Το 2019, η Ισλανδία βρέθηκε στα φώτα της δημοσιότητας, καθώς έγινε μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που υιοθέτησαν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας— όχι μέσω ενός νόμου, αλλά μέσα από συμφωνίες που έδωσαν τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να διαπραγματευτούν μικρότερες εβδομάδες ή μειωμένο ωράριο. Πέντε χρόνια μετά, τα αποτελέσματα είναι αδιαμφισβήτητα!
Το πείραμα ξεκίνησε το 2015 με μια πιλοτική φάση που περιλάμβανε περίπου 2.500 υπαλλήλους — λίγο πάνω από το 1% του ενεργού εργατικού δυναμικού της χώρας. Μετά την εντυπωσιακή επιτυχία της πρωτοβουλίας, με το 86% των συμμετεχόντων να τη στηρίζει, το σχέδιο έγινε επίσημο το 2019. Σήμερα, σχεδόν το 90% των Ισλανδών εργαζομένων απολαμβάνει εβδομαδιαίο ωράριο 36 ωρών αντί για 40, χωρίς καμία μείωση στις αποδοχές!
Οι αρχικές ανησυχίες για την τετραήμερη εργασία ήταν έντονες, τόσο στην Ισλανδία όσο και διεθνώς. Υπήρχαν φόβοι για πτώση της παραγωγικότητας, αύξηση του κόστους για τις επιχειρήσεις και δυσκολίες στη διατήρηση της ποιότητας των υπηρεσιών. Ωστόσο, η εμπειρία της Ισλανδίας διέψευσε όλους αυτούς τους φόβους. Οι αναφορές δείχνουν ότι η παραγωγικότητα παρέμεινε σταθερή — και σε κάποιους τομείς αυξήθηκε. Ένας από τους βασικούς λόγους της επιτυχίας ήταν η βελτίωση της ψυχικής υγείας των εργαζομένων, κάτι που η Γενιά Ζ τονίζει ιδιαίτερα. Η μείωση του άγχους και η καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είχαν θετικότατες επιπτώσεις στην ευημερία των εργαζομένων.
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα αποτελέσματα της ισλανδικής εμπειρίας είναι η προώθηση της ισότητας των φύλων. Καθώς ενθαρρύνθηκαν οι άνδρες να εμπλακούν περισσότερο στην οικογενειακή ζωή, η τετραήμερη εργασία συνέβαλε στη δικαιότερη κατανομή των οικογενειακών και οικιακών υποχρεώσεων. Ελεύθεροι από τις παραδοσιακές πιέσεις χρόνου, οι άνδρες αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στα παιδιά και συμμετέχουν πιο ενεργά στις δουλειές του σπιτιού.
Σε αντίθεση με χώρες όπως το Βέλγιο, όπου η τετραήμερη εβδομάδα σημαίνει μεγαλύτερες εργάσιμες ημέρες για να καλυφθούν οι χαμένες ώρες, η Ισλανδία διατηρεί αμετάβλητους μισθούς και συνθήκες εργασίας! Αυτό έγινε εφικτό χάρη στη στοχευμένη ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών. Η ισλανδική κυβέρνηση επένδυσε σημαντικά σε ψηφιακές υποδομές, προσφέροντας από τις καλύτερες συνδέσεις στο διαδίκτυο παγκοσμίως — ακόμα και σε απομακρυσμένες περιοχές. Αυτή η σταθερή βάση στήριξε την τηλεργασία και βοήθησε να διατηρηθεί η παραγωγικότητα, παρά τη μείωση των ωρών γραφείου. Η Γενιά Ζ, έχοντας μεγαλώσει σε ψηφιακό περιβάλλον, προσαρμόστηκε εύκολα σε αυτό το νέο μοντέλο εργασίας.
Η επίδραση της τετραήμερης εβδομάδας δεν περιορίζεται στον χώρο της εργασίας! Οι Ισλανδοί αναφέρουν σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής τους. Έχουν περισσότερο χρόνο για ψυχαγωγία, οικογένεια και φίλους. Το άγχος που προκαλείται από πιεστικά χρονοδιαγράμματα έχει μειωθεί και οι άνθρωποι δηλώνουν πιο ευτυχισμένοι και ολοκληρωμένοι.
Η ακτιβίστρια και δασκάλα María Hjálmtýsdóttir δηλώνει: «Η μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα είναι μια τεράστια επιτυχία στην Ισλανδία και άλλαξε τη ζωή της οικογένειάς μου. Για το 90% των Ισλανδών, η 36ωρη εβδομάδα σημαίνει λιγότερο άγχος, περισσότερη ικανοποίηση από την εργασία και περισσότερο χρόνο για να απολαύσουμε τη ζωή»!
Η εμπειρία της Ισλανδίας αποτελεί πηγή έμπνευσης για άλλες χώρες που εξετάζουν την υιοθέτηση της τετραήμερης εβδομάδας. Πιλοτικά προγράμματα βρίσκονται σε εξέλιξη στη Γερμανία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το Βέλγιο έχει νομοθετήσει υπέρ της, με περιορισμένη όμως εφαρμογή λόγω των όρων αποζημίωσης των ωρών.
Η Ισλανδία απέδειξε πως η τετραήμερη εβδομάδα δεν είναι απλώς εφικτή, αλλά και ευεργετική για τους εργαζομένους και την κοινωνία συνολικά. Τοποθετώντας την ανθρώπινη ευημερία στο επίκεντρο, δημιούργησε ένα πιο ανθρώπινο και βιώσιμο μοντέλο εργασίας, που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες χώρες. Η Γενιά Ζ άνοιξε τον δρόμο για ένα μέλλον όπου η εργασία προσαρμόζεται στις ανάγκες των ανθρώπων — και όχι το αντίστροφο. Η επιτυχία της Ισλανδίας αποδεικνύει ότι αυτός ο στόχος δεν είναι ουτοπικός, αλλά απόλυτα ρεαλιστικός και επιθυμητός.
