«Εδώ στο μνημείο των πεσόντων της εξέγερσης του 1910 οφείλουμε εκτός από την απόδοση τιμής να δεσμευτούμε ότι όλοι, Πολιτεία, Περιφέρεια, Δήμοι, συνεταιριστικές οργανώσεις, πανεπιστήμια, αγρότες και κτηνοτρόφοι να συνεργαστούμε έτσι ώστε ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να γίνει ο βασικός πυλώνας της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας».
Αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε ο Δήμαρχος Κιλελέρ Θανάσης Νασιακόπουλος στην ομιλία του στον επίσημο εορτασμό του Κιλελέρ, που συνδιοργάνωσαν στο χώρο του μνημείου η Περιφέρεια και ο Δήμος Κιλελέρ, παρουσία της ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, βουλευτών και εκπροσώπων πολιτικών κομμάτων, αυτοδιοικητικών, εκπροσώπων συνεταιριστικών και παραγωγικών φορέων.
Η ομιλία του Θανάση Νασιακόπουλου: «Σας καλωσορίζω στο Δήμο Κιλελέρ.
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, στο μνημείο της εξέγερσης του 1910 ύστερα από πρόσκληση της Περιφέρειας Θεσσαλίας και του Δήμου Κιλελέρ για να αποδώσουμε φόρο τιμής στους αγρότες που πάλεψαν και έπεσαν νεκροί, λίγα μέτρα από εδώ, για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν τη δική τους γη και να ζήσουν με αξιοπρέπεια, αυτοί και οι οικογένειές τους.
Η εξέγερση των αγροτών αποτελεί την απαρχή της επίλυσης του αγροτικού ζητήματος. Παρά τις διαφορετικές μεγάλες προσδοκίες τους οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης των νέων χωρών, όπως ονομάστηκαν τα εδάφη που προσαρτήθηκαν.
Η Θεσσαλία είχε δοθεί στο Βασίλειο της Ελλάδος το 1881. Ωστόσο οι αγροτικές περιοχές συνέχισαν για πολλά χρόνια να διοικούνται μέσω του συστήματος των τσιφλικιών που ίσχυε και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Καθώς οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των αγροτών χειροτέρευαν δισαρκώς, οι διαμαρτυρίες γίνονταν ολοένα και πιο συχνές. Η οργή ξεχείλισε μετά τη δολοφονία προσωπικοτήτων όπως ο Μαρίνος Αντύπας.
Ήταν 6 Μαρτίου 1910 όταν έγινε η εξέγερση των αγροτών του Κιλελέρ. Τα αιματηρά επεισόδια εκείνης της ημέρας, που από αυτό το μικρό χωριό εξαπλώθηκαν στη Λάρισα και σε άλλες πόλεις της Θεσσαλίας, αποτέλεσαν το πιο βίαιο και σημσντικό γεγονός κατά τη διάρκεια της αγροτικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα.
Κράτησαν τρεις ημέρες και άφησαν πίσω τους νεκρούς αγρότες.
Εκείνη την ημέρα η Βουλή των Ελλήνων συζητούσε το αγροτικό νομοσχέδιο. Και οι κολίγοι είχαν οργανώσει πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα. Βασικό τους αίτημα, η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.
Η εξέγερση ξεκίνησε όταν περίπου 200 αγρότες στον σταθμό του Κιλελέρ, ακριβώς στο χώρο που βρισκόμαστε σήμερα, προσπάθησαν να ανεβούν στο τρένο αλλά εμποδίστηκαν. Ένα χιλιόμετρο πιο κάτω ξέσπασαν νέα επεισόδια. Ο σταθμάρχης της σιδηροδρομικής γραμμής ζήτησε την παρέμβαση της Χωροφυλακής και του Ιππικού. Οι δυνάμεις καταστολής άνοιξαν αρχικά πυρ για εκφοβισμό, αλλά στη συνέχεια στόχευσαν σε κολίγους. Τουλάχιστον 3 άνθρωποι έπεσαν νεκροί.
Για τις ταραχές συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν δεκάδες άτομα. Πάνω από 60 παραπέμφθηκαν σε δίκη. Αθωώθηκαν όλοι στις 23 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς.
Η δικαίωση των αγροτών δεν ήρθε με την αθώωση στη δίκη, αλλά όταν έγιναν τα πρώτα δειλά βήματα για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος. Αν και προωθήθηκαν αρκετές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των κολίγων, απαλλοτριώσεις γης έγιναν μόνο σε λίγες περιοχές το 1908. Χρειάστηκε να περάσουν και άλλα χρόνια για να αρχίσουν ουσιαστικές απαλλοτριώσεις τσιφλικιών, το 1923.
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί προσκεκλημένοι.
Ακόμα και σήμερα παραμένουν τραγικά επίκαιρα τα μηνύματα του αγώνα των εξεγερμένων αγροτών του Κιλελέρ. Ιδιαίτερα όμως των αγροτών της Θεσσαλίας των οποίων τα ήδη οξυμμένα προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν ύστερα από τις δύο θεομηνίες του Σεπτεμβρίου 2023 που έπληξαν με σφοδρότητα την περιοχή μας.
Σε αυτήν την δύσκολη οικονομική συγκυρία οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται, είναι οικονομικά καταβεβλημένοι κυρίως από το υψηλό κόστος παραγωγής των προϊόντων τους και την αδυναμία πρόσβασης σε φτηνά δάνεια.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός για παράδειγμα ότι οι αγρότες καλούνται να πληρώσουν υψηλό τίμημα για την άντληση του νερού με το οποίο θα αρδεύσουν τις καλλιέργειές τους.
Επιβάλλεται σήμερα να ολοκληρωθεί από την κυβέρνηση η παρέμβαση διόρθωσης που έγινε προς τη σωστή κατεύθυνση και αφορά το αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο το οποίο πρέπει να διατίθεται στους αγρότες σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες κάθε καλλιέργειας. Επιπρόσθετα με ζητούμενο την επίλυση του σημαντικότερου προβλήματος των αγροτών που είναι το ενεργειακό κόστος στην παραγωγή, προτείνουμε να ενισχυθούν και να επιδοτηθούν από την Πολιτεία επενδύσεις αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την κατασκευή φωτοβολταϊκών μονάδων σε κάθε αγροτική περιοχή, παράλληλα με την αναβάθμιση του υφιστάμενου απαρχαιωμένου δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι γεωργικοί συνεταιρισμοί από την άλλη πλευρά πρέπει να ενεργοποιηθούν και να αξιοποιήσουν ακόμα περισσότερο το ρόλο τους προχωρώντας, όπου είναι δυνατόν, στην τυποποίηση, και στην προώθηση των προϊόντων . Και αυτό θα γίνει δυνατό με την αρωγή της Πολιτείας η οποία οφείλει να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και να διασφαλίσει με απλές διαδικασίες χαμηλότοκα επενδυτικά δάνεια για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς αλλά και να προωθήσει την ένταξή τους σε πρωτοπόρα προγράμματα ανάπτυξης. Μόνο έτσι θα συμβάλλουν και οι συνεταιρισμοί στην αποδοτικότερη διάθεση των προϊόντων των αγροτών και με συλλογικές πολιτικές θα καταφέρουν τη μείωση του κόστους παραγωγής, επιτυγχάνοντας καλύτερη τιμή για τα προϊόντα των συνεταίρων στην αγορά. Πρέπει επίσης να ασκηθεί ορθή οικονομική πολιτική στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις μέσω της συνεργατικής πολιτικής από ομάδες αγροτών.
Τα έργα υποδομής που οφείλει να υλοποιήσει η Πολιτεία, η Περιφέρεια αλλά και οι Δήμοι, αφού πρώτα τους δοθούν οι ανάλογοι οικονομικοί πόροι, θα βοηθήσουν στην καλύτερη αξιοποίηση των αγροτικών και κτηνοτροφικών καλλιεργειών. Η ανασύσταση της λίμνης Κάρλας, έργο σημαντικό που πραγματοποίησε η Περιφέρεια Θεσσαλίας, βοήθησε σημαντικά στην αλλαγή του μικροκλίματος της ευρύτερης περιοχής προς όφελος των αγροτών.
Θα ήταν παράλειψη όμως σε αυτό το σημείο να μην αναφερθώ στην αναγκαιότητα της μερικής μεταφορά νερού από τον Αχελώο στη Θεσσαλία που τόσο ανάγκη το έχει. Δεν είναι δυνατόν άλλες περιοχές της Ελλάδος να πλημυρίζουν από την υπερβολική ποσότητα των νερών του ποταμού και στη Θεσσαλία να λείπει νερό για ύδρευση και για να ποτίσουν οι αγρότες τις καλλιέργειές τους. Ήρθε η στιγμή να παρθεί μια πολιτική απόφαση και να ολοκληρωθούν ταυτόχρονα και άλλα ημιτελή έργα που βρίσκονται σήμερα υπό κατασκευή όπως είναι τα φράγματα του Ενιπέα, του Μουζακίου, της Πύλης και άλλες παρεμβάσεις σε αρκετά σημεία ημιορεινών περιοχών.
Να αναφερθώ επίσης στον εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων στο σύνολο της Θεσσαλίας με ιδιαίτερη βαρύτητα στην περιοχή μας, από το Δήμο Ρήγα Φεραίου μέχρι και τη Λάρισα. Ενδεικτικά αναφέρω ότι γίνεται ήδη μελέτη για τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα της περιοχής που θα που θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2025 με την ταυτόχρονη κατασκευή λιμνοδεξαμενών στην Κοιλάδα του Δήμου Λαρισαίων, τους Αγίους Αναργύρους και τη Νέα Λεύκη του Δήμου Κιλελέρ.
Δυστυχώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα του Daniel και του Elias που έπληξαν τη Θεσσαλία τον Σεπτέμβριο του 2023 έφεραν στο φως δυσαρμονίες ετών που οδήγησαν σε τραγικά αποτέλεσμα που βίωσαν οι αγρότες της ευρύτερης περιοχής.
Ας μου επιτραπεί μια προσωπική μαρτυρία. Ήμουν παρών στο σύνολο των πλημμυρισμένων περιοχών του Δήμου μας και σας ενημερώνω υπεύθυνα ότι τέτοιου είδους πλημμύρες είναι ανθρωπίνως ακατόρθωτο να αντιμετωπιστούν. Από σωστή διαχείριση κατά τη διάρκεια των πλημμυρών και από τύχη δε θρηνήσαμε θύματα σε χωριά του δήμου κιλελέρ όπου το νερό έφτασε περίπου στα 3 μέτρα.
Η διαχείριση της πλημμύρας απέδειξε ότι υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα τα οποία θα έπρεπε το κεντρικό κράτος να τα επιλύσει με ορθές πρακτικές. Όμως εκείνες τις μέρες της θεομηνίας η επικάλυψη των ευθυνών ήταν τέτοια που εμπόδιζε τη λήψη των ορθότερων αποφάσεων.
Με αφορμή αυτήν την διαπίστωση περί επικάλυψης ευθυνών θέλω να κάνω μια μικρή αναφορά για τη δημιουργία του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ). Αποτελεί ένα πρώτο βήμα στη σωστή κατεύθυνση για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων της περιοχής αλλά για τον επιμερισμό των αρμοδιοτήτων των φορέων που εμπλέκονται στη διαχείριση.
Στόχος του Οργανισμού όπως ανακοινώθηκε και όπως ο ίδιος διαπίστωσα σε συνάντηση που είχα με το Διοικητικό Συμβουλίου, εκτός από την βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, είναι η πρόληψη πλημμυρικών φαινομένων με ανάλογα έργα, η αντιμετώπιση της λειψυδρίας, η ενίσχυση της αγροτικής και περιβαλλοντικής πολιτικής της περιοχής, η εκπόνηση στρατηγικής για την προστασία του υδατικού διαμερίσματος της Θεσσαλίας, η χορήγηση αδειών χρήσης ύδατος και η αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και την ανάπτυξη της περιοχής.
Αλλά για να επιτευχθούν οι στόχοι που μόλις προανέφερα θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες που σχετίζονται με την οργάνωση του ΟΔΥΘ, να ανατεθούν άμεσα στο νέο οργανισμό συγκεκριμένες αρμοδιότητες, να στελεχωθεί γρήγορα με εξειδικευμένο προσωπικό και το σημαντικότερο, να δοθούν από την Πολιτεία οι ανάλογοι οικονομικοί πόροι. Βέβαια όλοι κατανοούμε ότι δεν μπορούν να γίνουν όλα από τη μια μέρα στην άλλη όταν είναι επιβεβλημένη η κατασκευή έργων που έπρεπε να κατασκευαστούν στη Θεσσαλία εδώ και δεκαετίες…
Φίλες και φίλοι, τα έργα για τη λειψυδρία, την αντιμετώπιση των πλημμυρών και τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα που προγραμματίζονται από την Περιφέρεια, σε συνεργασία με την Πολιτεία και τους Δήμους πρέπει να συνδυαστούν, στο σύνολο της Θεσσαλίας με τη μελέτη των «Ολλανδών» και με τις απόψεις του ΟΔΥΘ, να ιεραρχηθούν και να μπει σειρά προτεραιότητας ως προς την κατασκευή τους, να ανακοινωθούν από την Πολιτεία οι χρόνοι κατασκευής τους και η χρηματοδότησή τους. Μόνο ‘έτσι θα ξεπεραστούν οι δυσαρμονίες του παρελθόντος που οδήγησαν σε στασιμότητα και σε επικίνδυνα φαινόμενα.
Δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι σήμερα επιβάλλεται να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα στους νέους αγρότες να μείνουν στα χωριά τους για να ξεκινήσουν δυναμικά την καλλιέργεια των προϊόντων. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί. Διαφορετικά, η καλλιεργήσιμη γη θα περάσει στα χέρια λίγων, οικονομικά ισχυρών με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν, τηρουμένων των αναλογιών, νέα τσιφλίκια.
Αγαπητοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι, όλοι εμείς που βρισκόμαστε εδώ στον τόπο της θυσίας των Θεσσαλών αγροτών ευελπιστώ να έχουμε πλέον κατανοήσει ότι το μέλλον της χώρας μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής. Εδώ στο μνημείο των πεσόντων της εξέγερσης του 1910 οφείλουμε εκτός από την απόδοση τιμής να δεσμευτούμε ότι όλοι, Πολιτεία, Περιφέρεια, Δήμοι, συνεταιριστικές οργανώσεις, πανεπιστήμια, αγρότες και κτηνοτρόφοι να συνεργαστούμε έτσι ώστε ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να γίνει ο βασικός πυλώνας της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας. Και αυτό θα γίνει πράξη αν κρατήσουμε ζωντανά τα χωριά μας, αν αποφύγουμε την ερήμωση της υπαίθρου, αν δώσουμε κίνητρα στα νέα παιδιά και αξιοποιήσουμε τις δημιουργικές τους ιδέες. Η πατρίδα μας χρειάζεται νέους αγρότες που θα έχουν τη γνώση αλλά και τη διάθεση να εργαστούν στη γη. Μαζί με την πείρα των μεγαλύτερων, είμαι σίγουρος ότι θα καταφέρουν να πάνε τον αγροτικό τομέα μπροστά. Χρέος μας είναι να τους ενθαρρύνουμε και να τους στηρίξουμε με κάθε τρόπο.
Η Πολιτεία οφείλει επίσης να στηρίξει με έργα και όχι με λόγια και ευχολόγια τα δίκαια αιτήματα που καταθέτουν οι αγρό τες και για τα οποία δίνουν καθημερινή μάχη.
Αυτό θαρρώ ότι είναι το μήνυμα του σημερινού εορτασμού. Να κρατήσουμε ζωντανή στη μνήμη μας τη θυσία των αγροτών του Κιλελέρ και να παλέψουμε σήμερα όλοι μαζί, νέοι και μεγαλύτεροι, ο καθένας από το πόστο του για να έρθουν καλύτερες μέρες για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Μόνο έτσι θα δικαιωθούν οι αγώνες των πεσόντων της εξέγερσης του Κιλελέρ».
Σας ευχαριστώ!».
