Στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Καρδίτσα (17/2/23) ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία (Σ-ΠΣ), απαντώντας μεταξύ άλλων σε ερωτήματα σχετικά με την «λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας που αντιμετωπίζει η Θεσσαλία» και στο αίτημα για «ολοκλήρωση των έργων Αχελώου», για μια ακόμη φορά τοποθετήθηκε με την συνήθη ασάφεια του ιδίου και των στελεχών του κόμματος του, αποφεύγοντας οποιαδήποτε ΔΕΣΜΕΥΣΗ για συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, δράσεις και έργα.
Θα περίμενε κανείς, ενόψει και των επερχόμενων εκλογών, ο ηγέτης του Σ-ΠΣ και υποψήφιος πρωθυπουργός να σεβαστεί την αγωνία των θεσσαλών για τα προβλήματα και τις απειλές που βιώνουν και να αποφύγει τις επιτηδευμένες γενικότητες που, όπως και κατά την κυβερνητική του θητεία, καμία απολύτως λύση δεν προσέφεραν στο μέγιστο υδατικό – οικολογικό – αναπτυξιακό ζήτημα.
Εμείς, για μια ακόμη φορά, θα θέσουμε με σαφήνεια τα επίδικα θέματα και θα αναμένουμε συγκεκριμένες απαντήσεις.
1. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ από την επίσκεψη, ο κ. Τσίπρας δήλωσε πως «η Θεσσαλία δεν έχει ανάγκη μόνο από έργα αλλά και από ένα διαφορετικό σχεδιασμό». Πρότεινε επίσης να υπάρξει «στροφή» στα έργα που προβλέπονται στο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού (ΣΔΛΑΠ) που εκπονήθηκε επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ.
Καταρχήν θα θυμίσουμε στον κ. Τσίπρα πως από την κυβέρνηση Σαμαρά παρέλαβε το πρώτο ολοκληρωμένο ΣΔΛΑΠ (Σεπτέμβριος 2014), στο οποίο ήδη είχαν συμπεριληφθεί ΟΛΑ τα αναγκαία έργα (ταμιευτήρες κλπ.) καθώς και δεκάδες άλλες δράσεις και μέτρα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και για την βελτίωση της κακής κατάστασης των υδάτινων οικοσυστημάτων στην περιοχή μας.
Κάποια μάλιστα από τα έργα του Σχεδίου που παρέλαβε, όπως πχ. ο ταμιευτήρας της Πύλης, συνοδεύονταν από οριστικές μελέτες και διέθεταν ακόμη και περιβαλλοντική αδειοδότηση !
Να λοιπόν που η κυβέρνηση Τσίπρα είχε επί τεσσεράμισι χρόνια όλη την ευχέρεια να θέσει σε εφαρμογή τα πρώτα έργα της «στροφής» που τόσα χρόνια προτείνει (χωρίς όμως να την υλοποιεί) για το υδατικό της Θεσσαλίας.
Είχε επίσης κατά την θητεία του όλο το χρόνο (και την υποχρέωση) να μεριμνήσει για την ωρίμανση (μελέτες, αδειοδοτήσεις κλπ.) και άλλων έργων και παρεμβάσεων, ώστε η επόμενη διακυβέρνηση να κάνει ένα ακόμη βήμα στην κοινή προσπάθεια αντιμετώπισης των κρίσιμων οικολογικών προβλημάτων και των αναγκών σε νερό.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όμως περιορίστηκε στην αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ της κυβέρνησης Σαμαρά, με μόνη ουσιαστική διαφορά την ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ της ενίσχυσης των υδάτων από την ΛΑΠ Αχελώου, καταδικάζοντας σε εγκατάλειψη τα ημιτελή έργα ταμιευτήρα (φράγμα) Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς νερού προς το Μουζάκι.
Κατά τα λοιπά καταγράφηκε μια αδιαμφισβήτητα χαμένη τετραετία στο υδατικό ζήτημα.
Όμως, ακόμη και τώρα, ζητούμε από τον κ. Τσίπρα να μας διευκρινίσει ποια από τα έργα που περιέχονται στο ΣΔΛΑΠ προτίθεται ο Σ-ΠΣ να υλοποιήσει κατά την επόμενη κυβερνητική του τετραετία.
Σημειώνουμε πως η παρούσα κυβέρνηση, αν και άφησε να χαθεί μια ολόκληρη τριετία, τουλάχιστον το 2022 δρομολόγησε στην ΛΑΠ Πηνειού, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, δυο σημαντικά έργα εξοικονόμησης νερού (νέα σύγχρονα αρδευτικά δίκτυα στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού και στα Ορφανά – Υπέρεια Φαρσάλων) και έναν μεγάλης σημασίας ταμιευτήρα πολλαπλού σκοπού στη Σκοπιά Φαρσάλων (ποταμός Ενιπέας).
Δεσμεύεται άραγε ο κ. Τσίπρας, εφόσον εκλεγεί, να ολοκληρώσει αυτά που θα παραλάβει και να υλοποιήσει και άλλα εξίσου σημαντικά και αναγκαία, είτε στο Μουζάκι, στην Πύλη, στην Ελασσόνα, στο Νεοχώρι ; Επιτέλους βαδίζουμε προς τις εκλογές και οι ηγέτες των κομμάτων οφείλουν ξεκάθαρες τοποθετήσεις.
2. Σε ότι αφορά στην ολοκλήρωση των ημιτελών έργων Αχελώου (ταμιευτήρα Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς προς Μουζάκι), ο κ. Τσίπρας υπήρξε αρνητικός επισημαίνοντας πως «για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν υφίσταται θέμα Αχελώου αφού υπάρχει η απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ που απαγορεύει το εγχείρημα» και πως «υπάρχει μια πραγματικότητα την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε».
Ας δεχθούμε προς στιγμήν ότι είναι ορθή και ειλικρινής η «εκτίμηση» του κ. Τσίπρα πως απόφαση του ΣτΕ (αριθμός 26, Ιανουάριος του 2014), με την οποία ακυρώθηκαν οι αποφάσεις μεταφοράς (εκτροπής) 600 εκατ. κ. μ. νερού ανά έτος από τον Αχελώο, αποτελεί ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο για την ολοκλήρωση των έργων Αχελώου.
Θα του θυμίσουμε όμως πως η κυβέρνηση Σαμαρά, λίγους μήνες μετά την έκδοση αυτής της ακυρωτικής απόφασης, τροποποίησε τον σχεδιασμό των έργων εκτροπής περιορίζοντας την μεταφορά υδάτων στα 250 εκατ. κ. μ. ανά έτος και παρέδωσε στην κυβέρνηση Τσίπρα ολοκληρωμένο και τεκμηριωμένο Σχέδιο (ΣΔΛΑΠ/Σεπτέμβριος 2014) για αυτήν την αλλαγή πορείας.
Θα του θυμίσουμε επίσης τις δεσμεύσεις του δικού του υπουργού Υποδομών κ. Σπίτζη, ο οποίος τον Δεκέμβριο του 2015, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή, δήλωνε πως «πρέπει να εξεταστεί και διερευνηθεί η δυνατότητα τροποποίησης του υφιστάμενου σχεδιασμού του φράγματος Συκιάς» και η «δυνατότητα ταπείνωσης της ανώτατης στάθμης του ταμιευτήρα», μια λύση με βάση την οποία ο κ. Σπίρτζης, ο μακροβιότερος υπουργός του κ. Τσίπρα, δεσμεύτηκε ότι «θα κατασκευασθούν τα έργα της ήπιας πλέον εκτροπής του π. Αχελώου».
Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα, για λόγους που σχετίζονται με τις ιδεοληψίες τους και τις εσωκομματικές τους ισορροπίες, προτίμησε να «αδειάσει» τον αρμόδιο υπουργό, να αγνοήσει την απόλυτα λογική λύση που δεσμεύτηκε πως θα ακολουθήσει και να παγώσει τα έργα Αχελώου, «κραδαίνοντας» από τότε σαν φόβητρο την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ για έναν σχεδιασμό που ήδη είχε πάψει να ισχύει !
3. Επειδή όμως ο κ. Τσίπρας συνεχίζει να θεωρεί πως η απόφαση του ΣτΕ «απαγορεύει το εγχείρημα» (δηλαδή την ολοκλήρωση και λειτουργία των έργων), ας μας επιτρέψει να αναφερθούμε και στην καθαρά νομική πλευρά του θέματος.
Όπως γνωμάτευσε σχετικά η έγκριτη νομικός κα Γλυκερία Σιούτη [καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου Αθηνών και νομική σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου], «… η διοίκηση ουδόλως κωλύεται να επανέλθει στο εγχείρημα – εναπόκειται αποκλειστικώς σε αυτήν το έργο της εκτροπής – ολοκληρώνοντας τον επαναπροσδιορισμό του έργου. Ο ως άνω επαναπροσδιορισμός πρέπει να χωρήσει κατ’ εφαρμογή των όσων προβλέπονται στην νομοθεσία και με βάση τα όσα κρίθηκαν με την 26/2014 απόφαση του ΣτΕ».
Με απλά λόγια, όπως ακριβώς τα έλεγε και ο κ. Σπίρτζης, είναι στο χέρι της όποιας κυβέρνησης να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τα έργα Αχελώου και τα προσχήματα του κ. Τσίπρα [καθώς και τα «συνταγματικά προβλήματα» που αντίστοιχα επικαλείται ο κ. Μητσοτάκης], είναι όλα υποκριτικά και υποκρύπτουν άλλες σκοπιμότητες.
4. Όμως ο κ. Τσίπρας ακόμη και τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου τις «θυμάται» επιλεκτικά και κατά πως τον βολεύει.
Θα του θυμίσουμε λοιπόν την απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ (αριθμός 268/2011), υπογεγραμμένη από τον τότε Προέδρο κ. Π. Πικραμμένο και την τότε σύμβουλό κα Αικ. Σακελλαροπούλου, με την οποία το Δικαστήριο ανακαλεί παλαιότερη απόφαση του και ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ (από το 2011 !) την συνέχιση και ολοκλήρωση των εργασιών στο ένα από τα δυο εγκαταλειμμένα έργα, εκείνο της σήραγγας μεταφοράς προς Μουζάκι.
Σημειώνουμε πως το έργο αυτό έχει εκτελεστεί κατά 85% περίπου, απαιτούνται μόλις 60-70 εκατ. ευρώ να ολοκληρωθεί, ήδη απειλείται με κατάρρευση, ενώ παράλληλα, ότι και εάν αποφασιστεί για το φράγμα της Συκιάς, αυτό το έργο (η σήραγγα) ΔΕΝ κατεδαφίζεται !
Γιατί λοιπόν ο κ. Τσίπρας αγνόησε τις προτάσεις του αρμόδιου υπουργού για την ολοκλήρωση αυτού του έργου ;
Γιατί ο κ. Τσίπρας (αλλά και ο κ. Μητσοτάκης) παραβλέπουν τους μεγάλους κινδύνους για την σήραγγα, κάνουν πως δεν γνωρίζουν την απόφαση του ΣτΕ και εντελώς ανεύθυνα παρατείνουν αυτήν την εκκρεμότητα ;
5. Πάντως το πιο εντυπωσιακό από όλα για όσους επιμένουν στην «ακύρωση» των έργων μεταφοράς (εκτροπής) Αχελώου και ειδικά για τον Σ-ΠΣ που διεκδικεί την διακυβέρνηση της χώρας, είναι η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην τύχη που επιφυλάσσουν στα εγκαταλειμμένα έργα και κυρίως στο ημιτελές φράγμα Συκιάς (σημ. : στην σήραγγα ήδη αναφερθήκαμε πως δεν κατεδαφίζεται).
Αφού λοιπόν ο κ. Τσίπρας θεωρεί πως «δεν έχει νόημα να βάζουμε ξανά στο τραπέζι» την εκτροπή Αχελώου, αφού η κυβέρνηση του το είχε θέσει εκτός χωροταξικού σχεδιασμού, αφού είχε «απαγορεύσει» την ενίσχυση της ΛΑΠ Πηνειού από τον Αχελώο (ΣΔΛΑΠ/2017) και είχε απεντάξει την Συκιά από τον ενεργειακό σχεδιασμό (ΕΣΕΚ/2018), ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ ΣΤΗΝ ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΧΕΛΩΟΥ ;
Μήπως δεν γνωρίζει ο κ. Τσίπρας πως ο Αχελώος στη θέση Συκιά είναι κομμένος στα δυο, πως η ροή του ποταμού εξυπηρετείται από παράπλευρες μισομπαζωμένες σήραγγες, πως η οικολογική καταστροφή είναι ανυπολόγιστη και πως είναι τεράστιοι οι κίνδυνοι καταστροφών σε περίπτωση ισχυρής πλημμυράς (σαν αυτή στον Άραχθο το 2015) ;
Φαίνεται όμως πως όλα αυτά δεν είναι αρκετά για να ενισχύσουν το αίσθημα ευθύνης του κ. Τσίπρα και των στελεχών του Σ-ΠΣ.
Προφανώς συνεχίζουν να θεωρούν ως ιδιαίτερα ισχυρό το όπλο τους την «λήθη» των υπηκόων τους.
Γι’ αυτό και κατά την επίσκεψη του στην Καρδίτσα, παρότι πάμε σε εθνικές εκλογές, ο κ. Τσίπρας δεν αισθάνθηκε την παραμικρή ανάγκη να αναλάβει δεσμεύσεις για την κατεδάφιση των έργων και να μας αναφέρει τις πηγές χρηματοδότησης ύψους δεκάδων εκατ. εύρω που απαιτούνται για τον «ιερό» αυτό σκοπό.
Είναι πλέον προφανές ότι η προτεινόμενη εκκρεμότητα στα έργα «εκτροπής Αχελώου», αν μη τι άλλο, δεν διαταράσσει τις ισορροπίες μέσα στο κόμμα του κ. Τσίπρα.
Αντίθετα γνωρίζει καλά ότι η (αυτονόητη) δέσμευση για κατεδάφιση των έργων θα επέφερε σοβαρή εσωκομματική αναστάτωση και θα επέτρεπε να βγούνε στην επιφάνεια οι διαφορετικές απόψεις που όλοι γνωρίζουν πως υποβόσκουν στον Σ-ΠΣ.
Με απλά λόγια, ιδιαίτερα τώρα που πάμε σε εκλογές, προτιμούν η εκτροπή Αχελώου να βρίσκεται σε «κώμα», όχι όμως να «φύγει από τη ζωή» !
Να όμως που ο κόσμος δεν τρώει κουτόχορτο κε Τσίπρα.
Μπορεί οι Θεσσαλοί πολίτες να μην γνωρίζουν σε όλες τις λεπτομέρειες του το σύνθετο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, την υποκρισία όμως και την ανευθυνότητα τις μυρίζονται από χιλιόμετρα μακριά.
Και εάν πραγματικά θέλετε να περισώσετε έστω και λίγη από την αξιοπιστία σας σας καλούμε να υποσχεθείτε πως θα φέρετε άμεσα στη ΒΟΥΛΗ (είτε ως κυβέρνηση, είτε ως αντιπολίτευση) το θέμα των έργων Αχελώου για μια οριστική απόφαση ολοκλήρωσης ή καθαίρεσης των ημιτελών έργων, ώστε οι Θεσσαλοί και κυρίως οι αγρότες να γνωρίζουν ποια θα είναι στο μέλλον τα περιθώρια για τις αρδεύσεις των καλλιεργειών τους και επιτέλους να αρχίσει σταδιακά η αποκατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων (υπόγειων και επιφανειακών), τα οποία σήμερα καταστρέφονται με αποκλειστική ευθύνη των κυβερνήσεων που συνειδητά συντηρούν αυτή την εκκρεμότητα.
Για την Ε.Δ.Υ.ΘΕ
Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,
Γιαννακός Κώστας, πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας,
Κοτσιμπογεώργος Ηλίας, αντιπρόεδρος Οικονομικού Επιμελητηρίου Θεσσαλίας,
Ντογκούλης Δημήτρης, πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ
