Σοβαρές αρνητικές εξελίξεις που αφορούν στους όρους λειτουργίας των σχολείων σηματοδοτούν τα μέτρα που επέλεξε να προωθήσει μέσα στο καλοκαίρι το υπουργείο Παιδείας. Τον Ιούλη έφερε ένα ακόμα πακέτο αντιδραστικών νομοθετικών ρυθμίσεων, ενώ αρχές Αυγούστου ξεκίνησε μία πρωτοφανής προσπάθεια περικοπής και συγχωνεύσεων τμημάτων.
Ειδικότερα, τις τελευταίες βδομάδες, μετά τη δημοσίευση των εγκυκλίων του Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Παιδείας 76216/Δ2/8-7-24 και αριθμ. 80483/Δ1/15-7-2024, καλούνται οι διευθύνσεις των σχολείων να συγκροτήσουν τμήματα, ουσιαστικά να μειώσουν τον αριθμό των τμημάτων, λαμβάνοντας σχετικές γραπτές και προφορικές οδηγίες.
Οι οδηγίες αυτές παραβαίνουν ακόμα και την υπάρχουσα νομοθεσία, η οποία δεν προβλέπει πουθενά ότι σε σχολεία που λειτουργούν Τμήματα Ενταξης ή σε τάξεις που υπάρχει παράλληλη στήριξη μπορεί να παραβλέπεται η πρόβλεψη για μείωση του αριθμού των μαθητών. Αντίστοιχες οδηγίες προωθούνται προς τις διευθύνσεις και τα σχολεία για τη δήλωση των κενών της παράλληλης στήριξης, στη λογική να υπάρχει μία θέση ανά τάξη – και ούτε καν ανά τμήμα – σε μία ουσιαστική παραβίαση κάθε παιδαγωγικής έννοιας.
Με βάση τα παραπάνω, επιχειρείται η δημιουργία τμημάτων με 25 μαθητές στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, με τα εκπαιδευτικά σωματεία να καταγγέλλουν προφορικές οδηγίες για συγχωνεύσεις τμημάτων, ανάκληση κατατμήσεων, εκεί όπου είχε δοθεί θετική γνωμοδότηση, αφού πληρούσαν τις προϋποθέσεις, καθώς είναι εγγεγραμμένοι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Ενώ εκεί που δεν έβγαιναν οι αριθμοί, κυρίως στη δημιουργία τμημάτων Α’ τάξης, προτάθηκε το απαράδεκτο μέτρο οι μαθητές να μετακινηθούν σε κοντινά σχολεία, από αυτά που ανήκουν. Πολλές οικογένειες θα βρεθούν έτσι αντιμέτωπες πλέον και με νέα ζητήματα, καθώς το αυτονόητο δικαίωμα του παιδιού να φοιτά στο σχολείο της γειτονιάς του αμφισβητείται ευθέως, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις μετακινήσεις και την ένταξη σε άλλο σχολικό περιβάλλον.
Τα παραπάνω αφορούν την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, ωστόσο και στα Γυμνάσια και Λύκεια επιχειρείται συγκρότηση των τμημάτων με τα μέγιστα όρια μαθητών, όπως καταγγέλλουν οι εκπαιδευτικοί.
Σύμφωνα με μια σειρά εκπαιδευτικά σωματεία και τη ΔΟΕ, που επισημαίνουν τα παραπάνω, η τακτική του υπουργείου φέρνει διάλυση στον προγραμματισμό των σχολείων, που ήδη είχαν λάβει υπόψη τους τις αποφάσεις που ανακαλούνται, ενώ συνεπάγεται και μετακινήσεις εκπαιδευτικών που πιθανόν θα κριθούν υπεράριθμοι και θα εξαναγκαστούν να αλλάξουν σχολείο. Αντίστοιχα προβλήματα δημιουργεί σε μία σειρά σχολεία η Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και αφορά συγχωνεύσεις και υποβαθμίσεις σχολείων.
Κατά τ’ άλλα, το υπουργείο Παιδείας επαίρεται για τους 10.000 διορισμούς που ήρθαν μετά από αγώνες, προσπαθώντας να φέρει στα μέτρα του τις ανάγκες μειώνοντας θέσεις εργασίας…
Περικοπές και αντιδραστικά μέτρα
Τα παραπάνω συνάντησαν από την πρώτη στιγμή την αντίδραση εκπαιδευτικών και γονιών, που βλέπουν πως αντί να βελτιώνεται η εκπαιδευτική διαδικασία, πηγαίνει βήματα πίσω, σε βάρος των μορφωτικών αναγκών των παιδιών, της αναγκαίας ουσιαστικής στήριξης των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, της ώριμης, αντικειμενικής προϋπόθεσης της μείωσης των μαθητών σε όλα τα τμήματα.
Βέβαια, η ίδια λογική των περικοπών δεν διαπνέει όλη τη δραστηριότητα του υπουργείου Παιδείας, που και πάλι μέσα στο καλοκαίρι φρόντισε να φέρει νομοθετικές ρυθμίσεις εμπνευσμένες από τους σχεδιασμούς του Ταμείου Ανάκαμψης. Ετσι, μέσα από το νομοσχέδιο για το ψηφιακό σχολείο προβλέπεται μία… απλοχεριά προς εργολάβους, ιδιώτες, εκδοτικούς οίκους που θα αναλάβουν τα έργα του ψηφιακού φροντιστηρίου, του πολλαπλού βιβλίου, τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Και αυτά μόνο στον τομέα της Παιδείας, καθώς η μεγάλη εικόνα της κυβερνητικής πολιτικής συμπεριλαμβάνει τις περίφημες ΝΑΤΟικές δαπάνες, τις φοροαπαλλαγές και τα μέτρα που εξασφαλίζουν έμμεσα ή άμεσα τεράστια κέρδη στις μεγάλες επιχειρήσεις. Ολα σε βάρος της κάλυψης πραγματικών κρίσιμων λαϊκών αναγκών.
Τα παραπάνω δεν είναι ξεκομμένα από τη συνολική στρατηγική για την Εκπαίδευση. Είναι ενδεικτικό το περιεχόμενο των νομοθετικών ρυθμίσεων που έφερε μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού για ψήφιση, υπό τον τίτλο «Ρυθμίσεις για την Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πύλη και το Ψηφιακό Φροντιστήριο, επαγγελματικός προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, μέτρα στήριξης του εκπαιδευτικού συστήματος στις απομακρυσμένες περιοχές και λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού».
Με αυτό, το υπουργείο Παιδείας ανοίγει επικίνδυνους για τα μορφωτικά δικαιώματα δρόμους, προωθώντας τις ψηφιακές τάξεις και φροντιστήρια που έρχονται να υποκαταστήσουν το δικαίωμα κάθε παιδιού να έχει τον εκπαιδευτικό του στην τάξη, να παίρνει τη γνώση ισότιμα όπου και να βρίσκεται. Η λογική του μικρότερου κόστους για τα ταμεία – αδιαφορώντας για το πραγματικό κόστος στα μορφωτικά δικαιώματα – διαπνέει τις σχετικές ρυθμίσεις που εκτείνονται και στα παιδιά που για πολύ σοβαρούς λόγους δικαιούνται κατ’ οίκον διδασκαλία.
Απέναντι στο πραγματικά σύγχρονο και αναγκαίο
Τα παραπάνω έρχονται πασπαλισμένα με παραπλανητικές διακηρύξεις για «αναβάθμιση» και «στήριξη» της Εκπαίδευσης, που βιώνει κι αυτή όλο και πιο επιθετικά το μερίδιό της στο «δόγμα» της αντιμετώπισης των λαϊκών αναγκών σε κάθε τομέα σαν κόστος.
Η πρόκληση είναι διπλή, όταν σήμερα είναι δυνατό και αναγκαίο όσο ποτέ να στηριχθεί ουσιαστικά η εκπαιδευτική διαδικασία, να διευρυνθεί το μορφωτικό επίπεδο μέσα από την εξασφάλιση των αναγκαίων προϋποθέσεων.
Γιατί στην εποχή μας, με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, την ύπαρξη του κατάλληλου επιστημονικού δυναμικού, τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να μορφώνονται καλύτερα και να επιτυγχάνουν τεράστια εξέλιξη μέσα από την εκπαίδευση. Ωστόσο, βλέπουμε να καταργούνται στην πράξη ακόμα και στοιχειώδη μέτρα όπως η φοίτηση σε ολιγομελή τμήματα.
Αλλωστε, η μείωση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα, με την αντίστοιχη στελέχωση με εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων, ανεξάρτητα από τη φοίτηση ή όχι παιδιών με διαγνώσεις σε αυτά, αποτελεί από μόνο του αναγκαίο όρο για να επιτελεστεί το εκπαιδευτικό έργο, με αναβαθμισμένους, ποιοτικούς όρους, γι’ αυτό και αποτελεί πάγιο αίτημα εκπαιδευτικών, γονιών, μαθητών. Γιατί μόνο στα ολιγομελή τμήματα ο εκπαιδευτικός μπορεί να εντοπίσει δυσκολίες και μαθησιακές ελλείψεις, πολύ περισσότερο να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, διαφοροποιώντας, όσο μπορεί, τη διδασκαλία, εξατομικεύοντάς την, στηρίζοντας επιπλέον μαθησιακά τους υστερούντες μαθητές.
Δυστυχώς, οι μαθητές του «τελευταίου θρανίου», μέσα σε μία πολύβουη τάξη, που ο εκπαιδευτικός κάνει το μάθημα χωρίς να μπορεί με αναβαθμισμένους όρους να επανατροφοδοτήσει τα μέσα και το περιεχόμενο διδασκαλίας ώστε να τα στηρίξει, παραμένουν στο περιθώριο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ομως, οι δυνατότητες αντιμετώπισης κενών και ελλείψεων (που ειδικά μετά την περίοδο της πανδημίας έχουν αφήσει το στίγμα τους), ουσιαστικής στήριξης κάθε παιδιού μαθησιακά και όχι μόνο, προσκρούουν στη λογική των περικοπών όχι μόνο δαπανών, αλλά δικαιωμάτων.
Η ίδια η ζωή φέρνει καθημερινά μπροστά ποιες είναι οι επιτακτικές ανάγκες των σχολείων, όταν σχολικές υποδομές καταρρέουν, το μορφωτικό επίπεδο συρρικνώνεται σε δεξιότητες, εκπαιδευτικοί που μπορούν να βρίσκονται στις τάξεις και να στελεχώνουν τα σχολεία, να βρίσκονται στην ανεργία και την ελαστική εργασία. Από αυτήν την πραγματικότητα απορρέουν και τα άμεσα αιτήματα εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών, στη διεκδίκηση των οποίων μπαίνουν σύλλογοι γονέων, σωματεία, φορείς σε αναγκαστική σύγκρουση με την πολιτική της κυβέρνησης. Οχι μόνο για να αποκρούσουν την προσπάθεια δημιουργίας μιας Εκπαίδευσης «λιγότερης», κατηγοριοποιημένης, πέρα για πέρα ταξικής, αλλά για να διεκδικήσουν πραγματική αναβάθμιση.
Με μείωση του αριθμού μαθητών/τριών ανά τμήμα, ώστε η διδασκαλία να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες. Για 15 μαθητές/τριες το ανώτερο ανά τμήμα σε Νηπιαγωγεία και στις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Για δεύτερη νηπιαγωγό σε όσα λειτουργούν με περισσότερους και 20 μαθητές/τριες το ανώτερο σε όλες τις υπόλοιπες τάξεις. Αντίστοιχα, 20 μαθητές/τριες ανά τμήμα Γενικής Παιδείας, 15 σε κατευθύνσεις και Ομάδες Προσανατολισμού στα Γενικά Λύκεια, σε τομείς και ειδικότητες στα ΕΠΑΛ και 10 στα εργαστήρια. Για τμήματα ένταξης (τμήματα όπου φοιτούν για ορισμένες ώρες μαθητές με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες) σε κάθε Δημοτικό και Νηπιαγωγείο και λειτουργία και δεύτερου σε μεγαλύτερα σχολεία, καμιά αναστολή δεύτερου τμήματος ένταξης όπου υπήρχε.
Σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές καμία συγχώνευση σε τμήματα, καμία άρση κατάτμησης τμημάτων που γίνεται με παιδαγωγικά κριτήρια, καμία κατάργηση ολιγομελών τμημάτων στα Λύκεια, καμία «έκπτωση» στις ανάγκες για δημόσια παράλληλη στήριξη.
Σημαντικές και δυναμικές παρεμβάσεις εναντίωσης πραγματοποιήθηκαν από εκπαιδευτικά σωματεία και Συλλόγους Γονέων, διατρανώνοντας την αντίθεσή τους στα αντιεκπαιδευτικά σχέδια της κυβέρνησης και του υπουργείου, στο νέο χτύπημα των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών.
Δηλώνουν σε μάχιμη ετοιμότητα, πριν από το χτύπημα του κουδουνιού να απαιτήσουν ώστε να ανακληθούν οι αποφάσεις για συγχώνευση τμημάτων και γιγάντωσής τους.
Κοινό μέτωπο εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών, κόντρα στους σχεδιασμούς του υπουργείου Παιδείας, θέτει στο επίκεντρο των διεκδικήσεων ό,τι είναι σύγχρονο και αναγκαίο για τους μαθητές, με μαζικούς μόνιμους διορισμούς, ολιγομελή τμήματα, κάλυψη όλων των κενών σε γενική και ειδική Εκπαίδευση, χωρίς «κόφτες», με τα σχολεία σε πλήρη λειτουργία μόλις χτυπήσει το κουδούνι της έναρξης της σχολικής χρονιάς. Στον δρόμο του αγώνα θα γίνουν κουρελόχαρτο οι αντιεκπαιδευτικοί σχεδιασμοί τους
Αναδημοσίευση από Ριζοσπάστη
