Τροπολογία του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία με πρωτοβουλία του Αναπληρωτή Κοινοβουλευτικού Εκπρόσωπου και Βουλευτή Λάρισας κ. Βασίλη Κόκκαλη, με στόχο την προστασία των δανειοληπτών και της πρώτης κατοικίας, κατατέθηκε στη βουλή. Η κατάθεση έγινε στο πλαίσιο του νομοσχεδίου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Νέο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και συμπληρωματικές διατάξεις».
Η τροπολογία αφορά στην θέσπιση διατάξεων εις όφελος όλων των οφειλετών των κόκκινων δανείων και κυρίως όμως των ευάλωτων οφειλετών.
Όπως σημειώνει ο κ. Κόκκαλης, «ο εξωδικαστικός μηχανισμός που θέσπισε η παρούσα Κυβέρνηση, που αποκάλεσε δήθεν δεύτερη ευκαιρία, λειτουργεί υπέρ των πιστωτών. Έχει όμως κι άλλες διατάξεις, που ενώ φαινομενικά ευνοούν τους οφειλέτες, στην πράξη αποδείχθηκε το αντίθετο, και αυτές πρέπει να βελτιώσουμε με την προτεινόμενη τροπολογία.
Προτείνουμε να έχει το δικαίωμα προσφυγής στο δικαστήριο όχι μόνο ο πιστωτής, όπως θέσπισε η κυβέρνηση, αλλά και ο ευάλωτος οφειλέτης.
Να καταργηθεί η δυνατότητα των πιστωτών να προσφεύγουν στο δικαστήριο όταν θεωρούν ότι είναι μη ικανοποιητική η πρόταση ρύθμισης και δεν εξυπηρετεί το οικονομικό – κέρδος τους.
Να έχουν όλοι οι οφειλέτες δικαίωμα να ζητούν πλήρη και αναλυτική ενημέρωση επί όλων των στοιχείων πρότασης και αντιπρότασης ρύθμισης.
Να θεσπιστεί η αναστολή εκτέλεσης από την οριστική υποβολή αίτησης εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης όλων των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης και χωρίς χρονικά όρια, καθώς με τον νόμο Μητσοτάκη, οι πλειστηριασμοί δεν αναστέλλονται πάντα.
Σημαντικό είναι να γίνει συζήτηση στην Βουλή, ώστε να αυξηθούν τα εισοδηματικά όρια για να χαρακτηρίζεται ο δανειολήπτης ως ευάλωτος οφειλέτης, ειδικά ενόψει του τεκμαρτού εισοδήματος, που εκ των προτέρων αποκλείει τους οφειλέτες από την ένταξή τους».
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ
Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Α. Σύμφωνα με το άρθρο 66 του ν.5072/2023 και των τροποποιήσεων που η διάταξη επιφέρει στο άρθρο 14 παρ. 3 του ν.4738/2020 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τον ν. 5072/2023 ρητώς ορίζεται ότι «…3. Για οφειλέτες που πληρούν τα κριτήρια του ευάλωτου, σύμφωνα με την περ. α) του άρθρου 217 και έχουν εκδώσει βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, σύμφωνα με την περ. β) του ίδιου άρθρου, τεκμαίρεται η συναίνεση του συνόλου των πιστωτών, επί της παραγόμενης αντιπρότασης πιστωτών, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2Α του άρθρου 71, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοδοτικών φορέων, του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, η πρόταση ρύθμισης που προκύπτει στη βάση της αντιπρότασης πιστωτών προσφέρεται μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας στον οφειλέτη εντός της προθεσμίας του άρθρου 16 και ο οφειλέτης δύναται να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει. Σε περίπτωση αποδοχής, υπογράφεται η αυτομάτως παραγόμενη σύμβαση αναδιάρθρωσης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 14. Η άσκηση ανακοπής κατά της πρότασης ρύθμισης του προηγούμενου εδαφίου, επιτρέπεται εντός είκοσι (20) ημερών από την εξαγωγή της πρότασης ρύθμισης, ενώπιον του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου. Λόγοι της ανακοπής είναι αποκλειστικά: α) η ανακρίβεια των στοιχείων που έχει υποβάλει ο οφειλέτης, και β) η μειωμένη ικανοποίηση της απαίτησης του πιστωτή σε σχέση με την ικανοποίηση που θα προέκυπτε από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.
Η συζήτηση της ανακοπής προσδιορίζεται υποχρεωτικά εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κατάθεσή της και η επίδοση γίνεται εντός πέντε (5) ημερών από την κατάθεση της ανακοπής. Ως επίδοση προς τον οφειλέτη και τους λοιπούς πιστωτές νοείται και η υποβολή αντιγράφου της ανακοπής στην πλατφόρμα του μηχανισμού. Η ανακοπή συζητείται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και η απόφαση του Ειρηνοδικείου δεν υπόκειται σε έφεση…».
Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις κατοχυρώνεται η συναίνεση του πιστωτή στην περίπτωση του ευάλωτου δανειολήπτη καθώς καταργείται η δυνατότητα που παρέχεται στον πιστωτή να προσφύγει δικαστικά εάν η πρόταση δεν τον ικανοποιεί ή/και δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον του όπως θεσπίστηκε με το άρθρο 66 του ν.5072/2023 και των τροποποιήσεων που αυτές επιφέρουν στο άρθρο 14 παρ. 3 του ν.4738/2020 όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν με τον ν. 5072/2023.
Η σκοπιμότητα της ως άνω ρύθμισης δικαιολογείται από λόγους τήρησης των συνταγματικών αρχών της ισότητας των πολιτών και της ισονομίας. Καθίσταται σαφές ότι δεν κατοχυρώνεται η υποχρεωτικότητα της συναίνεσης του πιστωτή ακόμη και στην περίπτωση του ευάλωτου δανειολήπτη καθώς παρέχεται η δυνατότητα στον πιστωτή να απορρίψει την αυτοματοποιημένη πρόταση ρύθμισης και να προσφύγει δικαστικά εάν η πρόταση δεν είναι συμφέρουσα. Δεν θα πρέπει να προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής ενώπιον δικαστηρίων σε περίπτωση που μοναδικός λόγος απόρριψης της πρότασης από τους πιστωτές αποτελεί το γεγονός ότι η πρόταση δεν ικανοποιεί ή/και δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον του fund και αντίθετα θα πρέπει να επιτρέπεται η προσφυγή ενώπιον δικαστηρίων για λόγους περιοριστικά αναφερόμενους και ορισμένους στον νόμο, ήτοι μόνο σε περίπτωση ανειλικρινούς δήλωσης του οφειλέτη ή τέλεσης τελεσιδίκως κάποιου αδικήματος κ.ο.κ.
Β. Σύμφωνα με το άρθρο 67 του ν.5072/2023 και των τροποποιήσεων οι διατάξεις επιφέρουν στο άρθρο 16 του ν.4738/2020 όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν με τον ν. 5072/2023 ρητώς ορίζεται ότι «…1. Αν δεν υπογραφεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών εντός δύο (2) μηνών από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της αίτησης, η διαδικασία θεωρείται περατωθείσα ως άκαρπη. Σε περίπτωση που τίθεται από αρμόδια υπηρεσία προθεσμία θεραπείας κατά την περ. δ’ της παρ. 2 του άρθρου 21, η ανωτέρω προθεσμία παρατείνεται για δεκαπέντε (15) εργάσιμες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση, εντός της προθεσμίας του παρόντος άρθρου, οι συμμετέχοντες πιστωτές, που είναι χρηματοδοτικοί φορείς, έχουν τη δυνατότητα να απορρίψουν την αίτηση του οφειλέτη και να μην καταθέσουν πρόταση ρύθμισης. Με την κοινοποίηση της απόρριψης και της αιτιολογίας αυτής, η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης περαιώνεται άμεσα ως άκαρπη. Αν στην κατά τα ανωτέρω δίμηνη προθεσμία μεσολαβεί ο μήνας Αύγουστος, εφαρμόζεται αναλογικά η παρ. 2 του άρθρου 147 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Α’ 182, π.δ. 503/1985) και το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου δεν συνυπολογίζεται.
2. Αν δεν τηρηθεί η προθεσμία της παρ. 1, ιδίως λόγω διορθώσεων στην αίτηση ή λόγω χορήγησης παρατάσεων ή αναζήτησης συμπληρωματικών εγγράφων, πριν τη χορήγηση της πρότασης αναδιάρθρωσης, τα στοιχεία οφειλών της αίτησης του οφειλέτη για την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών του αντλούνται εκ νέου και η αίτηση επικαιροποιείται με τις οφειλές που ισχύουν κατά την ημερομηνία της εκ νέου άντλησης…»
Αναφορικά με την προτεινόμενη τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 16 του ν.4738/2020 όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν με τον ν. 5072/2023 καθίσταται σαφές ότι ο δανειολήπτης δεν ενημερώνεται για το σύνολο και κάθε στοιχείο του περιεχομένου της πρότασης παρά μόνο για την απόρριψη και την αιτιολογία, γεγονός το οποίο συνιστά ευθεία παραβίαση της αρχής της ισότητας και αποστερεί από τον δανειολήπτη την δυνατότητα να προσκομίσει την πρόταση αυτή σε φυσικό δικαστή. Ο δανειολήπτης εφόσον εμπλέκεται άμεσα στην διαδικασία θα πρέπει να γνωρίζει υποχρεωτικά λεπτομερώς όλα τα στοιχεία της πρότασης του αυτοματοποιημένου συστήματος και της αντιπρότασης αναλυτικά για να έχει τη νομική δυνατότητα αφενός μεν να αποδείξει ενώπιον δικαστηρίου την καταχρηστικότητα τυχόν απόρριψης και την προσχηματική άρνηση συνυπογραφής της προτεινόμενης ρύθμισης του servicer και αφετέρου δε ότι εμπίπτει στις προϋποθέσεις ρύθμισης του Νόμου. Επομένως στερείται νομικής βασιμότητας και είναι παράνομη η άγνοια αυτή του δανειολήπτη.
Γ. Σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν.4738/2020 όπως διαμορφώθηκε με το άρθρο 84 παρ.2 Ν.4821/2021 (ΦΕΚ Α 134/31.07.2021) και όπως τροποποιήθηκε και διαμορφώθηκε εκ νέου με το άρθρο 41 παρ.1 του Ν. 5024/2023 (ΦΕΚ Α` 41/24.02.2023) ρητώς ορίζεται ότι «…Από την οριστική υποβολή της αίτησης και μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 16, αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη, καθώς και η ποινική δίωξη για τα αδικήματα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α’ 43) και του άρθρου 1 του α.ν. 86/1967 (Α’ 136) αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση. Εάν συντρέξει περίπτωση αναστολής της προθεσμίας για το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου, σύμφωνα με το άρθρο 16, το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου δεν συνυπολογίζεται στην αναστολή. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος, χωρίς να ισχύει ο χρονικός περιορισμός της παρ. 2 του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα. Η αναστολή της παρούσας δεν καταλαμβάνει την διενέργεια πλειστηριασμού, ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού από ενέγγυο πιστωτή (περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης). Η αναστολή παύει με την τυχόν κοινοποίηση προς τον οφειλέτη της απόφασης μη υποβολής πρότασης συμφωνίας αναδιάρθρωσης ή με την καθ’ οιονδήποτε τρόπον απόρριψη της αίτησης…»
Αναφορικά με την προτεινόμενη τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 18 του ν.4738/2020 είναι απαραίτητο για την προστασία των αιτούντων δανειοληπτών να επιβάλλεται αυτοδικαίως αναστολή εκτέλεσης από την οριστική υποβολή της αίτησης εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης και μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 16 χωρίς χρονικούς περιορισμούς. Κατοχυρώνεται η αυτοδίκαιη αναστολή εκτέλεσης από την οριστική υποβολή της αίτησης και μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 16, συμπεριλαμβανομένης της λήψης αναγκαστικών μέτρων, της συνέχισης της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη αλλά και της διενέργεια πλειστηριασμού ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού από ενέγγυο ή ανέγγυο πιστωτή (περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης)
Β. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΤΑΞΗ
Α. Τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 14 ν. 4738/2020, όπως έχει διαμορφωθεί με το άρθρο 66 του νόμου 5072/2023
Η παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 4738/2020, όπως ισχύει σήμερα, τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής:
«3. Για οφειλέτες που πληρούν τα κριτήρια του ευάλωτου, σύμφωνα με την περ. α) του άρθρου 217 και έχουν εκδώσει βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, σύμφωνα με την περ. β) του ίδιου άρθρου, τεκμαίρεται η συναίνεση του συνόλου των πιστωτών, επί της παραγόμενης αντιπρότασης πιστωτών, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2Α του άρθρου 71, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοδοτικών φορέων, του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, η πρόταση ρύθμισης που προκύπτει στη βάση της αντιπρότασης πιστωτών προσφέρεται μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας στον οφειλέτη εντός της προθεσμίας του άρθρου 16 και ο οφειλέτης δύναται να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει. Σε περίπτωση αποδοχής, υπογράφεται η αυτομάτως παραγόμενη σύμβαση αναδιάρθρωσης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 14.
Η άσκηση ανακοπής κατά της πρότασης ρύθμισης του προηγούμενου εδαφίου, επιτρέπεται εντός είκοσι (20) ημερών από την εξαγωγή της πρότασης ρύθμισης, ενώπιον του κατά τόπον αρμόδιου Δικαστηρίου. Λόγοι της ανακοπής είναι αποκλειστικά: η ανακρίβεια των στοιχείων που έχει υποβάλει ο οφειλέτης, η ανειλικρινής δήλωση του οφειλέτη ή η τέλεση τελεσιδίκως κάποιου αδικήματος.
Η συζήτηση της ανακοπής προσδιορίζεται υποχρεωτικά εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κατάθεσή της και η επίδοση γίνεται εντός πέντε (5) ημερών από την κατάθεση της ανακοπής. Ως επίδοση προς τον οφειλέτη και τους λοιπούς πιστωτές νοείται και η υποβολή αντιγράφου της ανακοπής στην πλατφόρμα του μηχανισμού. Η ανακοπή συζητείται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και η απόφαση του Δικαστηρίου δεν υπόκειται σε έφεση.»
Β. Τροποποίηση του άρθρου 16, όπως είχε τροποποιηθεί με το άρθρο Ν.4821/2021, ΦΕΚ Α 134/31.07.2021, και με το άρθρο 40 παρ.4 του Ν. 5024/2023 (ΦΕΚ Α` 41/24.02.2023) αριθμήθηκε ως παρ.1,η παρ.2 προστέθηκε και το άρθρο διαμορφώθηκε ως άνω με το άρθρο 67 Ν.5072/2023,ΦΕΚ Α 198/04.12.2023.
1. Αν δεν υπογραφεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών εντός δύο (2) μηνών από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της αίτησης, η διαδικασία θεωρείται περατωθείσα ως άκαρπη. Σε περίπτωση που τίθεται από αρμόδια υπηρεσία προθεσμία θεραπείας κατά την περ. δ’ της παρ. 2 του άρθρου 21, η ανωτέρω προθεσμία παρατείνεται για δεκαπέντε (15) εργάσιμες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση, εντός της προθεσμίας του παρόντος άρθρου, οι συμμετέχοντες πιστωτές, που είναι χρηματοδοτικοί φορείς, έχουν τη δυνατότητα να απορρίψουν την αίτηση του οφειλέτη και να μην καταθέσουν πρόταση ρύθμισης, εντός δε της ίδιας ως άνω προθεσμίας ο αιτών – οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να λάβει πλήρη και αναλυτική ενημέρωση όλων των στοιχείων της πρότασης αναδιάρθρωσης για την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών και της αντιπρότασης των πιστωτών, τα οποία θα βρίσκονται στη διάθεση του αιτούντος-οφειλέτη προκειμένου αυτός να τα αντλήσει απευθείας από την πλατφόρμα εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών. Με την κοινοποίηση της απόρριψης και της αιτιολογίας αυτής, η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης περαιώνεται άμεσα ως άκαρπη. Αν στην κατά τα ανωτέρω δίμηνη προθεσμία μεσολαβεί ο μήνας Αύγουστος, εφαρμόζεται αναλογικά η παρ. 2 του άρθρου 147 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Α’ 182, π.δ. 503/1985) και το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου δεν συνυπολογίζεται.
2. Αν δεν τηρηθεί η προθεσμία της παρ. 1, ιδίως λόγω διορθώσεων στην αίτηση ή λόγω χορήγησης παρατάσεων ή αναζήτησης συμπληρωματικών εγγράφων, πριν τη χορήγηση της πρότασης αναδιάρθρωσης, τα στοιχεία οφειλών της αίτησης του οφειλέτη για την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών του αντλούνται εκ νέου και η αίτηση επικαιροποιείται με τις οφειλές που ισχύουν κατά την ημερομηνία της εκ νέου άντλησης.»
Γ. Τροποποίηση του άρθρου 18 ν. 4738/2020 και προσθήκη εδαφίου
Το άρθρο 18 του ν. 4738/2020, όπως διαμορφώθηκε με το άρθρο 84 παρ.2 Ν.4821/2021, ΦΕΚ Α 134/31.07.2021, τροποποιήθηκε και διαμορφώθηκε εκ νέου με το άρθρο 41 παρ.1 του Ν. 5024/2023 (ΦΕΚ Α` 41/24.02.2023) τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής:
Από την οριστική υποβολή της αίτησης και μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 16, αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση οποιασδήποτε διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης χωρίς χρονικούς περιορισμούς επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη, καθώς και η ποινική δίωξη για τα αδικήματα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α’ 43) και του άρθρου 1 του α.ν. 86/1967 (Α’ 136) αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση. Εάν συντρέξει περίπτωση αναστολής της προθεσμίας για το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου, σύμφωνα με το άρθρο 16, το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου δεν συνυπολογίζεται στην αναστολή. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος, χωρίς να ισχύει ο χρονικός περιορισμός της παρ. 2 του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα. Η αναστολή παύει με την τυχόν κοινοποίηση προς τον οφειλέτη της απόφασης μη υποβολής πρότασης συμφωνίας αναδιάρθρωσης ή με την καθ’ οιονδήποτε τρόπον απόρριψη της αίτησης.
