Την παρέδωσε ο καθηγητής Ευθύμης Λέκκας στον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας
Παραδόθηκε από τον καθηγητή Δυναμικής, Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών Ευθύμιο Λέκκα στον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστό η έρευνα με τίτλο « Εκτίμηση – Ανάλυση Κινδύνου Κατολισθητικών Φαινομένων και Προτάσεις Αντιμετώπισης – Διαχείρισης στη νοτιοδυτική Θεσσαλία». Τα συμπεράσματα της έρευνας αποτελούν τον οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση των κατολισθήσεων στη Θεσσαλία. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μετά από συνεργασία της Περιφέρεια Θεσσαλίας με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός δήλωσε: «Σκοπός του Εφαρμοσμένου Ερευνητικού Έργου είναι η εκτίμηση και ανάλυση του Κινδύνου από Κατολισθητικά Φαινόμενα στη Νοτιοδυτική Θεσσαλία, με σκοπό τη διατύπωση προτάσεων διαχείρισης σε μικρο- και μακρο- κλίμακα και τη μείωση των επιπτώσεων από αυτόν.
Κατά την εκπόνηση του εφαρμοσμένου ερευνητικού προγράμματος διερευνήθηκαν τα χαρακτηριστικά του κυκλώνα Ιανού που έπληξε τη Θεσσαλία τον Σεπτέμβριο του 2020 και των συνοδών καταστροφικών φαινομένων που έπληξαν τους οικισμούς, τις υποδομές, τα δίκτυα και τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της νοτιοδυτικής Θεσσαλίας ώστε να προταθούν τα κατάλληλα εργαλεία αντιμετώπισης και διαχείρισης των Κατολισθητικών Φαινομένων στην περιοχή έρευνας.
Πραγματοποιήθηκε καταγραφή, χαρτογράφηση και αποτίμηση των επιπτώσεων κατολισθητικών φαινομένων σε εβδομήντα τρεις περιπτώσεις εκδήλωσής τους κατά το παρελθόν. Η ανάλυση του ιστορικού των κατολισθητικών φαινομένων και των επιπτώσεών τους ανέδειξε ότι η μεγαλύτερη πυκνότητα φαινομένων εντοπίζεται στο κεντρικό τμήμα της Δυτικής Θεσσαλίας, στις Δ.Ε. Μουζακίου, Λίμνης Πλαστήρα και Αργιθέας. Από τις εργασίες πεδίου, την έρευνα με χρήση ΣμηΕΑ και την ανάλυση δορυφορικών εικόνων υψηλής ευκρίνειας, καταγράφηκαν 900 θέσεις κατολισθήσεων και εδαφικών αστοχιών σε όλες τις κλίμακες, που προκλήθηκαν κατά τον κυκλώνα Ιανό, ενώ έγινε και αποτύπωση των θέσεων ανθρώπινων παρεμβάσεων που σχετίζονται με την εκδήλωση των φαινομένων αυτών.
Η επεξεργασία και σύνθεση των καταγραφών έδειξε ότι οι περιοχές οι οποίες υπέστησαν τη μεγαλύτερη ένταση κατολισθήσεων είναι η περιοχές Βορείων Αγράφων, Ιτάμου, καθώς και οι παρυφές της Λίμνης Ταυρωπού (Πλαστήρα), ακολουθούμενες από τις περιοχές της Βουλγάρας και του Κόζιακα. Επίσης, έγινε επιλογή περιοχών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, οι οποίες αποτέλεσαν μελέτες περίπτωσης (case studies), στις οποίες η χαρτογράφηση των περιοχών έγινε με τη χρήση ΣμηΕΑ. Η ανάλυση και εκτίμηση του κατολισθητικού κινδύνου έγινε με βάση τη μέθοδο της πολυκριτηριακής ταξινόμησης, μέσα από την οποία προέκυψαν οι σχετικοί ψηφιακοί χάρτες γενικού κατολισθητικού κινδύνου, κατολισθητικού κινδύνου κατά τον Ιανό, τόσο σε όλη την έκταση της περιοχής όσο και εστιασμένα κατά μήκος του οδικού δικτύου. Ειδικά στο τελευταίο, χαρτογραφήθηκαν 685 σημεία ενδιαφέροντος, σε ένα συνολικό μήκος 72 km του κύριου οδικού δικτύου στην ορεινή περιοχή. Με βάση όλα τα παραπάνω, διατυπώθηκαν προτάσεις αντιμετώπισης και διαχείρισης των φαινομένων, τόσο μέσα από μια σειρά μέτρων, όσο και μέσα από τη διατύπωση προτάσεων στρατηγικού σχεδιασμού μείωσης των επιπτώσεων και της διακινδύνευσης απ’ αυτά.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας με βάση το παρόν ερευνητικό πρόγραμμα και τα παραδοτέα που προέκυψαν από την εκτέλεση αυτού, θα μπορεί να χρησιμοποιεί ένα κατάλληλο εργαλείο που στηρίζεται στη σύγχρονη επιστήμη και τεχνική για την αντιμετώπιση των κατολισθητικών φαινομένων και η μείωση των επιπτώσεων και της Διακινδύνευσης απ’ αυτά. Μέσα από αυτή τη μελέτη αναδεικνύεται το υδατικό πρόβλημα στη Θεσσαλία και μάλιστα της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο. Η ξήρανση των εδαφών δημιουργεί και κατολισθητικά φαινόμενα. Η έρευνα αυτή πρόκειται να αξιοποιηθεί από τις τεχνικές μας υπηρεσίες προκειμένου στα μελλοντικά έργα που σχεδιάζουν να λαμβάνουν υπ’ όψιν τα ευαίσθητα σημεία. Και θα σταλεί στο Υπουργείο προκειμένου οι μελετητές να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τα ευαίσθητα σημεία που έχουμε εντοπίσει. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την ασφάλεια των υποδομών και των ανθρώπων. Ευχαριστώ τον Ευθύμη Λέκκα για τη συνεργασία» πρόσθεσε ο Περιφερειάρχης.
Ο καθηγητής Ευθύμης Λέκκας δήλωσε: «Ευχαριστώ τον Περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό για το ενδιαφέρον που έδειξε από την πρώτη στιγμή που μας ανατέθηκε το εφαρμοσμένο ερευνητικό πρόγραμμα. Βεβαίως η Θεσσαλία αντιμετώπισε πρωτόγνωρές καταστάσεις, όπως επανειλημμένως έχω τονίσει. Έχουμε να κάνουμε με τον Ιανό που είναι η πλημμύρα που εμφανίζεται κάθε 3.000 χρόνια στο θεσσαλικό χώρο και έχουμε να κάνουμε με φαινόμενα που είναι γεωδυναμικά όπως ο σεισμός στο Δαμάσι. Έχουμε να κάνουμε με έναν αριθμό υδρομετεωρολογικών φαινομένων (ΙΑΝΟ, Κατολισθήσεις, έλλειψη νερού, ερημοποίηση, διάβρωση εδαφών) και έχουμε να κάνουμε με γεωδυναμικά φαινόμενα (σεισμοί) από τα οποία η Περιφέρεια Θεσσαλίας επλήγη σε μεγάλο βαθμό πριν 14 μήνες.
Ο θεσσαλικός χώρος είναι ένα ιδιόμορφος και ιδιαίτερος χώρος όπου βλέπουμε να συμβαίνουν πρωτόγνωρα γεγονότα που επηρεάζουν πολύ συγκεκριμένες περιοχές. Το θέμα της κλιματικής κρίσης είναι ιδιαίτερα επίκαιρο. Όλες οι διαδικασίες και όλη η ανάπτυξη της Θεσσαλίας όπως συζητάμε με τον Περιφερειάρχη και τα στελέχη της Περιφέρειας χρειάζεται να στηριχτούν με βάση αυτή την προοπτική. Γιατί η κλιματική κρίση είναι μια κρίση που εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς και πρέπει να σχεδιάσουμε με νέα δεδομένα. Ένα από τα νέα δεδομένα είναι τα κατολισθητικά φαινόμενα. Μόνο από τον Ιανό καταγράψαμε 600 φαινόμενα. Διπλάσιος αριθμός από τις καταγραφές που είχαν γίνει στο θεσσαλικό χώρο από το 1950 έως το 2020. Αυτό θα πρέπει να το λάβουμε πολύ σοβαρά υπ’ όψιν στο σχεδιασμό μας. Η Θεσσαλία είναι ίσως η πιο ευαίσθητη περιοχή στον ελλαδικό χώρο στην κλιματική κρίση.
Όλα αυτά τα φαινόμενα ουσιαστικά καταλήγουν στη διαχείριση και την επάρκεια των υδάτινων πόρων. Η έλλειψη των οποίων μπορεί να οδηγήσει σε μια προϊούσα ερημοποίηση, ερημοποίηση που σημαίνει και το τέλος της Θεσσαλίας. Καθώς περιοχές που υφίστανται ερημοποίηση δεν μπορούν να έχουν καμία κοινωνική, οικονομική ή άλλη δραστηριότητα. Χρειάζεται να δούμε και το θέμα της μεταφοράς του νερού του Αχελώου κάτω από νέες βάσεις, καθώς αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Δεν μπορεί από τη μια πλευρά στο Αγρίνιο να έχουμε πλημμύρες και καταστροφές από τον Αχελώο και εδώ να έχουμε έλλειψη νερού. Πρέπει να γίνει μια διαβάθμιση των προτεραιοτήτων και μια ουσιαστικά πρόταση για τα νερά που δημιουργούν πλημμυρικά φαινόμενα με τεράστιες επιπτώσεις. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση. Μαζί με τις κατολισθήσεις που είναι ένα κυρίαρχο θέμα και όλα τα άλλα τα φαινόμενα τα συζητάμε και τις προοπτικές που διαγράφονται μέσα από την κλιματική κρίση έτσι ώστε να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε αειφόρο ανάπτυξη στο θεσσαλικό χώρο».
