Στο θεσμικό πλαίσιο και στις δυσκολίες αναφέρεται στο παρακάτω κείμενό του ο Βαγγέλης Τσόκος
Το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει ορίζει με σαφήνεια τις προϋποθέσεις περί απαλλοτριώσεων
α) Διακρίνονται για κατασκευές κοινού συμφέροντος για την εκάστοτε περιοχή.
β) Χαρακτηρίζονται αναγκαστικές απαλλοτριώσεις εκείνες που γίνονται για να εξυπηρετήσουν μια γενικότερη κατάσταση όπως οδικούς άξονες σε επίπεδο επικράτειας, γέφυρες, τούνελ, φράγματα κλπ.
Υπάρχει τεράστια διαφορά από την αναγκαστική, συνήθως είναι όλες αναγκαστικές και την μη αναγκαστική απαλλοτρίωση ,που είναι σχεδόν από τις σπάνιες περιπτώσεις. Υπάρχει διαδικασία αποζημίωσης της απαλλοτρίωσης. Υπάρχουν και περιπτώσεις που ναι μεν αποτιμάται οικονομικα αλλά δεν καταβάλλεται τίμημα λόγω του γεγονότος ότι με την απαλλοτρίωση αναβαθμίζεται, προκύπτει υπεραξία της εναπομένουσας έκτασης.
Κατά κύριο λόγο σε μια απαλλοτρίωση πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα του έργου που θα κατασκευαστεί και επίσης να απορριφθούν με αιτιολογία και τεκμηρίωση οι πιθανές άλλες λύσεις για το έργο. Το νομικό πλαίσιο το θεωρεί απαραίτητο. Χαρακτηρίζεται-ορίζεται η διαδικασία από ένα νομικό πλαίσιο με αρκετά μεγάλη πολυπλοκότητα.
Κατά την γνώμη μου η πρώτη και σημαντικότερη ενέργεια , είναι η νομική έρευνα για το κάθε έργο, που επιβάλλεται να κάνει η εκαστοτε δημοτική αρχή για την υλοποίηση έργων υποδομής.
Τώρα σε επίπεδο Δήμων διαφοροποιείται ο νομοθέτης. Πρώτα ως προς την αναγκαιότητα της κατασκευής την οποία θεωρεί καθοριστικής σημασίας για το κάθε λογής έργο και κατά δεύτερο ,για να μην υπάρχουν θέματα όπως π.χ. η αντίληψη μιας δημοτικής αρχής είναι να κάνει ένα υπόγειο χώρο στάθμευσης τεράστιο και δυσανάλογο του πληθυσμού της πόλης, ή να κάνει αυτά τα λεγόμενα καινοτόμα προγράμματα όπως π.χ. Τρίκαλα ηλεκτρονική ψηφιακή με αυτοματισμούς, διαχείριση της αστικής συγκοινωνίας, με εκείνα τα περίφημα λεωφορεία χωρίς οδηγό.
Ερώτηση, περπάτησε ως έργο; απάλλαξε κυκλοφοριακά την πολη; Δεν θέλω να υπάρξει σε καμία περίπτωση, σε ότι με αφορά ,υποψία απαξίωσης ενός πράγματι, αξιόλογου καινοτόμου προγράμματος , όμως, αποτελεσματικότητα υπήρξε; Μεγάλο μέρος της τεχνογνωσίας και της ψηφιακής επιστήμης είναι πάνω στο έργο αυτό, από μόνο του αυτό το καθιστά εξαιρετικό.
Επίσης «Ο μεγάλος Περίπατος» στην Αθήνα ,πήγε περίπατο, βέβαια εκεί η χρηματοδότηση οφείλεται στο ότι «ο ανιψιός» το ζήτησε και έγινε. Δαπάνη έγινε , οι δημότες ή θα την επιβαρυνθούν ή θα στερηθούν κάποιας άλλης χρηματοδότησης για αλλά ίσως πιο αναγκαία έργα.
Μην πάμε μακριά το κλειστό κολυμβητήριο στην πόλη μας. Δαπάνη έγινε .Ένα κουφάρι, πλέον, άγνωστο που θα κατάληξη. Απεναντίας σχετικά αξιόλογη η κατασκευή του πολυδύναμου Αθλητικού Κέντρου με την ανοιχτή πισίνα και τον χώρο δίπλα για διάφορες εκδηλώσεις, κυρίως το καλοκαίρι , προσφέρει κάτι στην μικρή μας κοινωνία, οφείλω να το πω, από την ίδια τότε Δημοτική Αρχή , του αείμνηστου Θανάση Νασίκα. Σημαντικά οικονομικό έργο με αντίκρισμα.
Αξιόλογο έργο το Ανοιχτό θέατρο στο παλιό «Λατόμι» επί Χρήστου Κιτσίδη.
Αξιόλογες προσπάθειες έγιναν και ολοκληρώθηκαν προσφέροντας στον τόπο.
Πως ο νόμος λειτουργεί ώστε να αποφεύγονται μη εφικτές ενέργειες σε έργα υποδομής με αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις που αν μη τι άλλο , ενδέχεται να τις επιβαρύνονται οι Δημότες .
Ο νομοθέτης θέτει κάποιες ασφαλιστικές, θα έλεγα, δικλείδες:
1) Αναγκαιότητα κατασκευής του έργου.(Με την υπόδειξη υπηρεσιών )
2) Χωροταξική μελέτη. ( ομοίως )
3) Περιβαλλοντική Μελέτη. ( ομοίως )
4) ……..
5) …..
Ακολουθούν αρκετά θέματα ως κριτήρια για την κατασκευή ενός έργου. Στο ΦΕΚ που αναφέρεται σχετικά ,υπάρχουν αρκετά Άρθρα που ορίζουν τα κριτήρια των απαλλοτριώσεων.
Το βασικότερο όμως όλων είναι ο τρόπος χρηματοδότησης. Ας πούμε ότι βρίσκεται ένα εργαλείο χρηματοδότησης. Χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουν πολλά. Εντάσσεται η μελέτη και η κατασκευή ενός έργου μέσα από ένα πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προχωρά η διαδικασία υλοποίησης . Εύκολο ακούγεται . Αμ΄ δε .
Μεταξύ άλλων, στο κομμάτι των απαλλοτριώσεων ο νομοθέτης είναι ξεκάθαρος και χωρίς περιθώριο παρερμηνείας.
· Το οικονομικό μέγεθος μιας απαλλοτριώσεις στο κάθε συγκεκριμένο έργο δεν μπορεί να ξεπερνά το 10% της αξίας του προϋπολογισμού του έργου.
Κριτήριο απαράβατο.
Τι σημαίνει αυτό, με απλά λόγια «δεν βγαίνει ο λογαριασμός» για τις απαλλοτριώσεις.
Ο καλόπιστος Δημότης, προς τιμήν του, πείθεται για την αναγκαιότητα του έργου παρέχει τα περιουσιακά του στοιχεία ,πιο συγκεκριμένα παραχωρεί ιδιόκτητους χώρους (κυρίως καλλιεργήσιμες εκτάσεις ή μέρος οικοπέδου αν είναι εντός της πόλης κλπ ) και περιμένει την αποζημίωση του, που υποχρεωτικά ορίζεται εκ του νόμου, από εκεί και μετά αρχίζουν «τα όργανα».
Που θα βρεθούν τα υπόλοιπα χρήματα; Αφού το 10% θα εξαντληθεί άμεσα; Ενώ για το ύψος της αποζημιώσεις της απαλλοτρίωσης, με έναν μαθηματικό τύπο, που υπολογίζεται η αξία της και λαμβάνεται υπόψη α) η αντικειμενική αξία, β) και η εμπορική του αξία του χώρου προς απαλλοτρίωση;
Αρκετοί Δήμοι για να ξεπεράσουν τέτοια προβλήματα, κατέφυγαν σε Δανεισμό και έχουν μπλέξει ίσως ανεπανόρθωτα
Πράγματι οι απαλλοτριώσεις είναι σημαντικές ως εργαλείο για την υλοποίηση έργων ,αλλά με μεγάλη προσοχή από την εκάστοτε Δημοτική Αρχή.
Όλα ρυθμίζονται όπως ορίζεται από τον ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΝΟΜΟ 2882/2001 ΦΕΚ 17/ τεύχος Α’/ 6-2-2001 Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων κλπ.
Υπάρχουν και Νομολογίες του ΣτΕ για ειδικά και εξειδικευμένα Ερωτήματα σχετικά με κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Το ξαναλέω και θα το λέω.
Ούτε εναντιώνομαι, ούτε αντιπολιτεύομαι κανέναν
Θέτω κάποια ερωτήματα, κάνω κάποιες παρατηρήσεις
Με σεβασμό πάντα στους θεσμούς.
Βαγγέλης Τσόκος
