Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, ζουν με άνοια. Αριθμός ο οποίος μάλιστα αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον.
Η άνοια είναι ένα σύνδρομο –συνήθως χρόνιας ή προοδευτικής φύσης– που οδηγεί σε επιδείνωση της γνωστικής λειτουργίας, πέρα από αυτό που θα μπορούσε να αναμένεται από τις συνήθεις συνέπειες της βιολογικής γήρανσης. Επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη, τον προσανατολισμό, την κατανόηση, τον υπολογισμό, την ικανότητα μάθησης, τη γλώσσα και την κρίση.
Η έκπτωση στη γνωστική λειτουργία συνήθως συνοδεύεται και περιστασιακά προηγείται από αλλαγές στη διάθεση, τον συναισθηματικό έλεγχο, τη συμπεριφορά ή τα κίνητρα. Η άνοια προκύπτει από μια ποικιλία ασθενειών και τραυματισμών που επηρεάζουν πρωτίστως ή δευτερογενώς τον εγκέφαλο, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ ή το εγκεφαλικό.
Η άνοια είναι επί του παρόντος η έβδομη κύρια αιτία θανάτου μεταξύ όλων των ασθενειών και μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας και εξάρτησης μεταξύ των ηλικιωμένων παγκοσμίως. Η άνοια έχει σωματικές, ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, όχι μόνο για τα άτομα που ζουν με άνοια, αλλά και για τους φροντιστές τους, τις οικογένειες και την κοινωνία γενικότερα. Συχνά υπάρχει έλλειψη συνειδητοποίησης και κατανόησης της άνοιας, με αποτέλεσμα τον στιγματισμό και τα εμπόδια στη διάγνωση και τη φροντίδα. Όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν τη σημασία της αντιμετώπισης της και τη μείωση του κινδύνου εμφάνισής της.
Οι δραστηριότητες που μειώνουν τον κίνδυνο για άνοια
Σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα:
- η ανάγνωση ενός βιβλίου,
- η αφιέρωση χρόνου στην οικογένεια και στους φίλους,
- οι χειροτεχνικές δημιουργίες,
- η yoga,
- τα σπορ και ο εθελοντισμός,
είναι ανάμεσα σε εκείνες τις δραστηριότητες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ και γενικότερα άνοιας. Το μεγαλύτερο όφελος έχουν οι νοητικές δραστηριότητες και έπονται οι σωματικές και οι κοινωνικές.
Οι ερευνητές, οι οποίοι σύμφωνα με το ΑΠΕ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Neurology» της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, πραγματοποίησαν μια ευρεία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση όλων των διαθέσιμων διεθνών ερευνών, σχετικά με τις επιπτώσεις που έχουν διάφορες δραστηριότητες και πόσο μπορούν να μειώνουν τον κίνδυνο για άνοια.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο σχετίζονται με ποικίλα οφέλη για την υγεία, όπως μικρότερο κίνδυνο καρκίνου ή καρδιακής αρρυθμίας. Ωστόσο έως τώρα, ήταν ασαφές κατά πόσο αυτό ισχύει και για την άνοια. Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο μειώνουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την πιθανότητα άνοιας.
Το «κλειδί» για να προλάβεις την άνοια
Οι ερευνητές αξιολόγησαν 38 έρευνες από όλο τον κόσμο, οι οποίες αφορούσαν συνολικά περισσότερους από δύο εκατομμύρια ανθρώπους που δεν είχαν άνοια στην αρχή των μελετών και οι οποίοι παρακολουθήθηκαν στη συνέχεια για τουλάχιστον 3 χρόνια. Οι συμμετέχοντες έδωσαν πληροφορίες για τις δραστηριότητές τους είτε μέσω συνέντευξης είτε ερωτηματολογίων. Στη διάρκεια των μελετών 74.700 άνθρωποι διαγνώστηκαν με άνοια, μεταξύ των οποίων 2.848 με νόσο Αλτσχάιμερ.
Το συμπέρασμα της νέας μελέτης είναι ότι όσοι άνθρωποι είχαν διάφορες δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους, κάνοντας πράγματα που τους ευχαριστούσαν σε νοητικό-γνωστικό, σωματικό ή κοινωνικό επίπεδο, είχαν κατά μέσο όρο 17% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας αργότερα στη ζωή τους, σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν τέτοιες δραστηριότητες.
Η μεγαλύτερη μείωση του κινδύνου άνοιας (23%) αφορά όσους ασχολούνται κυρίως με διανοητικές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα και το γράψιμο, η παρακολούθηση εκπομπών στην τηλεόραση, η ακρόαση ραδιοφώνου, η ενασχόληση με επιτραπέζια παιχνίδια ή μουσικά όργανα, η χρήση υπολογιστή, οι χειροτεχνίες κ.α.
Σωματικές δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, το κολύμπι, το ποδήλατο, η γυμναστική, τα σπορ, η γιόγκα και ο χορός, επέφεραν μείωση κινδύνου κατά 17%.
Τέλος, μείωση 7% του κινδύνου άνοιας φέρνουν οι κοινωνικές δραστηριότητες όπως η συχνότερη επικοινωνία με συγγενείς και φίλους, η παρακολούθηση επιμορφωτικών σεμιναρίων, η συμμετοχή σε κοινωνικές λέσχες και ομίλους, ο εθελοντισμός, η παρακολούθηση θρησκευτικών-εκκλησιαστικών δραστηριοτήτων κ.α.
«Αυτή η μετα-ανάλυση δείχνει ότι το να είναι κανείς δραστήριος, έχει οφέλη και υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που είναι εύκολο να ενσωματωθούν στην καθημερινή ζωή και οι οποίες μπορεί να αποβούν ευεργετικές για τον εγκέφαλο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της σχετικής έρευνας.
