Με κάθε επισημότητα και θρησκευτική ευλάβεια παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, της υφυπουργού Ενέργειας Αλ. Σδούκου, του μητροπολίτη Γρεβενών, εκπροσώπων των τοπικών αρχών και πλήθους πιστών πραγματοποιήθηκαν χθες τα θυρανοίξια της εκκλησίας της Μεγάλης Παναγίας στη Σαμαρίνα, η οποία ύστερα από πολλές περιπέτειες και αφού με παρέμβαση των κατοίκων του χωριού συγκεντρώθηκαν χρήματα για την πληρωμή των απαραίτητων μελετών το 2016, με χρηματοδότηση που εξασφαλίστηκε μέσω ΕΣΠΑ συντηρήθηκε, αναστηλώθηκε και παραδόθηκε στην τοπική κοινωνίαπλήρως ανακαινισμένη και λειτουργική.
Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου «Μεγάλη Παναγιά» είναι κηρυγμένος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και χαρακτηριστικό του είναι ότι στην κάλυψη της κόγχης του Ιερού φύεται ένας πεύκος, από τις αρχές του αιώνα τουλάχιστον, που σύμφωνα με την παράδοση θεωρείται ιερό και αποτελεί τοπόσημο για τη Σαμαρίνα.
Σύμφωνα με την λιθανάγλυφη επιγραφή στο περιθύρωμα της νότιας εισόδου, ο Ναός ανεγέρθηκε στις 15 Ιουλίου 1816 και ιστορήθηκε στις 30 Ιουλίου 1829 από τους αδελφούς Χρήστο και Αντώνιο Παπαίωάννου, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο υπέρθυρο της δυτικής εισόδου.
Ο ναός ανήκει στον τύπο των τρίκλιτων ξυλόστεγων βασιλικών, εξωτερικών διαστάσεων 37.70μ.Χ17.60μ, με ημικυκλική αψίδα ιερού, υπερυψωμένο νάρθηκα-γυναικωνίτη και προστώο στη δυτική και στη νότια όψη του.
Οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης
Στο μνημείο παρουσιάζονταν σοβαρές βλάβες στον φέροντα οργανισμό του, που προέκυψαν από τις καθιζήσεις, τη στροφή και μετατόπιση των επί μέρους φερόντων συστημάτων του (τοιχοποιίες, στέγη, τόξα), ιδίως στην περιοχή του ιερού. Το προεξέχον γενεσιουργό αίτιο των αστοχιών αυτών, είναι η αστάθεια του εδάφους θεμελίωσής του, λόγω της κυκλοφορίας του υπόγειου νερού σε αυτό, με διεύθυνση από την Δύση προς την Ανατολή.
Κατά την διάρκεια εκτέλεσης του έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020, πραγματοποιήθηκαν από την ΔΑΒΜΜ διερευνητικές τομές στους πεσσούς του κεντρικού κλιτούς κατά τις οποίες αποκαλύφθηκαν νέα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, τα οποία ερευνήθηκαν περαιτέρω με ανασκαφική έρευνα από την ΕΦΑ Γρεβενών, από την οποία προέκυψε ότι, ανήκουν σε προγενέστερο Ναό και μάλιστα τοιχογραφημένο. Για την διατήρηση των αρχιτεκτονικών αυτών ευρημάτων, κατέστη αναγκαία η προσαρμογή της μελέτης ενίσχυσης της θεμελίωσής στο εσωτερικό του μνημείου.
Στο χώρο του Ιερού, κατά την μορφολογική αποκατάσταση και ενίσχυση των έντονα παραμορφωμένων τόξων, μετρήθηκε η μετατόπισή τους κατά την οριζόντια διεύθυνση Α- Δ έως 27 εκ. και κατά την κατακόρυφο διεύθυνση έως 17εκ., με τις μέγιστες τιμές να παρουσιάζονται στο ΒΑ τόξο.
Οι μελέτες του έργου (αρχιτεκτονική, στατική, γεωτεχνική, υδραυλική και Η/Μ), εκπονήθηκαν με φροντίδα και δαπάνη της Ιεράς Μητρόπολης Γρεβενών σε τρία στάδια (προμελέτη, οριστική και μελέτη εφαρμογής).
Στόχος των μελετών ήταν η αντισεισμική θωράκιση για την ασφαλή επαναλειτουργία του Ναού λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη διαφύλαξης του μνημειακού χαρακτήρα του κτιρίου και την διατήρηση του υπάρχοντος πεύκου στην κάλυψη της κόγχης του Ιερού.
Οι εργασίες που εκτελέστηκαν συνοπτικά είναι:
Ναός: Καταγραφή αποσυναρμολόγηση και φωτογραφική τεκμηρίωση των φορητών κειμηλίων και του τέμπλου του παρεκκλησίου παρουσία συντηρητή, κατασκευή μεταλλικού προστατευτικού στεγάστρου, αποξήλωση των νεωτερικών επεμβάσεων χειρωνακτικά ή με αδιατάρακτη κοπή, αποκατάσταση των ορατών ξυλοδεσιών, στερέωση των λιθοδομών της ανωδομής και των θεμελίων με αρμολογήματα, λιθοσυρραφές και εφαρμογή υδραυλικών ενεμάτων, ανακατασκευή των δύο υποστυλωμάτων στα τόξα του Ιερού σε αναπαράσταση του τρόπου κατασκευής των λίθινων πεσών του κυρίως Ναού, κατασκευή επιχρισμάτων στην ανατολική όψη, ανάταξη των οριζόντιων ξύλινων μελών της στέγης στην περιοχή των τόξων του Ιερού, τοποθέτηση συστήματος μεταλλικών ελκυστήρων με προληπτική στερέωση των τοιχογραφιών στις περιοχές των διατρήσεων, τοποθέτηση νέων ξύλινων ελκυστήρων στις θέσεις των αποκομμένων στο νότιο προστώο, αντικατάσταση και ενίσχυση των διατηρούμενων ξύλινων μελών της στέγης με μεταλλικά ελάσματα και ντίζες, κάλυψη των στεγών με σχιστόπλακες, αποκατάσταση των δαπέδων, ενίσχυση της θεμελίωσής με την κατασκευή συστήματος πασσάλων-κεφαλόδεσμου και ανοξείδωτων ελκυστήρων κατά την διεύθυνση Β- Ν, κατασκευή νέων Η/Μ εγκαταστάσεων θέρμανσης και ηλεκτροδότησης και νέου συστήματος συναγερμού, επανατοποθέτηση των φορητών κειμηλίων, ανακατασκευή του καθιστικού στο δυτικό και νότιο προστώο, επανατοποθέτηση του τέμπλου στο παρεκκλήσιο.
Περιβάλλουν χώρος: Κατασκευή συστήματος αποστράγγισης, κατασκευή λίθινου μονοπατιού βόρεια του Ναού, εγκατάσταση φωτισμού, φυτεύσεις, αποκατάσταση μεταλλικών κιγκλιδωμάτων περίφραξης και αποκατάσταση των χώρων WC.
Μετά το πέρας της τελετής η υπουργός Πολιτισμού κ. Λ. Μενδώνη σε δηλώσεις της ανέφερε:
Ευχές του πρωθυπουργού μετέφερε η υφυπουργός Ενέργειας Αλ. Σδούκου λέγοντας:
Δείτε στιγμιότυπα από τη χθεσινή τελετή:
