε είστε με την ειρήνη και το διεθνές δίκαιο, είτε εναντίον τους”, είπε στους βουλευτές, μετά την ανακοίνωση αποστολής φαρμάκων και στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
«Ήμασταν πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας και το ίδιο κάνουμε τώρα», είπε ο πρωθυπουργός.
Αλλά για πολλούς Έλληνες, μετά από αιώνες υπαρξιακών, θρησκευτικών και πολιτιστικών δεσμών με τη Ρωσία, η επιλογή δεν είναι τόσο εμφανής.
«Η ελληνική κοινή γνώμη έχει ρωσόφιλη διάσταση, φιλικά αισθήματα συνδεδεμένα με την ιστορία, κοινή κουλτούρα βασισμένη στην Ορθοδοξία και για κάποιους δυσπιστία προς τη Δύση», σημειώνει ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Μια δημοσκόπηση μετά την εισβολή τον Φεβρουάριο έδειξε ότι το 20% των Ελλήνων είναι «πιο κοντά» στη Ρωσία, ενώ το 45% υποστηρίζει την Ουκρανία.
Μόλις το 8% δήλωσε ότι θα μποϊκοτάρει τα ρωσικά προϊόντα και το 2% είπε ότι θα αποφύγει την επαφή με τους Ρώσους.
Το 75% των ερωτηθέντων καταδίκασαν τη στάση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά πάνω από το 60% ήταν επίσης επικριτικοί απέναντι στον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Kappa Research.
Ο Πούτιν «ένας σπουδαίος ηγέτης»
«Υπάρχει μια μειοψηφία, όχι ασήμαντη, που συνεχίζει να βλέπει θετικά τον Πούτιν», είπε ο Μαραντζίδης.
«Ό,τι κι αν συμβεί, ένας σκληρός πυρήνας (περίπου 10-15% του εκλογικού σώματος) θα συνεχίσει να τον βλέπει ως μεγάλο ηγέτη», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Οι Έλληνες πολέμησαν στο πλευρό της Ρωσίας από τον 18ο αιώνα, με το Ορθόδοξο κράτος να θεωρείται ιστορικά ως προστάτης και ισχυρό αντίβαρο στην περιφερειακή ανταγωνίστρια Τουρκία.
Το 1827, η Ρωσία ένωσε τη Βρετανία και τη Γαλλία στην αποφασιστική ναυμαχία του Ναβαρίνου που ουσιαστικά αποφάσισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ο Μαραντζίδης σημειώνει επίσης τα αντιδυτικά αισθήματα στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια μιας σχεδόν δεκαετίας περικοπών λιτότητας που επιβλήθηκαν από τη Γερμανία και άλλα κράτη της ΕΕ σε αντάλλαγμα για τη διάσωση του χρέους.
Και οι μνήμες από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ εναντίον των Ορθοδόξων Σέρβων αδελφών τους το 1999 κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου είναι ακόμα ζωντανές, προσθέτει.
Οι Ρώσοι αποτελούν επίσης πολύτιμο δημογραφικό στοιχείο για την τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας, με εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες ετησίως.
Μόλις πριν από ένα χρόνο, ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν ήταν μεταξύ των επίτιμων προσκεκλημένων στους εορτασμούς της Αθήνας για τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση του 1821.
Δώδεκα μήνες αργότερα, οι σχέσεις με τη Μόσχα είναι παγωμένες και χιλιάδες Έλληνες έχουν συμμετάσχει σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις στο πλευρό των Ουκρανών που ζουν στην Ελλάδα.
«Απειλές και προσβολές»
Η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα εξέφρασε αυτή την εβδομάδα ανησυχία για «απειλές και προσβολές» προς τους υπηκόους της στην Ελλάδα και κάλεσε την αστυνομία να διερευνήσει το θέμα.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας ήταν από τους τελευταίους διπλωμάτες που είδε τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ λίγες μέρες πριν από την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου.
Όμως, οι θάνατοι σχεδόν δώδεκα Ελλήνων στην Ουκρανία, μελών μιας ιστορικής κοινότητας άνω των 100.000 που χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα, επέφεραν ένα πλήγμα στις σχέσεις.
Η Αθήνα κατηγόρησε τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές για τις δολοφονίες, αλλά η Μόσχα αρνήθηκε ότι οι δυνάμεις της ήταν υπεύθυνες και κατηγόρησε την Ουκρανία.
Στις 27 Φεβρουαρίου, η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα είπε ότι οι Έλληνες πολιτικοί και τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να «συνέλθουν» και να σταματήσουν να παπαγαλίζουν «αντιρωσική προπαγάνδα».
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έχει καταδικάσει μια τέτοια γλώσσα ως μη διπλωματική και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου απάντησε την Τρίτη: «Κανείς δεν μπορεί να σπείρει με κανέναν τρόπο τη διαφωνία ανάμεσά μας».
«Οι Έλληνες δεν είναι ιστορικά αφελείς ή ξεχασιάρηδες για να παρασύρονται από εξωτερικές φωνές», είπε ο Οικονόμου.
Στη σελίδα της ρωσικής πρεσβείας στο Facebook, φιλορώσοι Έλληνες και υποστηρικτές της Ουκρανίας διακινούν καθημερινά προσβολές.
Οι περισσότεροι εκφράζουν συγκλονισμό για τη ρωσική επίθεση και επιθέσεις κατά αμάχων στόχων και ζητούν τον τερματισμό των εχθροπραξιών. Περισσότεροι από 7.000 Ουκρανοί πρόσφυγες έχουν καταφύγει μέχρι στιγμής στην Ελλάδα.
«Οι δικοί σας αντιστάθηκαν και χτύπησαν τους Ναζί, τώρα περπατάτε στα βήματά τους», είπε η χρήστη Leila Rosaki.
Αλλά πολλοί παραμένουν προκλητικά υπέρ του Πούτιν
«Ο Πούτιν θα μείνει στη μνήμη και θα μείνει στην ιστορία ως μεγάλος και άξιος ηγέτης», γράφει ο Στέλιος Μάρκου.
«Μπράβο, κυνηγήστε τους μέχρι τη Γερμανία όπως παλιά», χειροκρότησε ο Ηλίας Καραβίτης.
“Ο Ζελένσκι εκλιπαρεί την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ να εμπλακούν, προσπαθεί να ξεκινήσει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Προσευχηθείτε να σωπάσει”, είπε η Νέλι Ιγκν.
«Είθε ο Θεός να προστατεύει τον Πρόεδρο Πούτιν και όλους τους Ρώσους που αγωνίζονται για την ελευθερία», είπε η Thiresia Sakel.
