Πριν από 15 χρόνια, ερευνητές ξεκίνησαν να ανασκάπτουν ό,τι νόμιζαν ότι ήταν τα ερείπια ενός στρατιωτικού φυλακίου, χτισμένου για να προστατεύει από ρωμαϊκές επιθέσεις—όμως τα πρόσφατα ευρήματά τους αποδεικνύονται πολύ πιο συναρπαστικά. Ο χώρος στη Βόρεια Μακεδονία, γνωστός ως αρχαιολογικός χώρος του Γραντίστε, μπορεί να είναι στην πραγματικότητα μια ολόκληρη αρχαία πόλη. Και όχι οποιαδήποτε πόλη· μπορεί να έχει άμεση σύνδεση με τη γενεαλογία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες όπως LiDAR (μέσω drone) και γεωραντάρ, ερευνητές από το Ινστιτούτο και Μουσείο – Μπίτολα (η πόλη Μπίτολα ονομαζόταν παλαιότερα Μοναστήρι) της Βόρειας Μακεδονίας και το Πολιτειακό Πολυτεχνείο Humboldt στην Καλιφόρνια (Cal Poly Humboldt) ξετυλίγουν τα μυστήρια αυτής της κάποτε ακμάζουσας πόλης.
Η ομάδα ανακοίνωσε τα ευρήματά της σε δελτίο τύπου του πανεπιστημίου.
«Μόλις που αρχίζουμε να ξύνουμε την επιφάνεια του τι μπορούμε να μάθουμε για αυτή την περίοδο», δήλωσε ο Engin Nasuh – αρχαιολόγος και επιμελητής-σύμβουλος στο Εθνικό Ινστιτούτο και Μουσείο Μπίτολα.
Η Αρχαία Μακεδονία ήταν ένα μικρό, αρχικά ασήμαντο βασίλειο στην Ελλάδα. Οι συγκρούσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της περιοχής—όπως οι Αθηναίοι με τους Πέρσες ή οι Σπαρτιάτες με τους Αθηναίους—έκαναν ευκολότερο για τη Μακεδονία (υπό τη σιδερένια πυγμή του Φιλίππου Β‘) να διεκδικήσει εξουσία. Το βασίλειο τελικά επεκτάθηκε σε μια αυτοκρατορία, κυρίως υπό τον γιο του Φιλίππου, τον Μέγα Αλέξανδρο, αλλά αργότερα πέρασε υπό ρωμαϊκό έλεγχο λόγω εσωτερικών διενέξεων.
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου, οι ειδικοί αρχικά χρονολόγησαν την πόλη στην περίοδο της βασιλείας του Φιλίππου Ε’ (221-179 π.Χ.), αλλά μεταγενέστερα ευρήματα την τοποθετούν ακόμα πιο πίσω. Ένα νόμισμα που κόπηκε μεταξύ του 325 και του 323 π.Χ. δείχνει ότι η πόλη υπήρχε την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ωστόσο, άλλα αντικείμενα όπως θραύσματα από πέλεκεις και κεραμικά σκεύη οδηγούν τους ερευνητές στο να πιστεύουν ότι η περιοχή κατοικούνταν ήδη από την Εποχή του Χαλκού (3.300-1.200 π.Χ.).
Ανάμεσα στα κτήρια που έχουν αποκαλυφθεί, ξεχωρίζουν ένα μακεδονικού τύπου θέατρο και ένα εργαστήριο υφαντικής. Οι αρχαιολόγοι έχουν επίσης ανακαλύψει νομίσματα, πέλεκεις, εργαλεία υφαντικής, πιόνια από παιχνίδια, κεραμικά και ακόμη και ένα από πηλό εισιτήριο θεάτρου, που υποδηλώνουν ότι η περιοχή ήταν μια ακμάζουσα πόλη πριν από την άνοδο της Ρώμης, σύμφωνα με τον Nasuh.
«Η ανακάλυψη αυτή είναι σημαντική», δήλωσε ο καθηγητής αρχαιολογίας του Cal Poly Humboldt, Nick Angeloff. «Αναδεικνύει τα σύνθετα δίκτυα και τις δομές εξουσίας της αρχαίας Μακεδονίας, ειδικά δεδομένης της τοποθεσίας της πόλης κατά μήκος εμπορικών δρόμων προς την Κωνσταντινούπολη. Είναι πιθανό ακόμα και ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Οκταβιανός και ο Αγρίππας να πέρασαν από την περιοχή καθώς πήγαιναν να αντιμετωπίσουν την Κλεοπάτρα και τον Μάρκο Αντώνιο στη Ναυμαχία του Ακτίου».
Οι ειδικοί υποστηρίζουν επίσης ότι η αρχαία πόλη θα μπορούσε να είναι η Λύγκος, η χαμένη πρωτεύουσα του Βασιλείου της Λυγκηστίδας—ένα αυτόνομο βασίλειο στην Άνω Μακεδονία που αργότερα κατακτήθηκε από τον Φίλιππο Β‘. Η πόλη μπορεί επίσης να ήταν ο τόπος γέννησης της γιαγιάς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, της βασίλισσας Ευρυδίκης Α’, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου της περιοχής, σύμφωνα με το δελτίο τύπου.
«Όλες αυτές οι μελέτες είναι απλώς ένα μικρό μέρος της έρευνας για τους πρώιμους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς», δήλωσε ο Nasuh. «Το βλέπω σαν ένα μεγάλο μωσαϊκό, και οι μελέτες μας είναι μόνο μερικά βότσαλα σε αυτό. Με κάθε επόμενη μελέτη, προστίθεται ένα νέο βότσαλο, μέχρι να δούμε τελικά ολόκληρη την εικόνα».
